تاریخچه سیستم گرمایش تابشی در ایران و بررسی تجهیزات سرمایش و گرمایش سازگار با اقلیم کشور
مقدمه
گرمایش یکی از اساسی‌ترین نیازهای انسان در اقلیم‌های سرد و معتدل به شمار می‌رود. در ایران نیز با توجه به تنوع اقلیمی گسترده، استفاده از سیستم‌های گرمایشی کارآمد همواره اهمیت بالایی داشته است. یکی از سیستم‌های نسبتاً نوین در صنعت گرمایش، سیستم گرمایش تابشی است که در سال‌های اخیر به دلیل راندمان بالا، مصرف بهینه انرژی و کارایی در فضاهای وسیع مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته است. در این مقاله، به بررسی تاریخچه ورود سیستم گرمایش تابشی به ایران، سازگاری آن با شرایط اقلیمی کشور، تجهیزات سرمایش و گرمایش مرتبط و مصرف گاز در سیستم‌های تابشی به‌ویژه برند گرماتاب می‌پردازیم.
تاریخچه سیستم گرمایش تابشی در ایران
ورود سیستم گرمایش تابشی به ایران به اوایل دهه ۱۳۸۰ باز می‌گردد. در این سال‌ها، صنعت ساخت‌وساز کشور به سمت استفاده از فناوری‌های مدرن گرمایشی در سالن‌های صنعتی، مرغداری‌ها، گلخانه‌ها، مراکز ورزشی و پایانه‌های حمل‌ونقل حرکت کرد. اولین نمونه‌های سیستم‌های تابشی اغلب وارداتی بودند، اما به مرور زمان تولید داخلی آن‌ها نیز آغاز شد. تاریخچه سیستم گرمایش تابشی در ایران توسط شرکت ایران مشعل با ثبت برند “گرماتاب” که نقش کلیدی در توسعه این فناوری ایفا کرد، رقم خورد. گرماتاب به‌عنوان نخستین برند ایرانی در زمینه سیستم‌های گرمایش تابشی گازی، توانست با بومی‌سازی فناوری‌های روز دنیا، این سیستم را متناسب با نیازهای بازار ایران طراحی و عرضه کند. امروز، گرماتاب یکی از شناخته‌شده‌ترین نام‌ها در صنعت گرمایش کشور است و هزاران دستگاه آن در مکان‌های مختلف نصب شده‌اند.
عملکرد و طرز کار گرماتاب
گرماتاب با استفاده از لوله‌های تابشی و مشعل گازی، گرما را به‌صورت تابشی منتشر می‌کند. در این سیستم، انرژی حرارتی ابتدا از طریق احتراق گاز در مشعل تولید شده و سپس داخل لوله‌ها حرکت می‌کند. سطح داغ لوله تابشی، گرمای مادون قرمز تولید کرده و مستقیماً اشیاء و افراد را در فضای مورد نظر گرم می‌کند. تفاوت اصلی گرمایش تابشی با سیستم‌های همرفتی در این است که نیازی به گرم‌کردن کل حجم هوا وجود ندارد. همین ویژگی باعث می‌شود تا مصرف انرژی کاهش یافته و گرمایش سریع‌تری حاصل گردد. همچنین، به دلیل نبود جریان هوای شدید، گرد و غبار کمتری جابه‌جا می‌شود که در فضاهای صنعتی بسیار مهم است.
سیستم سرمایش و گرمایش مناسب اقلیم ایران
ایران با اقلیم متنوعی از مناطق بیابانی گرم و خشک گرفته تا مناطق کوهستانی سرد روبه‌رو است. بنابراین آشنایی با تجهیزات سرمایش و گرمایش سازگار با اقلیم ایران یکی از مهمترین فاکتورها جهت انتخاب سیستم بهینه و موثر با توجه به شرایط محیطی آن منطقه باشد. در اقلیم‌های سرد، استفاده از سیستم‌های گرمایش تابشی مانند گرماتاب، به دلیل عملکرد مؤثر در فضاهای باز و نیمه باز، راندمان بالا و مصرف بهینه گاز، توصیه می‌شود. در مناطق گرم نیز، استفاده از سیستم‌های سرمایش تبخیری مانند کولرهای آبی یا چیلرهای جذبی معمول است. یکی دیگر از گزینه‌های مناسب در فضاهای صنعتی و بزرگ، کولرهای صنعتی آکسیال هستند. این کولرها با استفاده از فن‌های محوری قدرتمند، جریان هوای خنک را با حجم بالا وارد محیط می‌کنند و در محیط‌هایی که تهویه طبیعی کافی نیست، می‌توانند عملکرد بسیار موثری داشته باشند. کولرهای آکسیال معمولاً با بدنه فلزی مقاوم و سیستم پاشش آب طراحی می‌شوند و در برابر شرایط سخت محیطی دوام بالایی دارند. به‌طور کلی، سیستم‌هایی که بر پایه اصل تابش یا تبخیر عمل می‌کنند، معمولاً مصرف انرژی کمتری نسبت به سیستم‌های فشرده‌سازی دارند و برای اقلیم ایران مناسب‌ترند.
