دتکتور گاز متان CH4 ضدانفجار ؛ ایستگاه اول ایمنی در صنایع گازسوز
در دنیای امروز، که صنعت و ایمنی دست‌به‌دست هم پیش می‌روند، یک ابزار کوچک و بی‌ادعا به‌عنوان خط مقدم مقابله با خطر خاموش گاز متان ایفای نقش می‌کند: دتکتور گاز متان. این تجهیز تخصصی، صرفاً یک ابزار هشداردهنده نیست؛ بلکه نقشی حیاتی در محافظت از جان انسان‌ها، حفظ سرمایه‌های صنعتی و جلوگیری از فاجعه‌های زیست‌محیطی دارد.
گاز متان (Methane Gas) یکی از ساده‌ترین ترکیبات هیدروکربنی است، اما قدرت انفجار آن در فضای بسته، هیچ شباهتی به ساختار ساده‌اش ندارد. این گاز بی‌رنگ، بی‌بو و سبک‌تر از هواست. به همین دلیل، در صورت نشت، تمایل دارد در ارتفاعات تجمع یابد و به‌سرعت در محیط پخش شود.
در صنایع گاز، پتروشیمی، تصفیه‌خانه‌ها، انبارهای ذخیره گاز طبیعی، تأسیسات بیوگاز و حتی سردخانه‌هایی که از گاز طبیعی استفاده می‌کنند، حضور دتکتور گاز متان یک الزام غیرقابل انکار است.
دتکتور گاز متان چیست و چگونه کار می‌کند؟
دتکتور گاز متان CH4 دستگاهی الکترونیکی برای شناسایی و آنالیز وجود گاز متان در محیط‌های دارای احتمال انفجار است. عملکرد آن معمولاً بر اساس تغییر مقاومت، ولتاژ یا جریان در حضور گاز متان در یک سنسور خاص انجام می‌شود.
دتکتورهای گاز متان معمولاً به سنسور متان از نوع کاتالیتیک، پلستوری یا مادون‌قرمز مجهز هستند که برای تشخیص سریع و دقیق این گاز طراحی شده‌اند.
✅ سنسور کاتالیتیک (Catalytic):
این سنسورها از جمله فناوری‌های پرکاربرد در تشخیص گازهای قابل اشتعال مانند متان هستند. عملکرد آن‌ها بر پایه واکنش اکسیداسیون روی عنصر گرم‌شده کاتالیزوری است.
✅ سنسور پلستوری (Pellistor) – جفت کاتالیتیک با دقت بسیار بالا:
نسل پیشرفته‌تر سنسورهای کاتالیتیک محسوب می‌شوند و متشکل از دو سنسور کاتالیتیک (عنصر مرجع و عنصر فعال) هستند که به‌صورت جفتی عمل می‌کنند. این ساختار باعث افزایش چشمگیر دقت، پایداری و مقاومت در برابر عوامل محیطی می‌شود. سنسور پلستوری متداول‌ترین گزینه در دتکتورهای صنعتی برای اندازه‌گیری گاز متان در بازه ۰ تا ۱۰۰ درصد LEL است.
✅ سنسور مادون‌قرمز (Infrared یا IR Sensor):
این سنسورها از فناوری نوری برای تشخیص غلظت گاز استفاده می‌کنند و بدون نیاز به اکسیژن عمل می‌کنند. در محیط‌هایی با رطوبت بالا، گردوغبار، بخارات شیمیایی یا کمبود اکسیژن، گزینه‌ای ایده‌آل هستند. هزینه‌ی بالاتری نسبت به سنسورهای دیگر دارند، اما در مقابل، عمر طولانی‌تر و مقاومت بیشتر در شرایط دشوار صنعتی را فراهم می‌کنند.
مزایای استفاده از دتکتور گاز متان
✅ افزایش ایمنی محیط کار: کاهش خطر انفجار و حفظ جان پرسنل
✅ پیشگیری از خسارت مالی: جلوگیری از خسارات ناشی از آتش‌سوزی و انفجار
✅ افزایش بهره‌وری: اطمینان از ایمنی فرآیندها باعث کاهش توقفات ناخواسته
✅ قابلیت یکپارچه‌سازی: اتصال آسان به سیستم‌های مانیتورینگ و اتوماسیون
✅ نگهداری آسان: بسیاری از مدل‌ها قابلیت تعویض سریع سنسور یا کالیبراسیون بدون باز کردن درب دارند
ویژگی‌های مهم در انتخاب یک دتکتور گاز متان حرفه‌ای
اگر بخواهید یک دتکتور گاز متان مطمئن انتخاب کنید، باید به پارامترهای زیر توجه ویژه داشته باشید:
- ✔️ نوع سنسور: پلیستوری یا مادون‌قرمز؟ انتخاب درست بر اساس محیط بسیار حیاتی است.
- ✔️ گواهینامه‌های ایمنی: ATEX، IECEx و SIL2 حداقل‌هایی هستند که باید تأیید شده باشند.
- ✔️ نوع خروجی: آنالوگ ۴–۲۰ میلی‌آمپر، Modbus RTU، رله؟ امکان کنترل سایر تجهیزات چقدر فراهم است؟
- ✔️ درجه حفاظت بدنه: آیا IP65 یا بالاتر دارد؟ بدنه آلومینیومی یا فولادی؟
- ✔️ صفحه‌نمایش و هشداردهی: آیا قابلیت نمایش لحظه‌ای غلظت گاز را دارد؟ آیا هشدار صوتی و نوری دارد؟
- ✔️ نگهداری آسان: آیا کالیبراسیون و تعویض سنسور آسان است؟
- ✔️ قابلیت کنترل از راه دور: آیا امکان نظارت از طریق نرم‌افزار یا کنترلر مرکزی فراهم است؟
دتکتور گاز متان PQD-3135 ضدانفجار ؛ ترکیبی از هوش، دقت و مقاومت
یکی از محصولات ممتاز در این زمینه، مدل PQD-3135 از برند پروسنس Prosense ترکیه است. این دتکتور، با بهره‌گیری از سنسور Pellistor در بازه ۰–۱۰۰%LEL عملکرد بسیار دقیقی دارد و موفق به دریافت گواهینامه‌های ATEX، IECEx، SIL2 و تأییدیه استاندارد EN 60079-29-1 شده است.
