تاریخچه سنگ های ساختمانی در ایران

یکی از ابتدایی ترین و در واقع بهترین مصالح ساختمانی سنگ است. سنگ کاربردهای بسیاری از زمان های قدیم تا به امروز داشته است. بسیاری از آثار تاریخی و کهن مانند: بابل، تخت جمشید و معبد آناهیتا از سنگ ساخته شده اند. امروزه در ساخت بسیاری از بناها و سازه ها از سنگ ساختمانی استفاده می کنند. البته حمل و نقل سنگ به دلیل بالا بودن وزن آن هنوز هم یک مشکل بزرگ برای فعالان حوزه ساخت و ساز است. اما با این وجود بسیاری از سازه های سنگین مثل: تونل ها، سدها و معابر بزرگ از سنگ ساخته می شوند. در ادامه با ما همراه باشید تا در رابطه با تاریخچه سنگ های ساختمانی بیشتر بدانید.

فرآیند شکل گیری چرخه سنگ ها چگونه است؟

چرخه سنگ در واقع به مجموعه عملیاتی می گویند که باعث به وجود آمدن انواع سنگ ها روی پوسته زمین و شکل گیری آن ها می شود. این عملیات شامل تغییرات کلی سنگ ها در ابعاد و ترکیب اصلی آنها و عواملی مثل هوازدگی و منجمد شدن مذاب در سنگ می باشد. این نظریه توسط دانشمند اسکاتلندی برای اولین بار در اواخر قرن هجدهم میلادی بیان شد. او بر این باور بود که زمین شاهد فرآیندهایی است که ما می توانیم آنها را مشاهده کنیم.

روش تولید سنگ های ساختمانی به چه صورت است؟

تیکه های بزرگ سنگ که از معادن مختلف استخراج می شوند، سنگ قله نام دارند. این قله سنگ ها نباید در زمان برش کاری خرد شوند و از لحاظ هزینه جابه جایی و اندازه باید استاندارد باشند. سنگ قله به وسیله ابزارهای مختلفی مانند: دیلم، انفجار دستی، برشکاری مستقیم از معدن به دست می آید. بعد از انجام این مراحل قله سنگ ها را به کارخانه و یا کارگاه های سنگ بری انتقال می دهند. و با توجه به جنس سنگ سطوح ان را به تایل های مختلف برش می دهند. تمامی این مراحل با دستگاه ها و ماشین آلات پیشرفته انجام می شود. بعد از انجام این مراحل انواع سنگ ساختمانی برای فروش به انبارهای سنگ منتقل می گردد.

سنگ هایی که امروزه در حوزه ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرند، عبارت اند از:

سنگ لاشه : این سنگ در حالت طبیعی، شکل خاصی ندارد. در حقیقت همانگونه که از معادن آن را استخراج می کنند، برای مصارف مختلفی از جمله: زیر سازی فضا، پر کردن فواصل خالی میان سنگ ها و سنگ فرش کردن سطوح خشن مورد استفاده قرار می گیرد.

سنگ قلوه : این سنگ از سنگ لاشه تولید می شود و در کارگاه های سنگ بری با فرآیند تیشه کاری به ابعاد و اندازه های مختلفی بریده می شود. از سنگ قلوه برای تحمل بار دیوارهای حمال، جداول خیابان و کف سازی محیط می توان استفاده کرد.

سنگ بادبر یا همان مالون :سنگ بادبر توسط فرآِیند تیشه کاری به ابعاد و اندازه های مختلفی برش داده می شود. این سنگ در ساخت تونل، پل، جدول های خیابان، دیوارهای سنگین و سنگ فرش پله مورد استفاده قرار می گیرد.

سنگ پلاک : تهیه و تولید این سنگ توسط سنگ قله در کارگاه های سنگبری انجام می شود. سنگ پلاک در نمای ساختمان به کار برده می شود. همچنین می توان از آن برای ساخت دیوارپله، کف پنجره،  گلدان و جوی آب استفاده کرد.

انواع سنگ های ساختمانی پرکاربرد

سنگ گرانیت

گرانیت یکی از سنگ های آذرین دانه درشت است که به دلیل سرد شدن مدوام ماگمای مذاب در سطوح زمین به وجود می آید. بلورهای آن از دانه های کوچک و بزرگ تشکیل شده است، طوری که می توان آنها را با چشم مشاهده کرد. سنگ گرانیت در مناطقی تشکیل می شود که رشته کوه های آن احتمال زیادی با جابه جایی صفحات زمین دارند. به همین دلیل این سنگ از مقاومت و استحکام بالایی برخوردار است.

تراورتن

سنگ تراورتن از باقی مانده رسوبات موجود درچشمه های آب گرم زیر زمینی به وجود می آید. تراورتن ها معمولا با طیف رنگی : سفید، کرم و خاکستری در بازار به فروش می رسند. از این سنگ برای نمای داخلی و خارجی ساختمان می توان استفاده کرد.

مرمر

این نمونه یکی از سنگ های دگرگون در طبیعت است. این سنگ را با رنگ های: سفید، خاکستری، مشکی، سبز، قرمز، زرد و ارغوانی می توان در بازار پیدا کرد. امروزه از سنگ مرمر برای ساخت نمای داخلی ساختمان، دیوار و مصنوعات سنگی استفاده می کنند.

سنگ آهک

هدف از استخراج آهک تبدیل سنگ آن به شکل قابل استفاده پس از مصرف آن است. پس از استخراج سنگ آهک CaCO3 از معادن، این سنگ در کوره هایی با دمای بالای ۹۰۰ درجه سانتیگراد قرار می گیرد. تا رطوبت سنگ تبخیر شود و ترکیب CaCO3 را به آهک زنده صورت گیرد. سپس آهک زنده با آب مخلوط می‌شود تا آهک خشک شده با فرمول Ca(OH)2 ایجاد شود. این آهک تصفیه شده در خالص ترین شکل خود، مخلوطی از خاک یا ماسه برای تولید ملات آهک، گچ یا سنگ می باشد. با گذشت زمان، دی اکسید کربن موجود در اتمسفر به رطوبت محیط واکنش نشان می دهد و اسیدی ناپایدار تشکیل می دهد که به داخل ملات نفوذ کرده و ترکیب می شود. مدت زمان این فرآیند بسته به عوامل مختلفی از جمله: محیط، رطوبت، دمای هوا، ضخامت ملات و… بستگی دارد و گاهی تا ماه ها ادامه پیدا می کند. جالب است، بدانید که مقبره کوروش کبیر از سنگ آهک ساخته شده است. امروزه از این سنگ در ساخت مجمسه های تزئینی، نمای ساختمان، دیوارهای ساختمان و … استفاده می کنند.