امری محال است که دریابیم که رایزنی مهرداد و اٌرٌد بر سر کشتن پدر چگونه بوده است. به قرارومدار آن دو نیز هرگز پی نخواهیم برد که آیا آهنگ تقسیم قدرت را داشته‌اند یا کشور را تنها پیداست که زور مهرداد چربیده است و بر سریر نشسته است. ظاهراً این دو برادر پدرکش تنها در یک‌چیز باهم تفاهم داشته‌اند و آن اینکه هردو در سکه‌های خود را فیلوپاتر (پدردوست) نامیده اند! در این میان شگفت‌انگیز است که مهرداد ازنخست در سکه‌های خود به نام خودبسنده کرد و از آورد عنوان «اشک» پرهیز کرد. گویا جو حاکم بر محفل سیاسی، به‌ویژه در مجلس مهستان، این حق و اجازه را به نفع جبهه ارد به او نمی‌داده است.

نخستین برنامه مهرداد سوم روشن کردن تکلیف اختلاف با ارمنستان بود. چون به هنگام لشکرکشی مارکوس کراسوس هنوز گوردین در دست اشکانیان بود باید که این جریان مربوط به سال ۵۷ پیش از میلاد بوده باشد. اما مهرداد سوم جنگ با ارمنستان را، که در این هنگام ارتوازد (ارتوزده)، پسر تیگران، بر آن فرمان می‌راند، به سبب شورش برادر خود اٌرد ناتمام گذاشته به داخل ایران بازگشت. ارد با نزدیک شدن او به پایتخت فرار را برقرار ترجیح داد. چندی برنیامد که مهرداد سوم به سبب رفتار پرخشونتی که پیشه کرد از سوی مجلس مهستان از سلطنت برداشته شد. شاید هم ازنخست توطئه‌ای به نفع ارد در کار بوده است که ما از چندوچون آن خبری نداریم. سورن، یکی از بلندپایگان پرنفوذ وقت، ارد را به پایتخت آورده و او را بر تخت شاهی نشاند و حکومت ماد به مهرداد سوم، که او را به سببی نامعلوم نمی‌خواستند کاملاً از قدرت حذف کنند، داده شد.

مهرداد که نمی‌توانست به این حکومت بسنده کند، بر آن شد تا برادر خود را از تخت پایین کشد، بنابراین از حکومت بر ماد نیز برداشته شد. او ناچار در سال ۵۶ پیش از میلاد به گابینیوس سردار رومی در سوریه پناهنده شد. اما گابینیوس که سرگرم حل مشکل بطلمیوس سیزدهم بود از کمک به مهرداد سرباز زد. بطلمیوس نیز مانند مهرداد اورنگ خود را باخته و از مصر رانده‌شده بود. در این هنگام مهرداد هوادارانی در میان اعراب بین‌النهرین پیدا کرد. درنتیجه بابل به تصرف او درآمد و شهر سلوکی نیز اعلام همکاری کرد. اما ارد به سرداری سورن بابل را محاصره کرد. درنتیجه شهر دچار قحطی شد و مهرداد خود را تسلیم برادر کرد و ظاهراً در سال ۵۵ پیش از میلاد در حضور برادر اعدام شد.

منبع:

• تاریخ ایران در دوره سلوکیان و اشکانیان ، نوشته دکتر پرویز رجبی
• انتشارات پیام نور، چاپ شده در بهمن ۱۳۸۶
• تهیه الکترونیکی: سایت تاریخ ما، اِنی کاظمی