مکتب هاى آیین بوداى شرقى
مکتب هاى آیین بوداى شرقى
آیین بوداى شرقى از سنّت هاى شمالى و جنوبى بسیار متنوع تر است. این آیین شامل شمارى از مکتب هاى متعددى است، که گاه به تأسیس فرقه هاى مجزا گرایش پیدا کرده اند.
در اصل تقریباً غالب این مکتب ها در زمره مکتب هایى بودند که مستقیماًاز آیین بوداى باستان سرچشمه مى گرفتند. درحقیقت، از میان مکتب هاى گروه الف (در جدول) فقط دوتاى آنها، که یکى در وینیه تخصص دارد،و دیگرى در ابى درمه، واقعاً از آیین بوداى باستان سرچشمه مى گیرند.فقط وینیه در برخى معابد به شکل یک سنّت زنده، با شمارى اندک، اما نفوذ زیاد، باقى مانده است. اما ابى درمه امروزه فقط موضوعى براى مطالعه است. دو مکتب مهایانه هندى نفوذ بسیار زیادى دارند، اگرچه فقطیوگاچاره به شکل یک فرقه مجزاى سازمان یافته، اما کوچک باقى است]۲۲: ۳۸۱ ـ ۶; ۹۳; ۷۹ ;۱۴ به بعد: ۱۴۸ به بعد[.
تیئن تایى. مکتب تیئن تایى از کوهى نام گرفته است که جىـ یىمهایانه اند، در خود گردآورد. اگرچه معمولا این مکتب را اساساً عقلى مى دانند، باید بدانیم که بر گونه هاى بسیار سنّتى عمل دیانه تأکید مى کند. آثار مهم مربوط به دیانه آرامش
جدول ۵ مکتب هاى بودایى شرقى
الف) سنّت هاى باستان
۱ وینَیه لو(Lu) یول ریتسو (Ritsu) روش
۲ ابى درمه کوشه جوشه(chu-she) کوسا (kusa) کوشه(kusha)
ب) نظریه مهایانه هندى
۳شونْیَتاواده یا مادیَمَکهسَن لوُن (sanlon) سَمنون (samnon)سَن رون(sanron) «مکتبنیست گرا»یا«سه پیمان»
۴ یوگاچاره یا گیاپتى ماترا فاسیانگ یا وِى شىپوپ سانگ یا یوسیک هوشو)¦(Hosso «تصورگرا»
(Fa-hsiang or wei-shih) (Popsang or Yusik)
ج) نظریه مهایانه چینى
۵ بناشده برسوره نیروانهنِیه پَن(Nieh-p’an) یول بَن یا سیونگ (Yolban or sihung)
۶ بناشده برسوره نیلوفر تیئَن تایى چون تائه (ch’ont’ae) تن دایى نیلوفر
۷ بناشده برسوره اَوتمسَکه هواین هوائوم(Hwaon) کگون(kegon) شمول گرایى
د) شیوه هاى جدید ِ عمل
۸ منتره یانه یا وَجرَه یانه جِن یِن(chen-yen) میل گیو(Milgyo) چونگجى (Ch’ongji) شین گون یا میکیوخاصْ فهم
سى نین(sinin))¦(shingon or Mikkyo
۹ بناشده بر سوره هاى پاک بومچینگ تو جونگ تو(chongt’o) جودوdo)¦(Jo پاک بوم
شین(shin)
۱۰ دیانه چَن لین جى سان یا جوگیه ذن رین زایى مدیتیشن
تسائو دونگ سوتو
و بینش مستقیماً برگرفته از تعالیم خود جىـ یى است ]۹۰[.
برجسته ترین جلوه تیئن تایى طبقه بندى سنجیده آموزه بودا در «پنج دوره و هشت آموزه» است. سطوح مختلف این آموزه و روش هاى جورواجورآن مربوط به دوره هاى متعدد زندگانى بودا و گونه هاى مختلف آثاربودایى است. از این راه، سلسله مراتبى را تعریف کردند که به هریکاز گونه هاى آیین بودا یک جایگاه مناسب مى دهد. درنتیجه، یک نظام کاملو جامع پیدا شد. مکتب تیئن تایى در ژاپن کامیابى عظیمى به دست آوردو هم اینک یکى از فرقه هاى مهم آنجا به شمار مى آید. از این مکتب به ویژه مکتب ژاپنى نیچى رِن بیرون آمد. تِن دایى ژاپنى که سرشت التقاطى دارد، زیر تأثیر شمارى از مکتب هاى چینى دیگر، خصوصاً منتره یانه و پاک بوم،بود ]۲۳: ۳۰۳ ـ ۱۳; ۳۷: ۴۳۷ ـ ۹۶;۵۲۲; ۹۰[.
هواین. اگرچه، بنابر سنّت، مکتب هواین یا «حلقه گل» را دوـ شون شهره بود. هواین مجموعه اى از آموزه هاى هندى را، که در هیچ یک از متون موجود هندى کاملا نظام مند نیست، شکلى نظام مند داد. فلسفه سنّتى چینى نیز بر هواین تأثیر نهاد. شاید تا حدى به همین خاطر این مکتب را در آیین بوداى شرقى از نظر فلسفى پیشرفته ترین مکتب مى دانند. این مکتب تأثیر گسترده اى به جا نهاده است.
هواین طبقه بندهاى خود را از انواع گوناگون آموزه هاى بودایى به روش تیئن تایى توسعه داد، اما آوازه آن بیشتر به خاطر «فلسفه کلیّت» آن است. نمادپردازى غنى و چشمگیرى که به کار مى برد مبالغه آمیز است. همه چیز در این جهان در پیوند با یکدیگر است و با هم رابطه اى هماهنگ دارد. درحقیقت، جهان را مى توان به «جهان سه بعدى» وصف کرد، که هر جزء آن حاوى کل است. هواین این نظریه را به طور کاملا مفصل شرح مى دهد و عمیقاً آن را دنبال مى کند.] ۲۳: ۳۱۳ ـ ۲۰; ۱۷; ۲۴; ۱۰۸: ۱۱۶ـ ۳۸[.
