اصطلاح حاتی از سوی هیتی های هند و اروپایی برای توصیف زبان و اهالی جلگه آناتولی مرکزی به کار می‌رفت، ناحیه ای که تقریباً به‌وسیلۀ رود قزل ایرماق (هالیس Halys) باستانی توصیف می‌شود. حاتی ها دارای زبان کم شناختۀ خود و تعدادی اسطوره بودند که هیتی ها تا اندازه‌ای از آن‌ها اقتباس کردند. آن‌ها مسلم تشریفات و متون اسطوره‌شناختی حاتیایی را ترجمه کردند که تا اندازه‌ای در بایگانی بغازکوی باقی مانده است. به سبب گرایش های کاتبان هیتیایی، آن‌ها خدایان محلی را به‌صورت خانواده ها و «دربارها» (کالوتی Kaluti) درآوردند و به آن‌ها، مسایل اجرایی را نسبت دادند. تعیین ویژگی و رابطه خدایان حاتی دشوار است. همچون در نقاط دیگر آناتولی، الهه ها زیاد به چشم می‌خورند. پیش تر از همه ، وورون نشه مو Wurnnshemu، خورشید_ الهه، سپس دخترش مزولا Mezulla و اینارا Inara، جنگ_ خدا یعنی وورون کاته wurunkatte شاید به جمع هوا_ خدایان تعلق داشته باشد. خدای مشهور دیگری به نام تاهاتانوای تیش Tahattanuitish است که لقب هیتیایی اواتاراشاناش Wattarashannash به معنای «مادر جویبارها» است این الهه، در اسطورۀ تله پینو ظاهر می‌شود. پاشی زیل Washizzil نیز اور_ ماه _ لوگال _ آش UR .MAH .LOGAL .ASH یعنی «شیر پادشاه»؛ تاشی مه تیش Tashimetish به‌صورت سال. لوگال. آش SAL. LOGAL. ash «ملکه» شناخته می‌شد.این الهه، محبوب تشوبTeshup در اسطورۀ کوماربیKumarbi است.

طرحی از خدایان باستانی

منبع:

• کتاب تاریخ اساطیری ایران، اثر ژاله آموزگار،
  انتشارات سمت، چاپ شده در مهر ۱۳۹۵
• تهیه الکترونیکی: سایت تاریخ ما، اِنی کاظمی