تاریخچه پیدایش شورت و سوتین

تاریخچه‌ی لباس زیر بخش مهمی از تمدّن در طول قرون و اعصار است که اغلب نادیده گرفته شده است. اما لباس‌های زیر، بخشی از هنجار‌ها و نیاز‌های اجتماعی را منعکس می کنند. از لباس‌ زیر‌های کمری گرفته تا لباس‌زیرهای زنانه، از لباس‌های بلند تا زیر شلواری ها؛ انواع لباس زیر ایجاد شده‌اند که عملکردهای مختلفی را انجام ‌دهند. لباس‌های زیر، انتظارات آداب و رسوم فرهنگی، زیبایی‌شناسی و نیاز بیولوژیکی مورد نظر را برآورده می‌سازند.

گذری بر تاریخ لباس زیر

از اعماق اسرارآمیز پیش از تاریخ تا به امروز، مردان و زنان به دنبال پوشاندن بدن خود با لباس بوده اند. برخی از لباس ها برای پوشیدن در زیر لباس‌های دیگر طراحی شدند و برخی برای روی آن‌ها طراحی شدند. به این ترتیب تاریخ لباس زیر آغاز شد. منشا لباس زیر را می توان در تمدن های باستانی مانند مصر، یونان و روم جستجو کرد.

دوران باستان:

نسخه های اولیه لباس زیر به دلیل گرما، بهداشت و محافظت بیش‌تر پوشیده می شدند. قدیمی‌ترین شواهد، مربوط به فرهنگ مصر باستان در حدود ۴۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح است. در مصر باستان، هم مردان و هم زنان از لباس لنگی یا کمربندی (loincloth) استفاده می کردند. لباس‌های لنگی طراحی یکسانی نداشتند. برخی به شکل دامن طراحی شده بودند و پارچه ای ساده به دور کمر بسته می شد و بین پاها را می پوشاند. یکی دیگر از اشکال متداول لباس زیر، پارچه‌ای به شکل یک مثلث کوچک بود که فقط اندام تناسلی را می پوشاند و با زنجیر یا حلقه‌هایی به کمربند متصل می‌شد. معادل مدرن این لباس زیر شورت لامبادا جی استرینگ خواهد بود. به نظر می رسد که کتانی و چرم رایج ترین مواد بوده است. از شورت کتانی برای استفاده روزمره و شورت های چرمی توسط زنان در دوران قاعدگی استفاده می شد. این روند هزاران سال ادامه داشت و در روم باستان نیز رایج بود.

در یونان باستان، مردان نوعی لباس کمری به نام پریزوما (Perizoma) می پوشیدند. در یونان باستان مشخص نیست که آیا زنان نیز لباس زیر می پوشیدند یا خیر.

در امپراتوری روم ، پشم یک ماده رایج بود. ابریشم نیز گرچه زیباتر بود اما به دلیل قیمت گران تنها در اختیار ثروتمندان بود. برهنگی، برای رومی ها، به طبقه ی اجتماعی گره خورده بود. مردم برده و گلادیاتورها از لباس زیرهای کمری و سایر اشکال لباس زیر به عنوان لباس بیرونی استفاده‌ می‌کردند. در حالی که طبقات بالاتر تمایل داشتند تمام بدن خود را با لباس، توگا و سایر لباس‌ها بپوشانند و در عین حال از پوشیدن لباس های زیر خودداری کنند. رومی ها این لباس زیرها را سابلیگاکلوم (Subligaculum) می نامیدند.

قرون وسطی:

مردان، به ویژه از طبقات پایین، تمایل به پوشیدن یک شلوارک گشاد به نام بریس (Braies) داشتند. پاچه های این شلوارک تا به زیر زانو می رسید. بریس، با یک دریچه بازشونده در جلو طراحی شده بود که به مردان اجازه می داد بدون نیاز به درآوردن کل لباس ادرار کنند. در این دوره زنان لباس‌های بلندی اغلب از کتان یا پشم می پوشیدند.

