شوش ، نگاره تمدن ها

شوش شهری در جنوب غربی استان خوزستان تا حدودی ناشناخته است ، اما نقشی پر رنگ در دوره های تاریخی داشته است .

شوش دانیال در غرب استان خوزستان واقع شده است ، دو رود کرخه در اطراف آن و شاوور از وسط آن میگذرد که جایگاه این رود ها در ساخت شوش به عنوان یک شهر مهم برای حکومت ها انکار ناپذیر است ، اولین نشانه های سکونت در شوش به دوران نوسنگی و مس سنگی بازمیگردد.

ظهور شوش

در بخش های جنوب غربی ایران همواره بدلیل موقعیت آب و هوایی و قرار گرفتن در کناره های رود های پر آب و دشت های حاصلخیز همواره در تاریخ مهم و تاثیر گذار بوده اند ، از نمونه های آن میتوانیم به تپه چغامیش با قدمتی ۱۷ هزار ساله اشاره کنیم ، تپه چغامیش در دوران اوج و شکوفایی خود وسعتش به ۲۰ هکتار میرسید ، طبق شواهد و بررسی ها تپه چغامیش در یک درگیری منطقه ای بین دو حکومت محلی از بین رفته است ، و در همین زمان بوده است که شوش حیات خود را آغاز کرده است .

پس از ویرانی تپه چغامیش که به نوعی مرکز دشت های جنوب غربی ایران به شمار میرفت ، شوش تبدیل به مرکز این مناطق شده است.

مهم ترین بنایی که از دوره اول ظهور شوش به جا مانده است ، تپه های آکروپل است ، طبق بررسی های صورت گرفته این تپه های که باقی مانده یک بنای باشکوه هستند کاربرد مذهبی داشته اند و یک گورستان بزرگ هم در اطراف آن وجود داشته است ، امروزه چیزی که از این بنا باقی مانده است مانند یک تپه ستون مانند است .

در نسل های آینده این دوره بنای دیگری در نزدیکی تپه های آکروپل ساخته شده است که با توجه شواهد ممکن است اقامتگاهی برای سکونت افراد بلند پایه بوده باشد ، این دوره در حدود ۶۰۰۰ سال پیش و به دلیل ترک ناگهانی افراد این منطقه در شوش به پایان میرسد ، بر اساس بررسی ها این ترک ناگهانی میتواند ناشی از یک بیماری ، تهدید ، یا ترس از خشم خدایان بوده باشد .

ظهور دوباره شوش این بار در دوره اوروکی

پس از رها کردن دوره اول شوش به طور ناگهانی بوسیله ساکنان آن ، و مدتی پس از متروکه ماندن در نزدیکی محوطه دوره اول شوش سکونت گاهی دیگر ساخته شد ، به نوعی این سکونت گاه را میتوان از اولین سیستم های مدیریت در دنیا دانست ، سلسله مراتب این سکونتگاه اینگونه بود، که یک روستا یا مرکز بر سایر روستاهای کوچک اطراف حکمرانی میکرده است ، گفتنی است که این سکونتگاه از بخش های مجزا تشکیل میشده است ، به نوعی که در بخش خانه ها و خانواده های اثری از کارگاها دیده نمیشود .

وسعت شوش در دوره اوروکی دراوایل شکل گیری در حدود ۵ هکتار بوده است ، که بعدها و در اوج خود به ۲۰ هکتار میرسیده است . شوش در این دوره هم با ترک ناگهانی و مهاجرت همگانی تا اوایل دوران نیاایلامی که شوش بازسازی شد ، متروکه ماند.

شوش ایلامی: اوج نقش آفرینی شوش

تمدن ایلام بدون شک یکی از تمدن های مهم بین النهرین بوده است ، تمدنی تاثیر گذار و با ریشه در این منطقه ، شوش در این دوره به عنوان پایتخت تمدن ایلام رخ نمایی میکند و کم کم به عنوان یکی از شهر های مهم بین النهرین چه از لحاظ ساختار اجتماعی و چه ساختار سیاسی تبدیل می شود، لازم به ذکر است قبل از تشکیل پادشاهی ایلام به پایتختی شوش ، شوش به عنوان یکی از شهر های تمدن اکدی ها ( به صورت خود مختار ) فعالیت میکرد ، بی شک یکی از دوره های شکوه و رونق منطقه شوش در این دوران بوده است ، در این دوره شوش به عنوان پایتخت سیاسی پادشاهی ایلام میزبان کاخ های پادشاهی و کارگاه های شاهی بوده است ، که در گوشه گوشه شهر اثار آن قابل مشاهده است .

در متن بعدی به تاریخ شوش از دوران هخامنشیان تا نیمه اول ساسانی میپردازیم . ( در پایین چند تصویر از شوش خواهید دید)