پشتوانه پول ایران در زمان قاجار چه بود

آیا می‌تواند پشتوانه پول یک کشور بزرگ ز باشد؟ بله، به‌شرطی که «دریای نور» باشد! بزرگ‌ترین الماس صورتی جهان و گل سرسبد جواهرات ملی ایرانیان آن‌قدر منحصربه‌فرد است که تا به حال کسی نیز به خودش جرأت نداده بر آن قیمتی بگذارد.

دریای نور ۱۸۲ قیراط یعنی حدود ۳۶ گرم وزن دارد و ابعادآن هم در حدود ۴ در ۳ در ۱ سانتی‌متر دارد و با همین ابعاد، هم بزرگ‌ترین الماس صورتی جهان است. این الماس گوهری است که در زمان فتح هند توسط نادرشاه افشار به ایران آمده و نیز احتمال می‌دهند در هند کشف یا استخراج شده باشد. در روایت‌های ایرانی قدمت این گوهر نیز به ادوار گذشته تاریخ می‌رسد و ناصرالدین قاجار هم معتقد بود که دریای نور از گوهرهای تاج کوروش بوده است. البته قدمت این گوهر از تاریخ فراتر هم می‌رود و به اسطوره‌ها می‌رسد و نقل شده است: «این الماس صورتی‌رنگ بر دسته شمشیر افراسیاب نیز نصب بوده و آن را در جنگ رستم با تورانیان تصاحب کرده و بعدها نیز در جنگ‌ها غارت شده و به هند رفته است».

هر چه که هست این گوهر زیبا همیشه دلربایی کرده است و چشم‌ها هم از دیدنش حیرت کرده اند و «ادوین استریتر» جواهرشناس مشهور ۱۴۰ سال پیش در کتاب «الماس‌های بزرگ جهان» نیز درباره‌اش نوشته است: «دریای نور سنگی باشکوه از پاک‌ترین آب‌ها است و درخشش تقریبا بی‌نظیری دارد و کاملا هم شایسته نام دریا یا رودخانه نور است».

قدمت «دریای نور» در نظر ایرانیان از تاریخ فراتر می‌رود و به اسطوره‌ها می‌رسد

در ادامه هم روایتی کوتاه و سرراست مطالعه کنید از تاریخچه گوهری یکتا که مشهور است از سال ۱۳۰۸ شمسی که ریال واحد پول ایران شد پشتوانه ریال بوده است:

 تا سال‌ها الماس دریای نور در اختیار نادرشاه بود و بعد از آن هم او به نوه‌اش شاهرخ‌میرزا، آخرین پادشاه افشار رسید. این الماس نیز بعدها بین افرادی چون محمد حسن قاجار، لطفعلی‌خان زند، آقا محمدخان قاجار و فتحعلی‌خان قاجار هم دست به‌دست شد. همه سطوح دریای نور نیز صاف و یکنواخت است به جز یک سمت آن که با حک‌شدن عبارت «سلطان صاحبقران فتح‌علی‌شاه قاجار ۱۲۴۴» متفاوت شده است…

دریای نور را شاهان ایران به بازو می‌بستند ولی در عهد ناصری استفاده از بازوبند منسوخ شده بود و ناصرالدین قاجار آن را به کلاه و گاهی به سینه‌اش هم نصب می‌کرد. برای نگهداری از آن نیز منصب خاصی به‌ وجود آورده بود و افتخار نگهداری از این گوهر قیمتی را فقط به اعیان و بزرگان نیز می‌داد. بعدها هم این الماس را در قابی زرین با شیر و خورشید و تاج مرصع به ۴۵۷ قطعه برلیان ریز و عالی و چهار قطعه یاقوت به‌صورت پیش‌کلاه درآوردند….

نکته جالب اینکه «تاورنیه»، جواهرشناس معروف فرانسوی در کتاب خود از الماس صورتی رنگی به وزن ۲۴۲ قیراط نیز سخن می‌گوید که آن را در شرق در سال ۱۶۴۲ میلادی دیده است. وی در کتابش شکل و اندازه این الماس منحصر به فرد را هم شرح داده و آن را «لوح بزرگ» نیز می‌نامد. بعدها هم جواهرشناسان با بررسی این موضوع به این نتیجه رسیدند که الماس دریای نور و «نورالعین» در اصل یک قطعه الماس بوده و بعدها آن را به دو تکه قسمت کرده‌اند که تکه بزرگ آن همچنان با نام دریای نور شناخته شده و تکه کوچک آن هم که ۶۰ قیراط وزن دارد، «نورالعین» نامیده شده است.اکنون الماس نورالعین بر روی نیم‌تاجی با همین نام قرار دارد و مانند دریای نور در موزه جواهرات ملی ایران نگهداری می‌شود.

الماس «دریای نور» روی کلاه مظفرالدین قاجار