اسطوره‌شناسی سومری / Sumerian mythology/
اساطیر سومری
این موضوع به‌طور عمده از متونی شناخته می‌شود که در طی دورۀ اورسوم و بابلی کهن به بعد شناخته‌شده است. اما تصانیف وجود دارد که اصل و منشأ آن‌ها را می‌توان مسلم به آغاز فعالیت ادبی در سومر نسبت داد و نمونۀ آن لوحۀ یافت شده در ابو سلبیخAbu Salbikh است که به هفت‌صد سال قبل از آن بازمی‌گردد ( مانند انلیل ،نین خورساگ). معمولاً تصور می‌شود که بیشتر متون اسطوره‌ای، به ادوارد جلوتر بازمی‌گردد اما تاریخ و روش انتقال آن‌ها ناشناخته است. مرحلۀ بررسی دبیران اورسوم وحدی که روایات موجود را تغییر داد یا حفظ می‌کرد در مرحلۀ حدس و گمان است. بنابراین، فهم خود متون دشوار است. ترجمه‌ها به‌صورت تحت‌اللفظی و آزمایشی انجام‌گرفته است زیرا، ساختار شاعرانه سومری با ارجاعات اجتماعی او به فنون لفظی و همچنین معنای بعضی از کلمات و عبارات بسیار شایع هنوز موردبحث است.
از تجزیه‌وتحلیل متون دریافت شده در کتابخانۀ نیپور چنین برمی‌آید که مراکز دینی مهم مانند نیپور، اوروک، اریدو دارای مراکز اسطوره‌ای مستقل بودند و خدایان و الهه‌های آن‌ها نقش مهمی برعهده داشتند، مانند انکی ونظم جهانی، انکی ونین ماخ، انکی واریدو، اینانا و ابیه، فرود آمدن اینانا و همچنین انمرکار، لوگال باندا،گیل گمش، اوروک؛ انلیل ونین لیل و اسطورۀ نی نورتا_ نیپور، دوموزی باب تی بی را (؟). بدین گونه به نظر می‌رسد که آن‌ها محصول یک کوشش ادبی آگاهانه بوده‌اند.
از سوی دیگر، نشان داده‌شده است که در مراکز با توجه به ساختار ادبی، بیشتر انواع ادبی سومری پیوستگی نزدیکی با سنت‌های لفظی و اعمال مذهبی مردمی داشته است. پیوستگی میان متون اسطوره‌شناختی و پرستش نیز هنوز موضوع بحث است. اگرچه تعدادی از تصنیفات به ستایشی ختم می‌شود که خدای عمده را باهمان اصطلاحات به‌صورت سرود می‌ستاید. این موضوع لزوماً متضمن این نیست که همۀ آن‌ها از مراسم پرستشگاهی نشأت می‌گرفت. استدلال تاریخی نیز مشکلات مشابهی را مطرح می‌کند. اگرچه بعضی از متون به یک وضع سیاسی با یک شخصیت تاریخی در زمان معینی اشاره دارد در اسطوره چنین حقایقی به‌صورت مواد خام برای تصنیفی درمی‌آید که سرانجام فراتر از واقعیت می‌رود.
علی‌رغم عکس‌العمل‌های فرضی متفاوت بسیار در مورد سومر شناسی، متون، دارای یک همگونی عقلایی قابل‌توجهی هستند که مفهوم مه Me و سرنوشت از مشخصات آن است. هر پیش‌کسوت اسطوره‌ای قهرمان، خدا یا الهه نقشی اساسی در تحقق نظم آسمانی در جهان یا در کیهان باز می‌کند. هر خدا یا الهه به مجموع پدیده‌هایی کمک می‌کند که برای همیشه اعلام شده‌اند و جهانی را تشکیل می‌دهند که در بر دارندۀ تمدن سومری است و تأکید بر نظام هماهنگ جهان است که در آن، زندگی ومرگ به‌طور ادواری متعادل هستند.
سومریا ایرانی محسوب میشن یا عراقی؟