از آرایش غلیظ مردان ایران باستان چه می دانید؟+جزئیات

استفاده از لوازم آرایشی در دوران معاصر موضوع جدیدی نیست بلکه نخستین  تمدن های بشری از ادوات و وسایلی جهت زیباتر شدن استفاده می کرده اند.

با نگاهی به تاریخ لوازم آرایش، می بینیم که انسان امروز تا چه حد به مردمی که ۱۰٫۰۰۰ سال قبل از میلاد زندگی می کردند، شبیه هستند. در گذشته بسیار دور، لوازم آرایش برای تشدید زیباییهای زنان به کار می رفت اما مردان نیز به طرق مختلف از این لوازم استفاده می کردند.

مطالعه تاریخ باستان به ما ثابت میکند که در دوران ماقبل تاریخ نیز مردان و زنان به بهتر نشان دادن ظاهر خود علاقه مند بودند نوع آرایش و وسایل آرایشی که در یک فرهنگ و ملیت برای زیباتر و جذابتر نشان  دادن به کار میرود ممکن است در فرهنگ دیگر کاملا مردود باشد، اما اکثر مردم از تغییر در مد لباس، مو و آرایش صورت لذت میبرند.
تاریخ شروع آرایش کلا به مصریان قدیم میرسد. آنها برای مراسم مذهبی از عطریات و مواد آرایشی استفاده میکردند و حمامهای مخصوص برای خوشبو کردن پوست بدن میگرفتند، به نظافت و پاکیزگی اهمیت میدادند و بعد از حمام از مواد خوشبوکننده و روغنی برای نرم نگه داشتن پوستشان استفاده میکردند. شانه و آیینه به عنوان اولین لوازم آرایشی مورد علاقه همه خانمها و آقایان بود. کلئوپاترا، ملکه مصر، مواد آرایش و عطر را عاشقانه برای پوست و مو و بدن خود استفاده میکرده است.

اگر ما پیشرفت و تغییرات در مد و زیبایی را از زمان اجدادمان تا حالا دنبال کنیم، شاید به تمام  آن تغییرات پی ببریم آثار به جا مانده از اجداد به ما نشان میدهد که مواد رنگی برای رنگ کردن مو، ناخن و پوست به کار میرفته و خالکوبی نیز در آن زمان وجود داشته و مرسوم بوده است. مواد رنگی و آرایش از ریشه درختان، برگ و کلا مواد گیاهی و معدنی تهیه میگردید مثلا پودر به نام کوهل شبیه سرمه در زمان مصریان قدیم برای شفافتر و بزرگتر نشان دادن چشمها مصرف میشد .دوده چراغ را به ابرو میزدند و از اکسید آهن برای تهیه سرخاب جهت آرایش صورت استفاده میکردند

وقتی با چشمان امروزی به تاریخمان نگاه می‌کنیم، باور این که مردان ایرانی زمانی در جایی از این سرزمین آرایش می‌کردند، آن هم آرایش‌های غلیظ شاید تکان دهنده باشد اما این تنها شوکی نیست که تاریخ به ما وارد کرده است، ما همیشه در مواجه با تاریخمان شوکه شده‌ایم! اما از کجا معلوم که هرودوت یونانی راست گفته و همه این توصیف‌ها دروغی بیش نباشد؟ اینجاست که لیلا پاپلی، باستان شناسی که روی این مسئله مطالعه کرده به دادمان می‌رسد. او می‌گوید که صحه این گزاره‌ها را از روی نگاره‌های هخامنشیان می‌شود، دریافت کرد. دست کم سرمه چشم‌ها و فر م ها تا امروز باقی مانده است. جالب اینجاست که آرایش مردان اما به دوران هخامنشیان ختم نمی‌شود، مطالعه روی نقش برجسته‌ها و اشیاء به دست آمده از حفاری‌ها نشان می‌دهد که شاهان ساسانی هم آرایش می‌کردند. این شاهان موهای فر شده‌شان را در تور می‌پیچیدند و بالای سر جمع می کردند و گوشوار و گردن بند به خود می آویختند و این رسم حتی تا دوره قاجاریان نیز ادامه داشته‌است.

اینکه از چه زمانی این هنجار ناهنجار شده، مسئله ا‌ی ست که نیاز به مطالعات جدی جامعه شناسی دارد. سوالی که شاید کلید، قفل راز ثابت قدم ماندن زنان ایرانی در زمینه آرایش را هم بگشاید. اینکه چطور شد، ایران سومین مصرف کننده لوازم آرایش در خاورمیانه و هفتمین کشور مصرف کننده لوازم آرایش در دنیاست؟ از طرف دیگر چرا مردان چنین زنانه آرایش را تلقی می‌کنند و به نوعی آن را جنسیتی کرده و گاهی با استفاده از همین ابزار به تحقیر زنان می‌پردازند.
مردان ایرانی از دوره هخامنشی اهل آرایش بوده اند! چنان که ساسانیان هم نقطه پایان رسم آرایش مردان در ایران نبودند. مردان در دوره قاجار هم سنگ تمام گذاشته و آرایش می‌کردند.

