قهوه قجری؛ میانبری به سوی بهشت یا جهنم؟

حتما نام “قهوه قجری” به گوش تان خورده باشد و اطلاعاتی از آن داشته باشید اما در این مقاله قصد داریم پرده از راز مگو های این قهوه برداریم. همانطور که از نامش بر می آید داستان مربوط به دوره ی قاجاریه ایران است که نام این نوع از قهوه را تاکنون زنده نگه داشته است. البته باید خدا را شکر کرد که فقط نامش مانده و رسمش ور افتاده است.

تاریخ ورود قهوه به ایران

گرچه که ما ایرانیان قهوه را یک نوشیدنی غربی می دانیم، اما موضوع جالب توجه این است که قبل از اینکه قهوه به عنوان نوشیدنی محبوب غربی ها تبدیل شود؛ در ایران قبل از قرن نوزدهم و در دوره ی صفویه نوشیدن قهوه یک امر رایج بوده است و قهوه از پرمصرف ترین نوشیدنی های گرم ایرانیان بوده است.

ورود و حضور قهوه در ایران به طور عمیقی با تاریخ و فرهنگ ما عجین شده بوده و ما ردپای نفوذ در فرهنگ را در قهوه خانه های دوره ی صفویه و قاجاریه می توانیم ببینیم. قهوه خانه ها نه تنها محلی برای نوشیدن و سرو قهوه، بلکه محلی برای اجرای نمایش هایی چون نقالی و شاهنامه خوانی بوده است. قهوه خانه ها که در دوره ی صفویه در ایران و بسیاری از شهرها به وجود آمده بودند محل تفریحی برای کاسبان و تمام اقشار جامعه بود که در کنار نوشیدن قهوه، قلیان چاق می کردند و یا محفل صحبت و جلسات آنها بوده است.

قهوه قاتل سیاسیون کشور

اطلاعات دقیقی در دسترس نیست که چه کسی برای اولین بار این موضوع را کشف کرد اما می دانیم که با شروع دوره ی قاجاریه در ایران، قهوه به عامل مهمی تبدیل شد که دلیل هراس مردان سیاست بود و می توانست در کمتر از چند دقیقه آنها را بکشد. اضافه کردن مقداری سیانور  یا اسید سیاندریک در قهوه می توانست قهوه را به سمی تبدیل کند که پادزهر ندارد. قهوه سم سیانور را نشان نمی داد و علم تشریح که در آن زمان در ایران پا گرفته بود قادر به تشخیص علت مرگ این بخت برگشتگان نبود. بنابراین با یک فنجان قهوه، رقبای سیاسی می توانستند رقیب خود را با یک صحنه ی قتل بسیار تمیز حذف کنند بدون اینکه آب از آب تکان بخورد.

قاتل کیست؟

در زمان ناصرالدین شاه قاجار قتل با “قهوه قجری” رواج بیشتری پیدا کرد و فرزند او “ضل السلطان” از جمله افرادی بود که برای حذف بسیاری از سیاسیون از این روش استفاده می کرده است. بطور مثال میرزا حبیب الله انصاری ملقب به مشیر الملک که مسئول امور ایالتی ضل السلطان بود و پی ماجرای تحریم تنباکو به حمایت از علما برخاسته بود، باعث نگرانی ضل السلطان شده بود. ضل السلطان نگران قدرت گرفتن و نفوذ مشیرالملک بود و همین عامل باعث شد مهر قتل مشیرالملک به نام قهوه ثبت شود. شاهزاده ی قجری برای عادی جلوه دادن ماجرا تمارض به بیماری می کند و مشیرالملک به همراه چهار تن از رجال سیاسی دوران به ملاقات شاهزاده می روند. برای پذیرایی از این رجال به دستور شاهزاده قهوه ی قجری می آورند و قهوه را جلوی مشیرالملک می گذارند. مشیرالملک که می دانست شاهزاده هرگز اینگونه پذیرایی نمی کند مشکوک میشود و فنجان قهوه را جلوی مرد دیگر میگذارد و باز هم قهوه می آورند و مشیرالملک مجدد قهوه را به مرد دیگری می دهد و این ماجرا چهار بار تکرار میشود و در نهایت مشیرالملک متوجه میشود که راه فراری از غضب شاهزاده نیست و مرگ را می پذیرد و با نوشیدن قهوه قجری با زندگی خود خداحافظی می کند. در این مجلس قرار بود تنها مشیرالملک قربانی باشد اما چهار مردی که همراه مشیرالملک از عیادت کنندگان شاهزاده بودند نیز قربانی شدند و این ملاقات با پنج قربانی به پایان رسید. در بعضی از مجالس سیاسی مثل داستان مشیرالملک، مهمان از وجود سم در قهوه آگاه میشد اما چاره ای جز انتخاب مرگ نداشته است.

ورود قهوه قجری به مراسم خواستگاری

بعد از اینکه قتل های متعدد سیاسی در این دوران اتفاق افتاد جامعه انتظار داشت قهوه از میان نوشیدنی ها حذف و یا حداقل کمرنگ شود اما محبوبیت قهوه در ایران به قدری بود که هیچ کدام از این اتفاقات نتوانست رد پای قهوه را از فرهنگ ایران حذف کند. دراین میان اشراف زادگان قاجاری که خون خود را رنگین تر از هر شاهزاده و اشراف زاده ی دیگری می دانستند راه ورود قهوه قجری به مراسم خواستگاری را باز کردند. مراسم اینطور برگزار میشد که اگر دختر خانم قاجاری به عشق جناب داماد شک می کرد و میخواست میزان علاقه ی داماد را بسنجند دو فنجان قهوه که یکی از فنجان ها قهوه ی سمی و دیگری قهوه ی معمولی بود را جلوی داماد گذاشته و داماد بیچاره با انتخاب یکی از فجان ها یا وارد بهشت میشد و با دختر رویاهایش زندگی سعادت مندانه ای را شروع می کرد و یا مستقیم راه جهنم را پیش می گرفت وماجرا را ختم می کرد.

عاقبت قهوه قجری چه شد؟

بسیار دیده شده که استفاده ی نادرست از یک خوراکی منجر به حذف همیشگی آن خوراکی در فرهنگ کشور شده است اما این اتفاق هرگز برای قهوه نیفتاد. درست است که یکی از عواملی که چای در رقابت با قهوه برخاست، همین اتفاقات بود اما قهوه هیچ گاه از فرهنگ ایران بطور کامل حذف نشد و همچنان جز محبوب ترین نوشیدنی ها میان ما ایرانیان است. قدیمی ترین روش دم آوری قهوه در ایران به روش دم آوری قهوه ترک بوده است و در واقعا قهوه قجری همان “قهوه ترک” امروزی است. قهوه ترک فارغ از همه ی اتفاقاتی که پشت سر گذاشت؛ یک قهوه ی سنگین و بسیار خوش عطر و طعم است و شما می توانید قهوه ترک با کیفیتی که بلیط سفر شما در تاریخ باشد را از قهوه رونا تهیه کنید. با انتخاب قهوه ترک اصل و جذوه ی مسی مهمان تاریخ باشید.