فریب در ازدواج شامل چه مواردی می شود؟
به گزارش عصر ایران: در بسیاری از کشور های غربی، ازدواج دیگر جزو ارزش های جامعه شمرده نمی شود؛ لیکن از آنجایی که ازدواج سنت پیامبر است، نکاح در جوامع اسلامی از جایگاه والایی برخوردار می باشد و به همین دلیل، تعهد به عقدنامه باید در عین صداقت و رضایت زن و مرد محقق شود. اگر یکی از زوجین برای پنهان کردن نقصی با همسرش درباره وضعیت تاهل، شرایط سلامت روحى و جسمى، شغل و… صادق نباشد، مرتکب جرم شده است؛ در مقاله «فریب در ازدواج شامل چه مواردی می شود؟» مستند به مواد قانونی و تحت نظر بهترین وکلا، به سوال مذکور پاسخ داده خواهد شد.
جرم فریب در ازدواج چیست؟
از آنجایی که هدف ازدواج تشکیل خانواده صالح است و دو نفر را برای تمام عمرشان به یکدیگر مرتبط می کند، باید با شناخت کافی صورت بگیرد؛ بدین منظور خواستگاری، جلسات مشاوره، تحقیقات محلی و… پیش از ثبت رسمی ازدواج، انجام می شود تا اطلاعاتی کافی نسبت به خانواده های طرفین، وجود یا عدم وجود مسکن، میزان تحصیلات، شغل و درآمد، سِمَت و… به وجود بیاید.
زن و مرد ملزم به رعایت نهایت صداقت در شرح تمامی موارد فوق می باشند؛ برای تضمین راستگویی طرفین، این الزام تحت پوشش قانون قرار گرفته است. به طوری که هرگونه دروغ برای جلب رضایت افراد مثل پنهان کاری به دلیل خجالت از عیوب، برای سر گرفتن زوری ازدواج، کلاهبرداری از همسر و… جرم شناخته شده و پیگرد قانونی را به دنبال خواهد داشت.
بنابراین جرم فریب در ازدواج که در سیستم قضایی با عنوان تدلیس نیز شناخته می شود، یعنی زن یا مرد آگاهانه و بدون حسن نیت و صداقت، دیگری را در امر ازدواج فریب بدهند؛ در صورت تحقق این جرم علاوه بر مجازات قانونی، امکان فسخ عقدنامه نیز به میان می آید. فسخ نکاح با طلاق متفاوت است؛ فسخ نوعی انحلال نکاح می باشد و به همین دلیل، به جاری شدن صیغه طلاق و حضور دو شاهد عادل، عاقل و بالغ احتیاجی ندارد.
ارکان فریب در ازدواج چیست؟
برای اینکه امکان ثبت شکایت علیه هر نوع جرمی به وجود بیاید، باید ابتدا تحقق ارکان آن به اثبات برسد؛ جرم فریب در ازدواج نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد:
الف) رکن مادی: این رکن در واقع به وقوع عملی اشاره دارد که در راستای اثبات اطلاعات دروغ و فریب فرد مقابل، استفاده می شود؛ عمل مذکور می تواند به صورت شفاهی و کتبی باشد. برای مثال فریبکار باید به صورت لفظی درباره ثروت یا شغل خودش دروغ بگوید یا سندهای ملکی یا تحصیلی جعلی به همسر ارائه کند؛ بدترین شرایط ممکن، ازدواج با ارائه مدارک هویتی جعلی می باشد!
ب) رکن معنوی: دومین رکن جرم تدلیس، اقدام آگاهانه شخص به دروغگویی و وجود نیت شر می باشد؛ از آنجا که این رکن با ارائه مدارک و شهادت افراد قابل اثبات نیست، کارشناسان قضایی باید با در نظر گرفتن شرایط پرونده و اظهارات طرفین، در اینباره قضاوت کنند.
فریب در ازدواج شامل چه مواردی می شود؟
درست است که در قانون کشور ما مصادیق جرم فریب در ازدواج معرفی شده اند، لیکن این مصادیق محدود به موارد نوشته شده در کتب حقوقی نمی باشد؛ قانونگذار ضمن وضع ماده ۱۱۲۸ قانون مدنی، به ویژگی کلی جرم تدلیس اشاره می کند:
«هرگاه در یکی از طرفین صفت خاصی شرط شده و بعد از عقد معلوم شود که طرف مذکور فاقد وصف مقصود بوده برای طرف مقابل حق فسخ خواهد بود، خواه وصف مذکور در عقد تصریح شده یا عقد متبانیا بر آن واقع شده باشد.»
