نیسابا ، الهه سومری
نیسابا /نیدابا/Nidaba/Nisaba/_الهۀ سومری
نام او با علامت خط میخی، ناگا NAGA نوشته می‌شود که برای نامیدن انواع غله به کار می‌رفت. علامت شمایل‌نگاری او یک دسته غلّه بود. تلفظ نی-ایس سابی Ni -is -sa – bi از سوی قدیم‌ترین اسناد مکتوب به‌صورت «نین ساباNinsaba» یعنی بانوی «سابا» است. نخستین بار نام او در فهرست‌های فارا به‌عنوان «بانوی ارش Eresh» ذکرشده است. او نیز در اومّا پرستیده می‌شد و لوگال زاگسی lugalzagesi او را «مادر خود» می نامد. در زمان فرمانروایی او سلسلۀ اکدّی بعدی، پرستش او در دیگر شهرهاای سومری اجرا می‌شد. بنا بر گوده آ، این الهه، خواهر نین گیرسو نانشه بود و بدین سبب، جزو خدایان لاگاش به شمار می‌رفت. گوده آ نیز نخستین اشاره اش برجنبۀ نیسابا به‌عنوان حامی دبیران است. این الهه، لوحۀ پاک را در دست می‌گیرد؛ قوانین زمین به قوانین نیسابا شهرت دارد و این الهه با اعداد آشنا است. الهۀ مزبور در نیمۀ اول هزارۀ دوم پیش از میلاد، بسیار محبوب بود و شاید این امر تا زمانی ادامه داشت که «مکتب» منشی گری بابلی «ا. دوب. باس è. Dub. Bas» در حال ترقی بود. سرودهای بسیاری به افتخار او تضنیف شد که وظایف او را توصیف می‌کند:«ای بانویی که مانند ستارگان آسمانی و لوح لاجوردین را در دست داری و بر روی زمین مقدس به‌وسیلۀ خدایان بزرگ در آغل بزرگ زاییده شدی او در دانایی به‌وسیلۀ کوه بزرگ (انلیل)، زن شرافتمند، دبیر عمدۀ آسمان، نگاه دارند سند انلیل زاده شد. او باعث رشد گیاهان می‌شود. تطهیر تشریفاتی را برقرار می‌سازد و کاهن اعظم را منصوب می‌کند. سرود دیگر به‌وسیلۀ شاه ایسین به نام ایشبی-ارا، دربارۀ صفات مادری او سخن می‌گوید: تو نطفۀ خوب را در زاهدان می گذاری تو جنین را در زاهدان بزرگ می‌کنی تا مادر پسرش را دست داشته باشد.» با افزایش محبوبیت نبو، در طی دورۀ کاسی ها و نو-بابلی‌ها، نیسابا، اهمیت خود را از دست داد و مجبور شد به همسر بودن نبو قناعت کند.
در منابع هیتیایی، تعدادی از خدایان غله را با علامت اختصاری نیسابا مانند تله پینو، هالکی Halki و کوماربی هیتیایی می نوشتند.
نیسابا
