هخامنشیان و تخت سلیمان
بنابراین خیلی‌ها می‌گویند حتما اشیای قیمتی زیادی در خزانه‌اش نگهداری می‌شده که کوروش به آنها دست یافته است. تا به حال امکان دسترسی به عمق این دریاچه و کاوش در آنجا فراهم نشده است اما اگر ماجرای نذر کوروش حقیقت داشته باشد باید گفت گنجینه ارزشمندی در دل این دریاچه زیبا نهفته است.وقتی برای گردشگری در تخت سلیمان هستید به یاد داشته باشید که شهر شیزبرای دشمنان ایران در دوره‌های مختلف اهمیت ویژه‌ای داشته و بارها تلاش کردند از طریق تصرف و گاه تخریب آن به حکومت‌های ایرانی ضربه بزنند.
یکی از دشمنان تاریخی ایران در دوره‌های اشکانی و ساسانی، کشور تازه تاسیس روم بود که چندین بار درصدد تسخیر شیز برآمد.در دوره ساسانی هم روحانیان زرتشتی این باور را ترویج دادند که محل تولد زرتشت شهر شیز بوده و یکی از ۳ آتشکده بزرگ و اساطیری خود را در آنجا بنا کردند.به همین دلیل بیشتر پادشاهان ایران پس از نشستن بر اریکه شاهنشاهی با پای پیاده به این نیایشگاه می‌رفتند و به درگاه خداوند سپاس و درود می‌فرستاده‌اند و سپس هدایایی را به این آتشکده تقدیم می‌کردند. تاریخ‌نویسان زیادی شرح این نیایشگاه را که توسط صنعتگران سراسر کشور با عاج و طلا و جواهرات ساخته شده بود، با آب و تاب تمام نوشته‌اند.در شاهنامه نیز وصف تخت طاقدیس که یکی از شگفتی‌های معبد شیز بوده، آمده است.تخت‌سلیمان در سال ۱۳۸۲ به عنوان چهارمین اثر باستانی ایران در یونسکو به ثبت رسید.
