آموریان (۲)

در تورات به قوم آموریان اشاره هایی شده است و اکثر مورخان و باستان شناسان معتقدند قومی که در تورات به این نام آمده همان قومی است که در اسناد کهن عراق به نام ” امورو – عمورو ” به آن اشاره شده است . در منابع توراتی چنین آمده است که آموریان پیش از تصرف فلسطین به دست اسرائیلیان در آنجا ساکن بوده اند . محل اقامت آنان در مناطق مرتفع و در شرق اردن بوده است . از آثار به جا مانده از آموریان روشن می شود که با ساکنان قبلی تفاوت داشته اند . سفال سازی آنان با شیوه گذشتگان تفاوت داشت . از اسلحه جدیدی که غالباً تیر و چوب دستی بوده است استفاده می کردند . وسایل و ابزار زینتی آنها نیز با سایر اقوام متفاوت بود .منابع توراتی آموریان را از بقایای جباران ذکر می کند و ویژگیهای ظاهری آنان را قامتی بلند و بدنی نیرومند توصیف می کند .

حدود جغرافیایی آموریان

آنطور که تورات بیان میکند، آنها اقوامی بودند که با بنی اسرائیل دشمنی سختی داشتند. و در برابر حمله اسرائیلیان به مقابله برخاستند و از ورود آنها به سرزمینشان جلوگیری کردند . به همین دلیل میان آنها جنگ سختی در گرفت و به پیروزی بنی اسرائیل منجر شد . بنی اسرائیل ” سیحون ” شاه آموریان را شکست داده و مملکت آموریان به دست ” سبط جادو ” ( رائوبین ) افتاد .
یکی از پادشاهان سرشناس قوم آموریان که در تورات از آن نام برده شده ” عوج شاه پاشان ” است . سرانجام آموریان تحت سلطه داود پادشاه بنی اسرائیل در آمدند و به علت کمی جمعیت همانند قبایل چادرنشین به طور پراکنده زندگی می کردند .

یکی از ویژگی های آموریان عدم وحود تمدن واحد و یکپارچه بوده است . زیرا در مناطقی دور از هم و پراکنده بودند و تحت تأثیر تمدنهای گوناگون قرار گرفتند .آنها زمانی در صحرا و زمانی در شهر زندگی می کردند . هنگامی که در صحرا زندگی می کردند ( در واقع پیش از زندگی شهری ) اقتصادشان از طریق دامپروری تأمین می شد و برای حمل و نقل وسایل خود از الاغ استفاده می کردند . آنها به شکار نیز پرداخته و خوی غارت گری آنان موجب حمله آنها به مناطق دیگر می شد .اما پس از اینکه در مرزها ساکن شدند استعداد عجیبی در یادگیری مدل ( شیوه های ) زندگی شهری و ایجاد تحول در آن از خود نشان دادند و تحت تأثیر تمدن سومری – آکدی و نهادهای سیاسی و اجتماعی آنان قرار گرفتند .آموریها در وضع قوانین تجربه زیادی داشتند . برای نمونه می توان به قوانین حمورابی اشاره کرد . وضع این قوانین ، درک و فهم عمیق آنان را از مسائل اجتماعی و اقتصادی نشان می دهد . آموریان با تمدن عراق پیوندی عمیق و ناگسستنی داشتند و از زبان خود دست کشیده و به زبان آکدی صحبت می کردند و خط آنها خط میخی بود .

در رابطه با دین و عقاید آموریان به این نکته میتوان اشاره کرد که آنان از لحاظ عقیده همواره تحت تاثیر سومری-اکدی بوده است. و علاوه بر رب النوع آمورو ، خدایان باستانی عراق را نیز می پرستیدند . در مراسم تدفین ، هر قبیله ای روشهای ویژه خود داشته که کیفیت سازمان اجتماعی آنان را نشان می دهد آموریانی که در سوریه و فلسطین زندگی می کردند با حتیها در شمال و مصریها در جنوب تماس داشتند و عوامل دیگری نیز بود که تمدن آنها را تحت تأثیر قرار می داد .آموریانی که در سوریه و فلسطین بودند به خلاف آموریان عراق زبان خود را حفظ کرده و بر زبانهای عبری و آرامی تأثیر آشکار گذاشتند .از کتیبه هایی که در بنی حسن مصر کشف شده معلوم شده است که مردان و زنان آنها لباسهای زربفت و رنگارنگ می پوشیدند . مردان از کفش و صندل استفاده می کردند و زنان پای افزار داشتند .