اسیران یهودی در بابل

اسرای یهودی در بابل به یهودیانی گفته می‌شود که در سال ۵۹۷ پیش از میلاد، بعد از سقوط اورشلیم توسط پادشاه بابل بخت النصر، به بابل به اسارت برده‌شدند. اقامت این گروه از یهودیان در بابل ۵۸ سال بطول انجامید و سرانجام در سال ۵۳۹ پیش از میلاد کوروش بزرگ با ورود به بابل و آزادسازی یهودیان به این اسارت پایان داد.

نکات تاریخی

یهودیان یازده قرن قبل از میلاد مسیح کشوری مستقل را ایجاد کردند که اسرائیل نامیده‌می‌شد. از شاهان نامی آن می‌توان از داوود و پسرش سلیمان نام برد. در زمان سلیمان اسرائیل به نهایت درجهٔ آبادانی و رونق اقتصادی خود رسید. اسرائیل در آن زمان محور اصلی معاملات بازرگانی در بین‌النهرین بحساب می‌آمد و ثروت کرانی در اثر مبادلات بازرگانی نصیب خود کرده‌بود. در همین زمان سلیمان با استفاده از قدرت مالی و اقتصادی فراوانی که بدست آورده بود، در اورشلیم قصر باشکوهی برای خود و معبدی برای یهوه خدای یهودیان بنا کرد. بعد از مرگ سلیمان در سال ۹۳۱ قبل از میلاد یکپارچگی اسرائیل مدت زیادی دوام نیاورد و در قرن دهم قبل از میلاد این کشور به دو قسمت تجزیه شد.

بعد از مرگ سلیمان پسرش رحبعام به سلطنت رسید. یربعام با قیام بر ضد او در قسمت شمالی اسرائیل کشوری مستقل ایجاد کرد که همانند قبل این قسمت تجزیه شده، کشور اسرائیل نامیده شد و قسمت جنوبی که تحت فرمانروایی رحبعام بود، پادشاهی یهودا نام‌گرفت.

بخش شمالی اسرائیل همواره در وضعی ناپایدار به سر می‌برد و چندین بار سلسله پادشاهی این کشور تغییر پیدا کرد، تا اینکه بعد از دو قرن توسط آشور در سال ۷۲۲ پیش از میلاد از بین رفت و از صحنهٔ تاریخ حذف شد.

بخش جنوبی یعنی پادشاهی یهودا بارها توسط آشور مورد حمله قرار گرفت ولی در نهایت توانست از خطر منقرض شدن خود را حفظ کند. در سال ۶۱۲ پیش از میلاد امپراتوری آشور که زمانی بسیار قدرتمند بود، توسط اتحاد بین امپراتوری ماد و امپراتوری بابل جدید ازبین‌رفت.

بخت النصر پادشاه بابل در سال ۵۹۷ پیش از میلاد به پادشاهی یهودا لشکرکشی کرد و اورشلیم بدست لشکر بابل افتاد. شرح این حمله در کتاب مقدس قدیم در بخش پادشاهان ۲ اینگونه ثبت شده‌است.

بخت النصر پس از تصرف اورشلیم تمامی خزانه‌های خانهٔ خداوند و خزانه‌های خانهٔ پادشاه را از آنجا بیرون آورد و تمام ظروف طلایی را که سلیمان، پادشاه اسرائیل برای خانهٔ خدا ساخته‌بود. جمیع ساکنان اورشلیم و جمیع سرداران و جمیع مردان جنگی را که ده هزار نفر بودند، اسیر ساخته برد، و جمیع صنعت کاران و آهنگران را نیز، چنان‌که سوای مسکینان اهل زمین کسی باقی نماند. شاه یهودا یهویاکین و مادر پادشاه و زنان پادشاه و خواجه سرایانش و بزرگان زمین را اسیر ساخت و ایشان را از اورشلیم به بابل برد و تمامی مردان جنگی، یعنی ۷۰۰۰ نفر سرباز و یک هزار نفر از صنعت‌گران و آهنگران را که قوی و جنگ آزموده بودند، پادشاه بابل به اسیری برد

به این حادثه به اسارت بردن یهودیان به بابل گفته می‌شود ولی در واقع این امر فقط یک بار صورت نگرفته‌است. بار دوم آن در سال ۵۸۶ قبل از میلاد اتفاق افتاده‌است.

