یونانیان باستان، المپیک را به عنوان خدای اصلی خود در نظر گرفتند و معتقد بودند که درست مثل انسان، آنها افرادی بودند که میتوانستند صحبت کنند، مبارزه کنند، و نیز از یکدیگر مراقبت کنند. اساطیر یونانی مجموعهای از اسطورهها و افسانهها است که بخش اجتناب ناپذیری از فرهنگ باستانی آنها را تشکیل میدهند.
دین یونان باستان بسیار شبیه دیگر سنتهای مذهبی معاصر بود که از طبیعت منشا میگرفت. این در تعداد زیادی از داستانها مشهود است که به صراحت جزئیات عقاید یونانی را مشخص میکند. حتی دو حماسه یونانی، ایلیاد و اودیسه، که بر اساس جنگ تروا است، به بسیاری از الهههای یونانی اشاره دارد و سعی میکنند تا به نوعی با آنها ارتباط برقرار کنند. البته، ما بسیاری از شواهد باستان شناسی از جمله مجسمهها، کتیبهها و غیره را داریم که به ما توضیحات و تصاویری واضح از الهههای یونانی را ارائه میدهد.
پانتئون یونانی
پانتئون یونان را میتوان به چهار دسته تقسیم کرد:
– المپیک: خدایان اصلی پانتئون بودند.
– الههها اولین کسانی بودند که در زمین وجود داشتند.
– تیتانها نسل اول غولها بودند که ظاهرا از گایا و اورانوس فرود آمدند.
– غولها نیز فرزندان گایا و اورانوس بودند، اما بعد از اینکه تیتانها کشته شدند، به دنیا آمدند و به این ترتیب موجب بروز خفقان فراوان شدند.
المپیک
المپیکها گروهی دوازدتایی (گاهی چهارده تا) از الهههای اصلی پانتئون یونان هستند. گفته میشود که آنها در “جنگ خدایان” تیتانها را شکست داده و در نتیجه موقعیت عالی را به دست آوردهاند. بر اساس افسانههای اساطیر یونانی، محل اقامت آنها در بالای کوه المپیوس است، از این رو نام المپیایی به آنها داده شده است.
زئوس
شرح: زئوس بر کوه الیمپوس حکومت میکند و پادشاه خدایان است. او پسر کرونوس و ریا، شوهر هرا است، و ۱۵ کودک دارد که همه آنها المپیایی هستند.
ظاهر: او به عنوان یک مرد قد بلند و ستبر با لباس فاخر نشان داده شده است. او دارای موی بلند و ریش بلند است. به طور کلی، او به صورت ایستاده به تصویر درآمده است.
ویژگیها: رعد، اسلحه او و ویژگی اصلی وی است که به طور کلی در دست راست او قرار دارد. گاهی اوقات او یک عصای سلطنتی را در دست چپ خود حمل میکند. گاو و عقاب حیوانات مقدس او هستند.
هادس
توضیحات: هادس خدای مرگ است. او پروردگار عالم اموات و نگهبان همه ثروتهایی است که در زیر زمین پنهان است. او برادر بزرگتر زئوس است و با پرسفونه ازدواج کرده است.
ظاهر: اگرچه او تصویرهای کلاسیک زیادی ندارد، او به همراه سگ سه سر خود “کربروس” که در کنار او نشسته است، به تصویر در آمده است.
ویژگیها: او همیشه دارای یک حلقه تیره و کلید هادس در دستانش است. پرنده مقدسش جغد جادوگر است.
پوسوئیدون
توضیحات: اغلب به عنوان نپتون شناخته میشود، پوسوئیدون ارباب دریا است. او کسی است که اسبها را از کف دریا ایجاد میکند و همچنین ایجاد کننده زلزله است. او برادر زئوس و هادس است.
ظاهر: او به عنوان یک پیرمرد محکم با ریش بلند به نظر میرسد و یک نیزه سهشاخ در دست دارد.