” ازنقاشی‌های به جای مانده از فتحعلی شاه می‌توان یاد کرد. پادشاه کمر باریک قاجار که حرم سرایش شهره خاص و عام است، در آن زمان آرایش کاملی می‌کرده است. از نقاشی‌های این پادشاه خودشیفته کاملا معلوم است. فتحعلی شاه کفش‌های پاشنه‌دار پوشیده، گونه هایش را سرخ کرده و مو و ریشش را پوش داده است. تصاویر به جای مانده در جای جای چهلستون گویای آن است که شاه عباس هم همین رسم را به نحو احسن به جا می آورده و حتی از کرم پودر هم استفاده می‌کرده است.”

واقعا ما تا امروز چقدر بی خبر بودیم که نمی دانستیم شاه عباس با آن سبیل های تا بنا گوش در رفته، اهل بزک و دوزک بوده و حتی از کرم پودر هم استفاده می کرده است! حالا جنس و مارک آن کرم پودرهای شاه عباسی چی بوده و از کجا وارد می شده، خدا عالم است و باید منتظر شویم تا محققان میراث فرهنگی کشور با تحقیقات باستان شناسی لازم، این ابهام را هم یک جوری رفع و رجوع کنند!

با این حساب دیر نیست که با تحقیقات این عزیزان معلوم شود که ما از عصر هوخشتره تا دوران تیغ علیشاه مرحوم یکی از بزرگترین وارد کنندگان لوازم آرایش دنیا بوده ایم و این نشان افتخار بزرگ فرهنگی امروز نیست که بر سینه ما می درخشد!

اگر به نگاره‌های ایران هخامنشی نگاه کنیم، آراستگی بدن مردان هنوز به وضوح قابل مشاهده است. چشم‌های سرمه کشیده و موهای فر شده و همین طور استفاده از زیور آلات. یعنی آراستن بدن رو دست کم از آغازین امپراتوری ایران تا بی اغراق اواخر دوره قاجار می شود، مشاهده کرد.

البته اگر این کشف به تازگی و توسط این خبرگزاری محترم اتفاق افتاده، جای تعجب نیست چون تا امروز چنان چشم بصیرتی پیدا نشده بود که با دیدن نگاره های ایران هخامنشی بتواند به وضوح، چشم های سرمه کشیده داریوش و گیسوان بیگودی پیچیده او را حتی از ورای غبار هزاره های تاریخ و آن سوی خطوط و نقوش فرسوده سنگی تشخیص دهد و با نفوذ در اعماق زمان از همان جا فوکوس کند روی چهره کرم پودر مالیده شاه عباس جنت مکان و لپهای سرخابی فتحعلی شاه و بیاید تا اواخر عهد قجر!

در آن زمان وضعیت زنان چگونه بوده است، آیا زنان نیز آرایش می‌کردند؟

از دوره نوسنگی تا امروز در کاوش‌های باستان شناختی مواد مرتبط با آرایش در فضاهای مسکونی به دست آمده است مثلا شیئی موسوم به بزک ساب که به نظر می رسد برای سابیدن سنگ‌های معدنی یا گیاهان رنگی برای رنگ آمیزی بدن استفاده می شود، با توجه به قرارگیری این اشیا در فضای مسکونی نسبت دادنش به زن یا مرد یا جنسیت‌های دیگر عملا ممکن نیست.

در مورد اشیای داخل قبر هم یک مسئله خیلی اساسی وجود دارد که خانم «رزماری جویس: در کتاب باستان شناسی بدن به آن اشاره کرده و آن نکته این است که اکثر باستان شناسان با دیدگاهی کاملا امروزی به توضیح و خوانش اشیای درون قبر پرداختند. مثلا جنسیت یک اسکلت را از روی اشیای داخل قبر زن/مرد تعیین کرده‌اند، پیشنهاد او این است که فقط با آزمایش دقیق دی ان ای باید به جنسیت اسکلت اشاره کرد در غیر این صورت اکثر تعیین جنسیت‌ها از روی اشیای درون قبر با مشکلی اساسی مواجه است و این مشکل همان تحمیل نگاه امروز در مورد جنسیت به گذشته است.