رختشویی کنار جوی آب؛ همین چند سال پیش

رختشویی کنار جوی آب در شهرهای بزرگ ایران و همه جای ایران از قدیم رواج داشت و تا آخر دوره قاجار و بعدها در دوره پهلوی و پیش از لوله کشی آب و حتی پس از آن همچنان ادامه داشت و وضعیت این‌گونه بود: «متمولان و اعیان مکانی را در حیاط اندرونی خانه برای شستن رخت‌ها در نظر می‌گرفتند که حوض آب و کانال‌هایی برای ورود و خروج آب داشت. زنان در دیگر خانه‌ها، از آب حوض برای رخت‌شویی بهره می‌بردند. بسیاری از خانه‌ها، حوض و حوضچه به‌عنوان مکانی برای ذخیره آب و شست‌وشو در حیاط داشتند… بسیاری از خانه‌ها در محله‌های فقیرنشین پایتخت، مکانی مناسب برای ذخیره آب نداشتند به همین علت زنان لباس‌ها و ظرف‌های کثیف را کنار جوی‌ها و رودخانه‌ها می‌شستند. این زنان در زمان‌هایی ویژه بر لب جوی‌ها به کار شست‌وشو می‌پرداختند».

دهه ۳۰ شمسی به‌تدریج فشاری‌ها آمدند که آب بهداشتی داشتند ولی تعدادشان کم بود و این‌طوری بود: «رختشویی در کنار فشاری‌ها نوبتی بود. محله‌های مرکزی و اصلی تهران مانند بازار، عودلاجان، دروازه‌غار و سنگلج نخستین محله‌هایی بودند که صاحب شیرهای فشاری شدند و به‌تدریج بر تعداد آنها در سراسر شهر افزوده شد… با این حال تا دهه ۵۰ شمسی کمتر از ۵۰۰ شیر فشاری در تهران بود و هرجا مردم به شیر فشاری دسترسی نداشتند همچنان در جوی‌ها و نهرها رخت می‌شستند که البته آبشان معمولا آلوده بود».