اعتقادات مذهبی میتانی ها

در دوران کهن یکی از راه های موفقیت و پیروزی قطعا سازش و پیوستن به نیروهای فوق طبیعی بوده است . در ادیان باستانی اعتقاد به آنکه تقدیر و سرنوشت در دست خدایان و ارباب انواع می باشد، و به وسیله ی سحر و جادو و اهدای هدایا و قربانیها بایستی آنان را رام نموده و سرنوشت را به سود خود برگرداند، اهمیتی به سزا داشت و به همین جهت بود که تعداد خدایان روز به روز افزونی می گرایید و مردم و شاهان به خدایان ملل و اقوام مغلوب احترام و ستایش می نمودند.

این روش و آیین در میان هوریان که هم دوره و متحد میتانیها بودند نیز موسوم بود. خدایان اصلی هوریان عبارت بودند از ته شوب Teshub رب النوع رعد و برق و همسرش هه پیت Hepti یا هه یا Hepہ رب النوع خورشید. آنچه که جالب توجه است، به عقیده ی هروزنی Hrozny کلمه ی عربی حوا از همین نام مشتق شده است. قبل از آنکه اصولا پادشاهی میتانی تشکیل شود، عنصر هند و اروپایی به شکل سختی به وسیله ی هوریان از میان رفته بود، اما تأثیری از مذهب آن عنصر هنوز در جامعه ی آنان باقی بود و پرستش خدایان آریایی چون میترا Mithra «میتره، میثره» وارونه Vہruna، ایندره Indra میانشان رواجی داشت که به نظر می رسد پرستش این خدایان، ویژه طبقه ی ممتاز بوده است.

اصل و اساس ته شوب خداوندگار رعد و برق و هه پا همسرش رب النوع خورشید که دو خدای بزرگ و اصلی میتانی ها و هوری ها بوده اند اقتباسی است از فکر همان عنصر هند و اروپایی، چه آثار و بقایای آیین هند و اروپایی وجود دو سرور خدای اصلی را که جنبه ی طبیعی داشته اند، بیان می کند، و این دو خدای عمده ی طبیعی عبارت بودند از خدای بزرگ، رب النوع عناصر طبیعی، بلندیها و کوهها، تندر و توفان و باران؛ ربه النوع یا ایزد بانویی که زمانی خورشید، و زمانی زمین به شمار می رفته است. از لحاظ عقاید دینی، هنر، قوانین و رسوم و آداب میان هوریان و میتانیها با هیتیها تشابه و همانندیهای بسیاری موجود است و به نظر می رسد هنگامی که میتانیها به وسیله ی هیتیان از میان رفتند، هنر و سایر شئون فرهنگی و تمدنشان میان ملت غالب به زندگی خود همچنان ادامه داده باشد. مطابق با اکتشافاتی که شده است، هیتیان کناره های پایینی دیواره های اطاقها را با نقوشی مصور می کرده اند، و این روشی است که پیش از آنان به وسیله ی هوریان معمول بود. به طور کلی هنر میتانی متأثر از مبادی سومری و تحت تأثیر هنر مصری اژه Ege قرار داشته است. در خانه سازی روشی پیشرفته داشتند و بناهای مخصوصشان به نام بیت – هیلانی Bit Hilani که شاید به معنی خانه ی پنجره دار باشد معروف است. این بناها از دو قسمت بیرونی و اندرونی تشکیل می شده است. قسمت بیرونی سرپوشیده بوده و به وسیله ی اطاقی پنجره دار به اندرونی متصل می شده است که شاید عمدای بوده از برای کنترل در رفت وآمد. در شیوه ی نقاشی بر درها نیز دستی داشته اند و موضوع نقاشیها اغلب فرشتگان و شیر و گاو بوده است.