رنسانس:

در دوران رنسانس، لباس زیری پاچه بلند به نام (Open Drawers) برای پوشش زنان استفاده می شد. این لباس زیر پاچه های جدا از هم داشت و در قسمت جلو و پشت آن دکمه هایی داشت که هنگام ادرار کردن کار را آسان تر می کرد. در این دوران مردان به پوشیدن لباس‌ زیرهای گشاد اما کوتاه‌تر و متناسب‌تر ادامه دادند.

در میان طبقات ثروتمندتر، مردان شلوارهایی به نام Hose یا chaus به پا می کردند که نیمه پایینی بدن را می‌پوشاند. چاوس ها ناحیه کشاله ران یا باسن را نمی پوشاندند. آن‌ها در نهایت به جوراب شلواری تبدیل شدند و در رنسانس، انتظار نمی رفت که چاوس ها زیر هیچ لباسی پوشیده شوند. بنابراین، آن‌ها از نظر فنی لباس زیر نبودند. در این دوره مردان ثروتمند شلوارهای تنگی به نام کولوت (Culottes) می پوشیدند که دقیقا تا زیر زانو ختم می شد.

از قرن شانزدهم، زنان شروع به پوشیدن کرست با استخوان نهنگ کردند. کرست‌ها به همراه توری به دامن‌های بلند محکم می‌شد و نیم تنه را به شکل V در می‌آورد. در این دوره زنان از کولوت هنگام اسب سواری استفاده می کردند تا پاهای خود را در حین اسب سواری پنهان کنند.

قرن نوزدهم:

در قرن نوزدهم، اختراع چرخ خیاطی، تولید انبوه لباس زیر را آسان‌تر کرد و سبک‌های متنوعی به وجود آمد. در این دوره نحوه پوشاندن بالاتنه‌ی زنان به تجارت بزرگ تبدیل شد. بانوان برای مجالس رسمی، کرست می پوشیدند. کرست ها برای اینکه بدن را به شکل V نشان دهند، با چوب یا “استخوان نهنگ” تقویت ‌می‌شدند. این کار باعث می‌شد سینه‌ها به سمت بالا فشرده، شانه ها عقب رفته و پشت صاف شود. بسیاری از کرست‌ها همچنین از قاب‌های کاملا فلزی ساخته می شدند!

قرن بیستم:

در اوایل قرن بیستم، سوتین اختراع شد. سوتین، جایگزینی راحت‌تر به جای کرست زنانه بود. محبوبیت سوتین در طول قرن بیستم با طیف گسترده ای از سبک‌ها و طرح‌های موجود افزایش یافت. با گذشت سال‌ها، لباس‌ها و دامن‌ها کوتاه‌تر شدند. زنان شروع به پوشیدن جوراب‌های ساق بلند به عنوان لباس زیر کردند. این امر اختراع بند جوراب را برای بالا نگه داشتن جوراب ها ضروری کرد. در دهه ۱۹۲۰ شورت‌ها نیز کوتاهتر شد. از دهه ۱۹۴۰ تا ۱۹۵۰ شورت برای زنان مد شد. دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ نیز شاهد روندهای جدیدی در طراحی سوتین بود. در آن زمان سوتین های نوک تیز در غرب مرسوم بود. همچنین سوتین های پوش آپ که سینه‌های زنان را برجسته می کرد نیز معرفی شد. به طور کلی شورت، سوتین، شورت یکبار مصرف و مدل شورت لامبادا در این دوره معرفی شد.

در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ تاکید طراحی لباس‌های زیر به جای راحتی و دوام بیش‌تر بر جذابیت بود. تاپ‌های تانک که در ابتدا به عنوان لباس زیر پوشیده می شدند، اکنون به عنوان لباس‌های بیرونی پوشیده می شدند! شورت‌های لامبادا جی استرینگ، بند جوراب و سایر موارد مشابه نیز که در ابتدا فقط توسط رقاص های عجیب و غریب پوشیده می شدند حالا در میان جمعیتی گسترده تر محبوب شدند. تکامل در شلوار‌ها طیف وسیعی از مدل‌های شلوار و شورت را برای زنان فراهم کرد تا به آن‌ها در راحتی و محافظت کمک کند.