از قابلیت‌های برجسته آن:
✔️ نمایشگر OLED برای مشاهده غلظت گاز، هشدارها و خطاها حتی در تاریکی
✔️ قابلیت کالیبراسیون بدون باز کردن درب با کلید مغناطیسی
✔️ ثبت بیش از ۲۵۰ رویداد شامل آلارم، خطا و سرویس
✔️ قابلیت کنترل از راه دور تا ۱۵ متر
✔️ خروجی‌های قابل تنظیم و شبیه‌سازی مقادیر خروجی برای تست
✔️ ساختار مقاوم با IP65 برای شرایط سخت محیطی
مدلی ایده‌آل برای اتاق کمپرسور، خطوط گاز طبیعی، صنایع شیمیایی و سکوهای دریایی.
دتکتور P-3135 ضدانفجار؛ انتخابی قدرتمند برای شبکه‌های صنعتی
دتکتور گاز P-3135 نیز یکی از مدل‌های دقیق، مقاوم و قابل‌اعتماد برند پروسنس Prosense است که با بدنه آلومینیومی و سری سنسور فولاد ضدزنگ SS316 ساخته شده و با سنسور پلیستوری، پاسخ‌دهی بسیار سریعی به گاز متان دارد.
مزایای این مدل:
✅ خروجی آنالوگ ۴–۲۰ میلی‌آمپر + Modbus RTU + رله
✅ نصب آسان روی دیوار یا سقف
✅ امکان تعویض سریع سنسور با هد پیش‌کالیبره
✅ مقاوم در برابر شرایط سخت محیطی (IP65)
P-3135 گزینه‌ای بی‌نقص برای تأسیسات نفت و گاز، واحدهای تزریق گاز، سردخانه‌های صنعتی و ایستگاه‌های تقلیل فشار است.
دتکتور PE-3112-R ضدانفجار ؛ راهکار مقاوم در فضای باز
هرچند این مدل به‌طور خاص برای گاز متان طراحی شده، اما ساختار آن به‌گونه‌ای است که در مواقع خاص برای متان هم در فضاهای باز با IP65 قابل‌اعتماد است. بدنه‌ی آلومینیومی، خروجی ۴–۲۰ میلی‌آمپر، و قابلیت اتصال رله ماژول PE-2R+ از ویژگی‌های آن هستند.
این مدل برای محیط‌هایی با احتمال انفجار بسیار بالا یا شرایط آب‌وهوایی سخت (بارانی، طوفانی، غبارآلود) کاملاً مناسب است.
نکات نصب دتکتور گاز متان
- 📌 ارتفاع نصب: به‌دلیل سبکی متان نسبت به هوا، دتکتور باید در ارتفاع بالا نصب شود
- 📌 فاصله بین دتکتورها: بسته به متراژ محیط و جریان هوا، فاصله‌گذاری دتکتورها محاسبه می‌شود
- 📌 دسترسی آسان برای کالیبراسیون: دتکتورها باید در نقاطی نصب شوند که در زمان سرویس، دسترسی مستقیم به آن‌ها فراهم باشد
- 📌 نزدیکی به منابع نشت: دتکتور باید در نزدیکی کمپرسور، اتصالات، مخازن یا شیرهای پرخطر نصب شود
چه صنایعی بیشترین نیاز به دتکتور گاز متان دارند؟
🔹 پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها
🔹 نیروگاه‌های گازی و سیکل ترکیبی
🔹 صنایع فولاد و ریخته‌گری
🔹 ایستگاه‌های CNG و LNG
🔹 مراکز تولید و فرآوری بیوگاز
🔹 صنایع غذایی دارای خطوط گاز طبیعی
🔹 سکوهای دریایی استخراج نفت و گاز
🔹 سردخانه‌ها و انبارهای بزرگ گاز
چرا Prosense انتخابی مطمئن برای دتکتور متان است؟
برند Prosense ترکیه، با ارائه‌ی دتکتورهای صنعتی پیشرفته، توانسته است جایگاهی مطمئن در بازار جهانی کسب کند. ویژگی‌هایی همچون:
- تجربه گسترده در صنایع خطرناک
- گواهینامه‌های بین‌المللی معتبر
- پشتیبانی کامل از پروتکل‌های صنعتی
- طراحی ماژولار برای تعویض سریع سنسور
- منوی کاربرپسند و قابلیت‌های تست و شبیه‌سازی پیشرفته
همه این موارد، پروسنس Prosense را به انتخاب نخست مهندسان ابزار دقیق در سراسر دنیا تبدیل کرده است.
متان را جدی بگیرید، پیشگیری بهتر از فاجعه است
در دنیای ابزار دقیق، دتکتور گاز متان ضدانفجار یک تجهیز فراموش‌نشدنی است. گاز متان همان‌قدر که در فرآیندهای صنعتی مفید است، به همان میزان هم می‌تواند خطرناک باشد. استفاده از دتکتورهایی مانند PQD-3135، P-3135 یا حتی مدل‌هایی با بدنه مقاوم مانند PE-3112-R، تنها یک انتخاب فنی نیست، بلکه یک سرمایه‌گذاری بلندمدت برای حفظ جان، سرمایه و اعتبار صنعتی شماست.