ویژگیها: او معمولا یک نیزه سهشاخ را نگه میدارد، اما مجسمه پوزیدون در گوتبورگ، سوئد، او را به عنوان یک جوان که ماهی و پوسته حشیش را در دست دارد، ساختهاند.دین یونان باستان بسیار شبیه دیگر سنتهای مذهبی معاصر بود که از طبیعت منشا میگرفت. این در تعداد زیادی از داستانها مشهود است که به صراحت جزئیات عقاید یونانی را مشخص میکند. حتی دو حماسه یونانی، ایلیاد و اودیسه، که بر اساس جنگ تروا است، به بسیاری از الهههای یونانی اشاره دارد و سعی میکنند تا به نوعی با آنها ارتباط برقرار کنند. البته، ما بسیاری از شواهد باستان شناسی از جمله مجسمهها، کتیبهها و غیره را داریم که به ما توضیحات و تصاویری واضح از الهههای یونانی را ارائه میدهد.
هرا
توضیحات: هرا الهه زایمان و ازدواج است. اغلب گفته میشود الهه زنانگی است و همسر و خواهر زئوس است.
ظاهر: او به عنوان یک زن آرام و چشمگیر، که اغلب روی تخت نشسته و یک تاج روی سر او نشسته است، تصویر میکنند.
ویژگیها: او یک انار و یک کودک نوپا در دست دارد. حیوانات مرتبط با هرا شامل شیر و طاووس هستند.
دمتر
شرح: دمتر به عنوان خدای کشاورزان در نظر گرفته شده، الهه باروری، جوانه، کشاورزی، برداشت، و خلاقیت است. او خواهر زئوس و آرامترین خدایان است.
ظاهر: دمتر به صورت ایستاده یا نشسته، به شکل یک مادر، زن بالغ، لباس بلند و حجاب پوشیده است.
ویژگیها: او حامل ذرت و یک مشعل و گاهی اوقات یک گرز است. حیوانات نشان داده شده در کنار دمتر عبارتند از خوک و مار.
هستیا
توضیحات: هستیا خواهر زئوس است و الهه خانه، احشام و پخت و پز است. او نقطه مرکزی تمام خانههای متمدن یونان است.
ظاهر: او به عنوان یک زن بالغ و متعادل با یک حجاب، به صورت ایستاده به تصویر کشیده شده است.
ویژگیها: ابزار همراه او عبارتند از: قوری و کتری.
آرس
شرح: آرس خدای نظم، شجاعت، خشونت، و خونریزی است، در نتیجه همه جنبههای منفی و مثبت را دارد. او پسر زئوس و هرا و معشوق آفرودیت است.
ظاهر: او در حالت ایستاده یا به عنوان یک فرد قوی و بالغ با ریش تیرهای تصویر میشود و به عنوان یک جنگجوی سالم یا جوان لباس پوشیده است.
ویژگیها: او دارای یک سپر و شمشیر در دست خود است و دارای یک کلاه خود روی سر میباشد. حیواناتی که برای او مقدس هستند، مارها، خرچنگها، گاوها، گربهها و سگها هستند.
هرمس
توضیحات: این پسر زئوس خدای بدبختی، سفر، تجارت، زبان و حیوانات است. او رسول خدایان است و دارای برخوردی طنز آمیز، که ترفندی برای بازی با مردم است.
ظاهر: در تصاویر معمول، او یک جوان قوی و ورزشکار است یا یک پیرمرد با ریش بلند.
ویژگیها: او یک گرز را حمل میکند و کلاه خود میپوشد. حیوانات مرتبط با هرمس، لاک پشت، و خرگوش هستند.
دیونیسوس
توضیحات: پسر زئوس، دیونیسوس خدای لذت و شادی است. او شراب، احزاب، جشنوارهها و جشنهای شاد را اداره میکند.
ظاهر: او به عنوان یک جوان یا یک پیرمرد نقاشی شده است. به عنوان یک مرد جوان، او موهای بلندی دارد و بیرحم است. به عنوان یک پیرمرد نیز، او ریش بلند دارد.
ویژگیها: شایعترین وسایل همراه او عبارتند از فنجان، انگور و آجیل. او در کنار حیواناتی مانند مارها، دلفین، ببر و گاه الاغ تصویر شده است.