مصرف گاز در ایران
مصرف گاز طبیعی در ایران سابقه‌ای نزدیک به نیم قرن دارد. تاریخ مصرف گاز در ایران برمیگردد به دهه ۱۳۵۰زمانی که با کشف منابع عظیم گازی و راه‌اندازی خطوط انتقال، گاز به‌تدریج جایگزین سوخت‌های فسیلی مانند نفت کوره و گازوئیل در سیستم‌های گرمایشی شد. در ابتدا این گاز بیشتر در مناطق شهری و صنعتی مورد استفاده قرار گرفت و با گذر زمان، با توسعه شبکه گازرسانی، روستاها نیز به این شبکه متصل شدند. استفاده از گاز به‌عنوان سوخت گرمایشی باعث کاهش آلودگی، افزایش راندمان و صرفه‌جویی اقتصادی شد. در دهه‌های اخیر، با رشد سریع مصرف گاز، لزوم استفاده از سیستم‌های گرمایشی کم‌مصرف‌تر از جمله سیستم‌های گرمایش تابشی احساس شد.
مصرف گاز گرماتاب و راندمان انرژی
یکی از مهمترین مزایای سیستم گرماتاب، مصرف بهینه گاز طبیعی است. در این سیستم به دلیل انتقال مستقیم حرارت از سطح تابشی به سطح اجسام و افراد، تلفات انرژی کاهش می‌یابد. مطالعات میدانی نشان می‌دهد استفاده از گرماتاب در سالن‌های صنعتی، گلخانه‌ها و سایر فضاهای بزرگ می‌تواند تا ۵۰ درصد کاهش در مصرف گاز و تا ۹۰ درصد کاهش در مصرف برق به همراه داشته باشد. مصرف گاز در دستگاه‌های گرماتاب بسته به مدل، توان حرارتی و شرایط بهره‌برداری متفاوت است. اما به طور میانگین، یک دستگاه گرماتاب با ظرفیت متوسط، حدود ۳ تا ۴ مترمکعب گاز در ساعت مصرف می‌کند. البته در صورت بهره‌برداری بهینه، با عایق‌بندی مناسب و استفاده از ترموستات‌های هوشمند، این عدد کاهش بیشتری خواهد داشت.
تأثیر گرمایش تابشی بر محیط زیست
گرمایش تابشی به دلیل راندمان بالا، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و عدم نیاز به انتقال حرارت از طریق هوا، از نظر زیست‌محیطی نیز گزینه مطلوب‌تری محسوب می‌شود. کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی به‌صورت مستقیم باعث کاهش تولید CO2 و سایر آلاینده‌ها می‌شود.
جایگاه سیستم گرمایش تابشی در آینده ایران
با توجه به افزایش هزینه انرژی و حرکت جهانی به‌سوی استفاده از سیستم‌های کم‌مصرف و سبز، انتظار می‌رود در آینده نزدیک، سهم سیستم‌های تابشی مانند گرماتاب در صنعت گرمایش ایران افزایش یابد. به‌ویژه در پروژه‌های صنعتی و کشاورزی، این سیستم‌ها جایگزین مناسبی برای بخاری‌های قدیمی یا سامانه‌های پرمصرف خواهند بود.
جمع‌بندی
سیستم گرمایش تابشی، به‌ویژه با برند گرماتاب، تحولی مثبت در تأمین گرمایش کارآمد، کم‌مصرف و سازگار با اقلیم ایران ایجاد کرده است. از زمان ورود این فناوری به کشور تا امروز، استفاده از آن در بسیاری از حوزه‌ها گسترش یافته و با توجه به مزایای متعدد، انتظار می‌رود نقش آن در آینده نیز پررنگ‌تر شود. انتخاب صحیح تجهیزات سرمایشی و گرمایشی با توجه به شرایط اقلیمی، گامی اساسی در بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور است. جهت کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به سایت https://garmataaban.com/ مراجعه نمایید.