تبلیغات لباس زیر با عکس‌هایی از مدل‌های تقریباً برهنه، از جمله مردان و زنان آغاز شد. شرکت های بزرگ در این زمینه شامل Calvin Klein و Victoria’s Secret به عنوان معروف‌ترین نمونه‌ها هستند. شرکت ویکتوریا سکرت به دلیل کاتالوگ‌های لباس زیر بسیار مشهور شده است. در ایران نیز بزرگترین فروشگاه لباس زیر به نام لناسنتر به صورت حضوری و خرید آنلاین آغاز کرده است.

در دهه ۱۹۹۰، شلوارک باکسر (Boxer Shorts) یا شورت های پاچه گشاد برای پوشیدن توسط مردان محبوبیت پیدا کرد. نام آن از شورت هایی که بوکسورها هنگام ورزش می پوشیدند گرفته شده است. این شورت ها هنگام حرکت پاها مانعی ایجاد نمی کرد. شلوارک های باکسر تا به امروز بسیار محبوب هستند. در فرهنگ عامه به عنوان پیژامه نیز از آنها یاد می شود. امروزه طرح های کوتاه باکسر برای زنان نیز وجود دارد.

سینه بند چه زمانی اختراع شد؟

برای کشف چگونگی اختراع سینه بند مدرن، باید راه بسیار زیادی را به عقب برگردیم. در واقع تا قرن چهارم! موزاییکی که در ویلا رومانا دل کاساله در سیسیل پیدا شد، گروهی از زنان را نشان می‌دهد که در نوعی فعالیت ورزشی شرکت می‌کنند. آن‌ها تاپ‌هایی به سبک باندو (bandeau) پوشیده‌اند که در واقع کاملاً مدرن به نظر می‌رسند. قدمت این لباس که به سینه بند معروف است به یونان باستان باز می‌ گردد. آن‌ها معمولاً از کتان ساخته می‌شدند. این اولین مدرکی است که ما از پوشیدن سوتین داریم.

به سرعت به قرن پانزدهم برمی‌گردیم. ما شواهدی داریم که لباس‌هایی سینه بند مانند در اتریش پوشیده می شده است. زمانی که قلعه لنگبرگ در سال ۲۰۰۸ در حال حفاری باستان شناسی بود؛ طاقی در طبقه دوم پیدا شد که حاوی برخی از اقلام نساجی بود. از میان ۲۷۰۰ تکه لباس، چهار سوتین کشف شد. آن‌ها کاملاً شبیه سوتین‌هایی بودند که امروزه می‌پوشیم، با کاپ و بند شانه بودند!

از حدود سال‌های ۱۵۵۰ تا ۱۸۵۰، کرست‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفتند. آن‌ها از نظر ظاهری سینه ها را بلند می‌کردند. همچنین اندازه کمر را کاهش می‌دادند تا شکلی زنانه و مد روز ایجاد کنند. اما در اواخر قرن نوزدهم، زنان و پزشکان متوجه شدند که کرست ها علاوه بر ایجاد محدودیت باعث آسیب به سلامتی می‌شود و بنابراین تغییر شروع شد.

سوتین های مدرن از چه زمانی متداول شد؟

همان طور که اشاره کردیم سوتین مدرن، که امروزه می شناسیم، اولین بار در اواخر قرن نوزدهم اختراع شد. قبل از این، زنان کرست را به عنوان لباس زیر می پوشیدند که درست مثل گن‌های ساعت شنی محکم به دور کمر بسته می شد. با این حال، کرست ها اغلب ناراحت کننده و ناسالم بودند.

در سال ۱۸۸۹، یک زن فرانسوی به نام هرمینی کادول (Herminie Cadolle) اولین سوتین مدرن را اختراع کرد که برای حمایت از سینه ها بدون فشرده کردن آن‌ها طراحی شده بود. این طرح یک لباس دو تکه شامل کرستی با کاپ‌های جداگانه بود که اندازه‌های آن قابل تنظیم بود. این طرح جدید بسیار راحت تر از کرست بود. اما، از آن‌جایی که نیم تنه‌ها هنوز مد بود، کرست‌ها همچنان بهترین انتخاب لباس زیر برای خانم ها بود.