هفایستوس
توضیحات: هفایستوس، شوهر آفرودیت و پسر زئوس، خدای آهنگران و تمام کارگران فلزکار و همچنین سنگهای قیمتی است. او همچنین خدای فناوری است و به نظر میرسد که بسیار ماهر است او اسلحه و زره قهرمانان یونانی مانند آخیلوس را ساخته است.
ظاهر: او به عنوان یک مرد سالخورده چکش به دست و نشسته روی یک الاغ است.
ویژگیها: وسایل همراه او شامل ابزارهای آهنگری و حیوانات مقدس او شامل گاوآهن و سگ، به غیر از الاغ او است.
آپولون
توضیحات: آپولون آگاهترین خدای یونانی است. او خدای موسیقی، پزشکی، سلامتی، نور، حقیقت و تیراندازی است. او با خورشید همراه است و خدای زیبایی است. او پسر زئوس و دوقلوی آرتمیس است.
ظاهر: او به عنوان یک مرد جوان قد بلند با موهای بامزه و یک فریبندگی استادانه توصیف شده است. اکثر تصاویر او را در موقعیت ایستاده نشان میدهند.
ویژگیها: نمادهای همراه او ظرف، لیره و برگ است. حیواناتی همراه او، قوها، گاو، گوزن، روباه، مار و کلاغ هستند.
آرتمیس
شرح: او دوقلوی آپولو است. او الهه شکار، بکارت، حیات وحش و جریان داشتن است.
ظاهر: او به عنوان یک زن جوان که لباس تا زانو پوشیده توصیف شده است. او همیشه به تیر و کمان مجهز است.
ویژگی ها: به غیر از تیر و کمان، ویژگیهای او شامل شکار حیوانات است. بسیاری از اوقات، او با گوزن همراه است. سایر حیوانات مرتبط با او شامل گرازهای وحشی، خرس و سگ هستند.
بیشتر بخوانید: اسطوره های عاشقانه در یونان باستان
آفرودیت
شرح: همسر دروغین هفایستوس و دختر زئوس میباشد، آفرودیت الهه عشق، شهوت، و زیبایی است.
ظاهر: او به عنوان یک زن جوان زیبا با یک موی سر زیبا توصیف شده است. او نیز طوری به تصویر کشیده شده است تا نشان دهد که لذت جنسی او نمادین است.
ویژگیها: پرنده مقدسش کبوتر است. نمادهای او عبارتند از خردل، گل رز و انار.
آتنا
شرح: او الهه حکمت و جنگ است. آتنا از سر زئوس با زره بر بدنش متولد شد و نشان داد که او یک جنگجو متولد شده است. او حامی شهر آتن است.
ظاهر: او به عنوان یک زن قوی با موی بلند سر و گردنش تصویر شده است. معمولا در منظر ایستاده، یک تصویر نادر از آتنا در روی تخت سلطنتش همراه با سپر او بر روی یک سکه آتالوس وجود دارد.
ویژگیها: او یک سپر و یک شمشیر در دستانش دارد و با یک جغد همراه است.
الهههای اولیه
خدایان اولیه یا “Protogenoi” همانطور که آنها نامیده میشوند، موجوداتی هستند که جهان اولیه را تشکیل میدهند. آنها گروهی از موجودات “اولین متولد شدهها” هستند و از آنها بود که کل نسل جهان به وجود آمد. از این رو، آنها نیز جاودان هستند. تصاویر چندانی از موجودیات اولیه وجود ندارد، اما آنها در بخش خدایان و الهههای یونان نقش مهمی ایفا میکنند.
اتر- سازنده اتمسفر است.
آنانکه- نشان دهنده اهمیت چیزها و اجتناب ناپذیری است.
کرونوس- خدای زمان
اربوس- خدای تاریکی و موجودات درون است.
گایا– از منظر انسان شناسی مادر زمین است.
هیرا- الهه نور است.
نیکس– خدای شب
اورانوس- ارباب آسمان است، اوری نیز روح کوه است.
