این اسطورۀ سومری، در اورسوم و در الواح بابلی کهن حفظ‌شده است. این خود یک متن بسیار پیچیده و ترجمه‌ها و تعبیر های مختلفی از آن صورت گرفته است. این طرح مختصر، بر پایۀ ترجمۀ فرانسوی روز نگار تن Rosenegarten است.

داستان در یک مکان اسطوره‌ای به نام دیلمون انجام می‌گیرد.( دیلمون کنونی یک پایگاه تجاری پر ازدحام در خلیج فارس بود). دنیایی خیالی و نه واقعی که به‌وسیلۀ اظهارات منفی توجیه شده است: دختران طهارت را برای ورود به معابد انجام نمی‌دادند. شیر وگرگ مانند شیران و گرگان رفتار نمی‌کردند، و احتمال زیاد وجود دارد که آب شیرین وجود نداشت. مادر_ الهه که در این داستان تحت نام ها یا صفات مختلف ظاهر می‌شود، از انکی می‌خواهد که مقداری آب تهیه کند. انکی در آغاز رودها و آبراهه ها را می‌آفریند و حوضچه هایی را برای استفاده از آن درست می‌کند. بنابراین، دشت ها امکان ایجاد غله را با « آب فراوان» داشتند. بار اندازها و آبراهه ها که برای تجارت سودمند بودند  نیز ایجاد شدند. دیلمون  اکنون  محلی مطلوب است. نین _ تود Nin tud الهه موسوم  به آما کالام ما amakalam. ma « مادر _ زمین» ظاهر می‌شود و انکی سرزمین مردابی را می‌آفریند پدر آنجا، با دامگالنون تا Damgalnunna متحد می‌شود که از لحظۀ آبستنی او با عنوان نین سی کیل Ninsikil یعنی « بانوی پاک» نامیده می‌شود. پس از یک مدت آبستنی نه روزه او نین مو Ninmu  را می‌زاید. انکی نیز خود با نین مو، می آمیزد که برای او نین کورا Ninkurra ، بانوی سرزمین= جهان فرودین را می‌زاید و او به‌نوبۀ خود، به‌وسیلۀ انکی آبستن می‌شود و اوتو utu یعنی« گیاهان»را می‌زاید. نین خورساگ دخالت می‌کند و به او توصیه می‌کند که از انکی بپرهیزد. انکی برای پیوستن به اوتو، چاه آب را به مناطق خشک می کشاند و این باعث شادی شدید باغبانی می‌شود، هنگامی‌که انکی به خانۀ اوتو می‌رسد، محصولات کشاورزی بسیاری را که به تازگی به وجود آمده اند با خود دارد یعنی سیب، خیار و انگوراوتو به شادی می‌پردازد و به انکی اجازه می‌دهد که با او بخسبد .اما نین خورساگ نطفۀ انکی را برای آفریدن هشت گیاه تغییر می‌دهد ( مطابق هشت گروه اصلی گیاهان) . دوباره انکی گیاهان را می‌خواهد و مایل است « ماهیت» آن‌ها را بداند و میل دارد که از قلمرو خودش، آپسو ( احتمالاً در اینجا آب‌هایی که) به باغی برده می‌شود که در آنجا گیاهان می رویند و شروع به خوردن یکایک آن‌ها می‌کند. این عمل، باعث خشم نین خورساگ می‌شود، زیرا این الهه است که باید به تنهایی آن‌ها را بشناسد، یا دربارۀ سرنوشت آن‌ها تصمیم بگیرد. او به انکی لعنت می‌فرستد و هشت بخش مختلف بدنش آسیب می‌بیند، سپس او تهدید می‌کند که به او « با چشم زندگی » ننگرد. این موضوع باعث مرگ او می‌شد. تنها براثر شفاعت روباه است که این الهه رضایت می‌دهد که سعادت انکی را بازمی‌گرداند. برای این منظور، به نظر می‌آید که آن خدای بیمار را بر روی زانوی خود می نشاند. این عبارت هنوز نامفهوم است و با او مانند یک برادر سخن می‌گوید. برای شفا بخشی او، هشت موجود آسمانی می‌زاید که هر یک از آن‌ها، برای یک بخش آسیب دیده است ( این، شامل شماری از جناس های سومری است ‌) و سرنوشت آن‌ها را تعیین می‌کند. آیا Abba ، فرمانروای گیاهان و نین سی کی کالا Ninsikikla سرور ماکان Magan ،نین کیروتو  Ninkirjtu ،همسر نی نازو Ninazu ، نین کاسی Ninkasi ،« خیر خواه » نازی nazi ،همسر اومون دارا Umundara و انساگ Ensag فرمانروای دیلمون.

طرحی از انکی و نین خورساگ

 انکی و نین خورساگ

منبع:

• کتاب تاریخ اساطیری ایران، اثر ژاله آموزگار،
  انتشارات سمت، چاپ شده در مهر ۱۳۹۵
• تهیه الکترونیکی: سایت تاریخ ما، اِنی کاظمی