در قرن بیستم، با تغییر نقش زنان در جامعه، لباس زیر آن‌ها نیز تغییر پیدا کرد. در این دوره سوتین جزء ضروری کمد لباس‌های بانوان شد. در دهه ۱۹۲۰، سبک لباس پوشیدن “فلپر” رایج شد که شامل لباس‌های گشاد می شد که نیازی به کرست یا کمربند نداشت. در دهه ۱۹۳۰، به سوتین‌ها ویژگی‌های اندازه گیری کاپ با حروف ABCD، قزن و قلاب در پشت اضافه گردید. پس از آن سوتین اسفنجی در دهه ۱۹۴۰ اختراع شد، زیرا در آن زمان هم داشتن سینه‌های بزرگ‌تر مد بود.

در طول قرن بیستم، سوتین‌ها هم در طراحی و هم در عملکرد کامل‌تر شدند.

چه کسی سوتین را اختراع کرد؟

سینه بند در طول تاریخ تغییرات زیادی را تجربه کرده است، بنابراین نمی توانیم بگوییم که یک “مخترع” وجود داشته است.

ما به هرمینی کادول اشاره کردیم که کرست دو قسمتی ابداع کرد. اما اندکی پس از آن در سال ۱۸۹۳، ماری توچک (Marie Tucek) سوتین خود را به ثبت رساند که دارای کاپ هایی برای قرارگیری سینه‌ها بود و بند‌هایی داشت که روی شانه (برای حمایت سینه بند) قرار می گرفت. آن حتی دارای بست‌های مدرن قلاب و قزن بود که احتمالاً این طرح را به نزدیک‌ترین چیزی که ما به سوتین مدرن داریم تبدیل می کند. با این حال، طراحی او نتوانست مطرح شود، زیرا زنان همچنان کرست می‌خریدند. گفته می شود که ماری فلپس ژاکوب (Mary Phelps Jacob) نیز تأثیر زیادی در اختراع سوتین داشته است.

چرا سوتین اختراع شد؟

اکنون تقریباً می‌دانیم که سینه بند از چه زمانی اختراع شد و چرا به آن نیاز بود؟! کرست ها، باتوجه به شکلی که داشتند مد روز به نظر می رسیدند، اما محدود کننده و ناراحت کننده نیز بودند. همچنین در زیر تمام مدلهای لباس که همیشه در حال تغییر بودند، نمی گنجیدند. سوتین کمتر دیده می‌شد و بسیار راحت‌تر بود، بنابراین این تغییر در نهایت مورد استقبال زنان در قرن بیستم قرار گرفت.

شورت ها چگونه اختراع شدند؟

همان‌طور که در مورد سوتین، شناسایی یک فرد خاص که آن را اختراع کرده باشد دشوار است برای شورت‌ها نیز به همین شکل است. به طور کلی، زنان تا اوایل قرن نوزدهم شورت‌های کوتاه به شکل امروزی نمی‌پوشیدند. در آن دوران، لباس‌زیر زنان زیرشلواری هایی به شکل یک شلوارک گشاد که تا روی زانو را می پوشاند؛ بود.

شورت ها در سال ۱۸۴۹ توسط آملیا بالمور (Amelia Bullmore) معرفی شد و ما این پوشاک را امروزه بیش‌تر به نام او می‌شناسیم. در حالی که او این لباس زیر را اختراع نکرده بود! بلکه بیش‌تر در مورد آن از دیگران یاد گرفته بود و در مورد نحوه ساخت آن‌ها در مجله خود منتشر کرده بود و این باعث شهرت او در این زمینه شده بود.

این شلوارک بعد ها به نام بلومرز (Bloomers) معروف شد و زنان با پوشش آن آزادی بیش‌تری برای انجام فعالیت‌هایی مثل دوچرخه‌سواری داشتند که قبلاً نمی‌توانستند انجام دهند. در نهایت، تا سال ۱۹۲۰، زیر شلواری ها و بلومرز کوتاه‌تر شد و به جای زیر زانو، بالای زانو بود. این احتمالاً با سبک‌های جدید و کوتاه‌تر لباس سازگارتر بود.