کشف راز ۲۲۰۰ ساله اشکانیان در ۶۰ گور دخمه
باستان‌شناسان معتقدند گورستان «وستمین» مازندران حامل ، اطلاعات جدیدی درباره «پارت» هاست
باستان شناسان می‌گویند گورستان «وستمین» مازندران از تاریخ کم نشان اشکانی (پارتی) در ۲۲۰۰ سال، مواد فرهنگی‌ای را پیش روی آنها گذاشته که تاکنون در هیچ یک از سایت‌های اشکانی نیافته بودند. آنها معماری متفاوت گوردخمه‌ها و نقش و نگارهای مهرهای کشف شده را هم دلیلی بر این ادعا می‌دانند.
به گزارش تاریخ ما «عبدالمطلب شریفی» رئیس هیأت باستان شناسی کاوش‌های اضطراری این گورستان می‌گوید: «تا پیش از این کاوش‌ها، از سلسله اشکانی مواد فرهنگی زیادی به دست نیامده است.» گورستان تاریخی وستمین سال گذشته براثر عملیات گازکشی از نکا به ساری کشف شد.
به گفته «بزرگ نیا» مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران، این اتفاق باعث شد گورستان وستمین در فهرست میراث ملی ثبت شود. آنطور که «عبدالمطلب شریفی» رئیس هیأت باستان‌شناسی کاوش‌های اضطراری می‌گوید، این محوطه می‌تواند رازهای مگوی بسیاری از دوره اشکانی که آثار زیادی از آن به دست نیامده است، بازگو کند. باستان شناسان در سال نخست این کاوش توانستند ۶۰ گور دخمه اشکانی را کشف کنند. به گفته شریفی بسیاری ازاین گورها خانوادگی است. بیشترین اسکلتی که در یک گور خانوادگی به دست آمده، متعلق به شش نفر است. آنها هنوز نمی‌دانند که این گورستان متعلق به چه شهری یا چه واقعه تاریخی است!
باستان شناسان در فصل پیش ۴۸ گوردخمه را مستندسازی و اشیای آن را به موزه‌ای در ساری منتقل کردند. آنها در فصل دوم که در کیاسر در جریان است ۱۲ گوردخمه دیگر را هم بررسی خواهند کرد. گورستان‌ها مهم‌ترین داده‌ها را برای بررسی پیش روی باستان شناسان می‌نهند. به گفته شریفی مردم در دوره اشکانی به دنیای پس از مرگ اعتقاد داشتند: «بنابراین وقتی کسی فوت می‌کرد در کنار او لوازم سفر از جمله ظروف پر غذا را می‌گذاشتند.» جنس ظروف غذای به دست آمده از این گوردخمه‌ها سفالی و برنزی است. از شغل و حرفه فرد هم نشانی‌هایی وجود دارد، مثلاً نیزه در کنار اسکلتی که نشان می‌دهد این مرد در روزگاری سرباز بوده است. باستان‌شناسان تا به امروز جنسیت ۷۶ جسد را توسط باستان شناس گروه شناسایی کرده‌اند اما به گفته شریفی چون گورها خانوادگی است در بسیاری از موارد اسکلت‌ها روی هم قرار گرفته و جنسیت آنها قابل شناسایی نیست. او اعتقاد دارد که علاوه بر معماری شاخص گوردخمه‌های وستمین، انگشتر مهرهای آن هم به لحاظ نقش و جنس منحصر به فرد است. او نقش‌های روی مهرها را حیوانی و هندسی اعلام می‌کند. همین دستاوردها باعث شد شرکت گاز قبول کند مسیر حفر لوله نکا به ساری را در جنوب سایت و خارج از آن ادامه دهد. شریفی این اطمینان را هم می‌دهد که این عملیات گازرسانی هیچ خدشه‌ای به حریم و عرصه وحتی منظر این گورستان تاریخی وارد نمی‌کند. این کاوش‌ها به گفته شریفی به کشف دو نوع تدفین منجر شده است: «دو گورستان دخمه‌ای و چاله تدفین در سایت وستمین وجود دارد که در گورستان دخمه‌ای شیوه تدفین جنینی و در گورستان چاله تدفین به‌صورت طاق‌باز است.» در تدفین جنینی، جسد را به حالت جنینی (به صورتی که در رحم مادر قرار دارد) درون گوردخمه می‌گذاشتند. البته بولدوزر شرکت گاز دو گور از سه گور گورستانی که چاله تدفین است را تخریب کرده است. باستان شناسان در تنها گور باقی مانده از این شیوه تدفین سربازی ۲۰تا۲۲ ساله را یافته‌اند که زره بر تن دارد. او درباره وضعیت حفاظتی این سایت پارتی هم از مراقبت چهار فصل یگان حفاظت و نیروی انتظامی خبر می‌دهد.
در این کاوش‌ها کارشناسان لهستانی مطالعات میدانی بر استخوان انسان انجام می‌دهند. دانشگاه تهران هم انگل شناسی اجساد را بررسی می‌کند. شریفی گمانه زنی برای تعیین عرصه را ضروری می‌داند و از پیشنهاد حریم محوطه ۱۵هکتاری وستمین خبر می‌دهد: «اگرچه پراکندگی مواد فرهنگی در محوطه به نظر می‌رسد اما قطعی نیست از این‌رو برای مشخص کردن میزان آثار در محوطه، در این فصل گمانه زنی در محوطه به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم صورت می‌گیرد.» باستان شناسان در این کاوش‌ها به معماری مسکونی هم برخورده‌اند. آنها با توجه قرار گرفتن گوردخمه‌ها در عمق ۳-۴متری می‌خواهند بدانند زیر بخش مسکونی هم گوردخمه وجود دارد یا خیر؟
به گفته شریفی در این فصل فعالیت‌های میان رشته‌ای چون جانورشناس، انسان شناسی، انگل شناسی، زمین شناسی و… همزمان با کاوش‌های باستان شناسی انجام می‌گیرد. باستان‌شناسان برای بررسی اشیای کشف شده نیاز به آزمایشگاه دارند. اشیایی که شامل سفالینه، ابزار جنگی، سرپیکان، سرنیزه، شمشیر، اشیای تزئینی، گوشواره، دستبند، گردنبند‌های مهرهای و… می‌شود.