بخت النصر عموی شاه سابق، صادقیا را، به فرمانروایی کشور تازه ضمیمه شده، گماشت. صادقیا یازده سال در اورشلیم پادشاهی کرد و سرانجام بر ضد بابل قیام کرد. بخت النصر با تمامی سپاه خود برای سرکوب این قیام به اسرائیل حمله کرد و سرانجام بعد از یک محاصره طولانی مدت اورشلیم بخاطر خالی شدن از مواد غذایی تسلیم شد. صادقیا دستگیر شد و بعد از اینکه جلوی چشمانش تمامی کودکانش به قتل رسیدند، دو چشمش از حدقه درآورده‌شدند و او را به زنجیر کشیده، به بابل بردند. بدین ترتیب بعد از سه قرن از ایجاد پادشاهی یهودا این کشور توسط بابلی‌ها از بین رفت. تمامی بناهای اصلی اورشلیم به آتش کشیده‌شد و مردمی که در شهر باقی‌مانده‌بودند همراه با سربازان تسلیم شده و به بابل به اسارت برده شدند. تعداد معدود یهودیان باقی‌مانده، کشاورزان فقیری بودند که عمدتاً به کشت انگور مشغول بودند.

نحوهٔ زندگی یهودیان در بابل

مدارک روشنی از چگونگی نحوه زندگی یهودیان در بابل بدست نیامده‌است. در کتاب مقدس قدیم آمده‌است که یهویاکین شاه اسیر شدهٔ یهودیان بعد از ۳۷ سال اسارت از زندان بابل آزاد شده‌است و بعد از آزادی مخارجش را از شاه بابل اویل مردوک دریافت می‌کرده‌است. در لوحه‌های گلی‌ای که توسط حفاری کشف شده‌است نیز دربارهٔ مخارج یهویاکین و کودکانش توضیحاتی به دست آمده‌است.

اگر از روی مدارک یک جانبه قضاوت بشود، بنظر می‌رسد که زندگی یهودیان در بابل چندان هم ناخوشایند نبوده‌است. به نظر نمی‌آید که مشاغل طاقت فرسا به آنها سپرده شده‌باشد و فعالیت‌های مذهبی و فرهنگی آنها ممنوع بوده‌باشد. یک قسمت از یهودیان در بابل به عنوان تاجر موفق بودند و با پشتیبانی مالی آنها گروهی تحقیقی تشکیل شد که روی منابع قدیمی یهودی تحقیق می‌کردند. در نهایت در نتیجه زحمات این محققین، یهودیان توانستند عقاید اجدادی خود را به شکل کتاب مقدس عهد عتیق، گردآوری و حفظ و ضبط نمایند.

پایان اسارت یهودیان بابل

در سال ۵۳۹ پیش از میلاد حکومت بابل جدید توسط کوروش بزرگ از بین رفت و یهودیان اسیر آزاد شدند. کوروش که فرمانروای بخش اعظمی از جهان بود، یهودیان را به اورشلیم بازگشت داد و اجازهٔ ساخت معبد جدید به یهودیان داده‌شد. دوران حکمرانی هخامنشی دورانی بود که نسبت به عقاید دیگر ملل به بخشندگی و سخاوت برخورد می‌شد و یهودیان در سرزمین‌های تحت فرمانروایی آنها آزادانه توانایی پرستش خدای خود را داشتند.^[۴]

تأثیر اقامت در بابل بر فرهنگ قوم یهود

قسمت‌های مهمی از کتاب مقدس که امروزه بجا مانده‌است در همین دوران اسارت ویراستاری و تألیف شده‌است. در دوران اسارت در بابل یهودیان توانستند بعنوان یک ملت اتحاد و یکپارچگی خود را قوی‌تر کنند و تدابیری اندیشیدند که در عین حالی که در بین قوم‌های دیگر زندگی می‌کردند هویت خودشان را از دست ندهند. به‌طور مثال رسم ختنه کردن در این زمان بشدت اجرا می‌شده‌است. از طرفی اساطیر یهودی در طی این زمان و در اثر ارتباط با اساطیر بین‌النهرین تأثیر زیادی گرفته‌اند. برای مثال طوفان نوح را می‌توان نام برد که شباهت بسیاری دارد با داستان سیل در گیلگمش که داستان‌های آن، در میان مردم بین‌النهرین از زمان‌های باستان شناخته شده بوده‌است.^[۵]

نام ماه‌ها در تقویم یهودی امروزی نیز از نام‌های بابلی ریشه گرفته‌است. به‌طور مثال ماه تموز از شخصیت بابلی تموز نام گرفته شده‌است. در مورد نام ماه‌های تقویم یهودی قبل از بابل اطلاع دقیقی در دست نیست. در تورات تنها ماه‌ها به شماره و نه به نام خاصی مورد اشاره قرار می‌گیرند.