معمول ترین موارد فریب در ازدواج که امکان فسخ نکاح را به میان می آورد، در مواد قانون مدنی معرفی شده است:
الف) مواردی که برای زوجین صادق می باشد: تنها یک مورد مشترک وجود دارد که چه زن و چه مرد درباره آن دروغ بگویند، جزو مصادیق فریب در ازدواج شمرده می شود؛ ماده ۱۱۲۱ قانون مدنی بدان می پردازد:
«جنون هر یک از زوجین به شرط استقرار، اعم از این که مستمر یا ادواری باشد، برای طرف مقابل موجب حق فسخ است.»
بدان معنا که اگر ابتلای یکی از زوجین پیش از عقد به جنون دائمی یا ادواری (طولانی تر از یک روز و کوتاه تر از یک سال) اثبات شود، حتی اگر فریب‌خورده از حق طلاق برخوردار نباشد، امکان انحلال قرارداد ازدواج از طرف وی به میان خواهد آمد.
ب) مواردی که برای زوج صادق می باشد: بر اساس آخرین اصلاحیه ماده ۱۱۲۲ قانون مدنی در سال ۱۳۷۰ عیوب ذیل در مرد، موجب حق فسخ برای زن خواهد بود:
۱. خصاء: اگر مردی که اخته شده (خواجه) این موضوع را پنهان کند، فسخ نکاح در صورت تمایل زوجه محقق خواهد شد.
۲. عنن یعنی همان ناکارآمدی جنسی که مانع رسیدن به اوج لذت می شود؛ البته به شرط این که ولو یک بار عمل زناشویى را انجام نداده باشد.
۳. مقطوع بودن آلت تناسلى، به اندازه‌ای که قادر به عمل زناشویی نباشد.
ج) مواردی که برای زوجه صادق می باشد: مقام قضایی در ماده ۱۱۲۳ قانون مدنی، عیوب زن که موجب حق فسخ برای مرد خواهد شد را معرفی می کند:
۱. قرن: نوعی ناهنجاری در آلت تناسلی زنان که مانع برقراری رابطه جنسی می شود؛ البته احتمال بهبود آن با عمل جراحی وجود دارد. در صورتی که عمل ناموفقیت آمیز باشد، در صورت تمایل شوهر، نکاح منحل خواهد شد.
۲. جذام: نوعی بیماری ویروسی است که باعث ناهنجاری های پوستی و ریوی به مدت ۵ تا ۲۰ سال می شود و از طریق ریزقطره های تنفسی قابل انتقال می باشد.
۳. برص: یعنی بروز لکه های سفید در نواحی مختلف پوست.
۴. افضاء: پاره کردن راهِ پس و پیشِ زن؛ یعنی یکی کردنِ گذرگاهِ حیض با یکی از دو گذرگاه بالایی یا پایینی که انجام عمدی این عمل توسط شوهر، حرام است.
۵. زمین‌گیری: منظور فلج از گردن به پایین می باشد که توانایی انجام هرگونه عملی را از زوجه می گیرد.
۶. نابینایی از هر دو چشم.
۷. عدم باکرگی زوجه: اگر باکره بودن دختر شرط ضمن عقد ازدواج باشد، اگر چه این شرط از شرایط موجود اجتماعی و فرهنگی فهمیده شود و در عقد ذکر نشود، در صورت علم شوهر به خلاف آن، حق فسخ برای وی وجود دارد.
اثبات فریب در ازدواج چگونه است؟
شخصی که دادخواست طلاق را به دلیل تحقق جرم تدلیس ثبت می کند، باید بتواند در جلسات دادگاه با ارائه مدارک محکه پسند و شهادت افراد بی طرف و بالغ، فریب خوردگی خود را اثبات کند؛ به زبان دیگر، اثبات عدم آگاهی فرد بر عیوب همسر الزامی است.
مجازات فریب در ازدواج چیست؟
طبق ماده ۶۴۷ قانون مجازات اسلامی، چنانچه هر یک از زوجین قبل از عقد ازدواج، طرف خود را به امور و‌اهی از قبیل داشتن تحصیلات عالی، تمکن مالی، موقعیت اجتماعی، شغل و سمت خاص، تجرد و امثال آن فریب دهد، محکوم به حبس تعزیری از سه ماه تا یک سال می گردد.
کلام آخر
جرم فریب در ازدواج هنگامی محقق می شود که زن یا مرد با فریبکاری و پنهان کردن عیوبش، طرف مقابل را راضی بر امر ازدواج کند؛ دو رکن مادی (ارائه مدرکی جعلی یا دروغی لفظی) و معنوی (وجود نیت سوء) باید برای تدلیس شناخته شدن جرم وجود داشته باشد که در این مقاله به طور کامل تمام موارد را بررسی کردیم.