فانس- نشان دهنده خدای کیهان و تولید مثل است.
پنتوس- پدر زندگی دریایی است و نسویی الهه حامی جزایر است.
تارتاروس- به جهان زیر زمین اشاره دارد. این تاریکترین و کشف نشدهترین قسمت جهان است.
تیتانها
تیتان یا “خدایان قدیم” به عنوان یک نژاد قدرتمند از خدایان که فرزندان (اغلب بعنوان فرزندان) گایا و اورانوس بودند، توصیف شدند. آنها بعدا توسط المپیکها در “جنگ خدایان” شکست خوردند. هر تیتان دارای نمادهای خاص و ارزش است.
اطلس- تیتانی بود که برای شکلگیری عالم بر روی شانههایش توسط زئوس ساخته شده بود.
اورا- تیتان نسیم است.
کرونوس، پادشاه تیتانها بود که در دستش با یک چرخ به تصویر کشیده شده بود که از آن برای پدرش اورانوس استفاده میکرد.
هلیوس- نشان دهنده تنظیم خورشید است.
منموسین- نشان دهنده خاطره است.
اوشنوس – خدای رودخانهها و آبهای تازه است.
پرسس- نشان دهنده صلح و همچنین غرور است.
فایب- تیتان اختربین و نبوت است.
پرومتئوس- کسی است که نژاد بشر را ایجاد کرده است.
سلنه- نشان دهنده ماه است.
استوکس- نفرت و شخصیت بدی دارد. این همچنین نشان دهنده رودخانه استوکس است که در جهان زیر زمین جریان دارد.
تمیس – تیتان ثبات، قانون و نظم جهان است.
غولها
غولها هنگامی که خون اوسانوس پراکنده شد، متولد شدند. آنها موجودات عظیمی بودند که با ناهنجاریهای بسیاری متولد شده بودند. آنها اغلب با دست و چشمهای متعدد، دم، بال، و غیره به تصویر کشیده شدهاند. با این حال، همه آنها جنگجو بوده و در دست خود یک گرز دارند. آنها اساسا خدایان دم دار بودند.
الکیونئوس- در قلمرو خود جاودانه درنظر گرفته شد، اما بعدا توسط هراکلس کشته شد.
آنتائوس- نیز توسط هراکلس شکست خورد و کشته شد. او به مبارزه و قتل همه کسانی که جرأت ورود به قلمرو او را داشتند، دست میزد.
گریون- غولی هیجان انگیز با سه بدن، شش پا، دو جفت بال و دم مار است.
اوریون – یک غول شناخته شده و یک شکارچی خوش تیپ بود که بعدها به ستاره ای تبدیل شد و توسط زئوس در آسمان قرار گرفت.
پولیفموس- غول عظیمی است که در اودیسه هومر ظاهر میشود. او جای اودیسه قهرمان و سربازانش را تنها برای مدت کوتاهی پس از کشتن قهرمان حماسه میگیرد.
پورپریون- حاکم غولها بود. داستانهای افسانهای نشان میدهد که او قصد داشت به هرا تجاوز کند و به همین دلیل توسط زئوس و هراکلس کشته شد.
طلوس– غولی عظیم الجثه با یک جفت بال بود.
تتیوس- توسط آرتمیس و آپولو پس از تلاش برای تجاوز به مادر آنها، کشته شد.
تیفون- یک غول بالدار با دم مار که میتواند طوفان را اداره کند. او نمیتوانست کشته شود، زیرا جاودانه بود و بنا بر این، زنده ماند و در زندانهای تارتاروس زندانی شد.
به غیر از این چهار دسته گسترده که بخشی از اسطورههای اصلی هستند، مردم نیز دارای خدایان مختلفی هستند که در هر فرقهای وجود دارند و توسط مردم مختلف، به ویژه در مناطق روستایی، پرستش میشوند. بنابراین پانتئون مردم یونانی دارای خدایان زمینی، ارواح دریایی، خدایان آسمانی، خدایان سلامتی و باروری و الهههای مختلفی هستند که توسط کشاورزان پرستش میشود.