تاریخچه نژاد سگ دوبرمن (Doberman)
کارل فریدریش لویی دوبرمن که در سالهای ۱۸۳۴ تا ۱۸۹۴ میزیست، مأمور جمعآوری مالیات در شهر آپولدا واقع در ایالت تورینگن آلمان بود. شغل او در آن زمان بهگونهای بود که اغلب مجبور میشد پول و اسناد ارزشمند را با خود حمل کند، و این مسأله او را در معرض خطرات زیادی قرار میداد. در کنار این شغل، دوبرمن در کشتارگاه شهر نیز به عنوان پوستکن فعالیت میکرد و در اوقات فراغتش به جمعآوری سگهای ولگرد مشغول بود.
آپولدا شهری بود با فرهنگی غنی در زمینهی پرورش سگ. این شهر هر ساله میزبان نمایشگاهها و بازارهای بزرگی برای سگها بود، جایی که علاقهمندان از نژادهای مختلف سگهای شکاری، نگهبان و خانگی بازدید میکردند. دوبرمن از دنبالکنندگان جدی این رویدادها بود، اما با وجود تنوع زیاد نژادها، هیچکدام از سگهای موجود در بازارها نتوانستند پاسخگوی نیاز خاص او باشند.
دوبرمن به دنبال سگی با ویژگیهایی خاص بود: جثهای متوسط اما عضلانی، هوش بالا، شجاعت، سرعت عمل، غریزه نگهبانی قوی، وفاداری بالا و آمادگی برای محافظت از صاحبش در هر شرایطی. این نیاز و دیدگاه دقیق او، سنگ بنای نژادی شد که بعدها به نام خودش شناخته شد: دوبرمن.
در سالهای آغازین زندگی، کارل دوبرمن به دلیل سکونت در آپارتمانهای کوچک، فضای مناسبی برای پرورش سگ در اختیار نداشت. اما پس از سال ۱۸۷۴، با نقل مکان به خانههایی بزرگتر، به تدریج شرایط برای آغاز فعالیت پرورش فراهم شد. در سال ۱۸۸۰، او سرانجام خانهای بزرگ خریداری کرد و با همکاری دو دوست صمیمیاش – یکی گورکن و دیگری ناقوسزن کلیسا – نخستین تلاشهای جدی در زمینهی پرورش سگ را آغاز کرد.
دوبرمن بهدلیل شغلهای مختلفش، به منابع خوبی دسترسی داشت. او میتوانست از بقایای گوشت در کشتارگاه برای تغذیه سگها استفاده کند و از طریق ارتباطاتش با چوپانان محلی، به سگهای نگهبان قوی و اصیل دست پیدا کند. همچنین گاهی اوقات از بازار سگ، حیواناتی با ویژگیهای مورد نظرش را خریداری میکرد. در نتیجه، او و دو همکارش به سرعت در منطقه بهعنوان پرورشدهندگان سگهای محافظ باکیفیت شناخته شدند و تقاضا برای سگهای آنها چنان زیاد شد که نتوانستند پاسخگوی تمام خریداران باشند.
در تنها عکسی که از کارل دوبرمن باقی مانده، او در کنار سگی دیده میشود که هرچند ترکیبی بود و پیش از یک سالگی عقیم شده بود، هیچگاه در برنامهی اصلاح نژاد مورد استفاده قرار نگرفت.
پس از درگذشت دوبرمن و دوستانش، شخصی به نام اتو گولر به شدت به سگهایی که آنها پرورش داده بودند، علاقهمند شد. او دریافت که این سگها از هوش و تواناییهای نگهبانی خارقالعادهای برخوردارند. گولر با هدف افزایش اطاعتپذیری سگها، تلاش کرد تا طبیعت سرسخت و وحشی آنها را در مسیر اهلی شدن هدایت کند، بدون آنکه از تواناییهای محافظتیشان کاسته شود.
در حالی که گولر سگهای خود را تحت نام «کِنل فون تورینگن پرورش میداد، پرورشدهندهی دیگری به نام گوسوین تیشلر نیز با مزرعه معروف خود به نام «فون گرونلند فعالیت داشت.
در سال ۱۸۹۸، دو سگ به نامهای «گرهیلد فون تورینگن» و «گراف بلینگ فون گرونلند» به عنوان اولین دوبرمنهای رسمی به ثبت رسیدند. گراف بلینگ، که در ۱۳ ژوئن ۱۸۹۸ متولد شد، تولهای بود که پایهگذار نژاد دوبرمن مدرن شناخته میشود و تأثیر آن در گسترش این نژاد، بهویژه در ایالات متحده، چشمگیر بود. یکی دیگر از سگهای برجسته، «هلگاف فون تورینگن» بود که در سال ۱۹۰۴ توسط اتو گولر پرورش یافت.
متأسفانه دوبرمن هیچگاه اسناد دقیقی از ترکیب نژادی سگهایی که برای پایهگذاری این نژاد به کار برد، ثبت نکرد. با این حال، براساس نظر متخصصان، احتمالاً نژادهایی نظیر ژرمن شپرد، پینچر آلمانی، گریت دین، سگ شکاری موکوتاه آلمانی، و روتوایلر نقش مهمی در شکلگیری دوبرمن ایفا کردهاند. برخی دیگر معتقدند نژادهایی مانند وایمارانر، بوچرون، تریر منچستر و گریهوند نیز در این فرایند تأثیرگذار بودهاند.
چهار سال پس از مرگ کارل دوبرمن، نام «دوبرمن» به عنوان نام رسمی این نژاد انتخاب شد؛ این نژاد یکی از معدود نژادهای سگ در دنیاست که مستقیماً به افتخار پرورشدهندهی نخست خود نامگذاری شده است.
در سال ۱۸۹۹، علاقهمندان به این نژاد باشگاهی با نام Dobermann Verein (DV) تأسیس کردند. هدف این باشگاه، تدوین استانداردهای اولیهی نژاد، هدایت پرورشدهندگان و ارائه اطلاعات دقیق درباره ظاهر و ویژگیهای رفتاری سگها بود. در دهه ۱۹۳۰، ظاهر فیزیکی و ویژگیهای شخصیتی دوبرمن تثبیت و استانداردسازی شد.
اما دوبرمن نیز مانند بسیاری از نژادهای دیگر، دوران تاریکی را تجربه کرد. در طول جنگ جهانی اول، بسیاری از این سگها کشته شدند یا به حال خود رها شدند، و حتی برخی بهعنوان غذا استفاده شدند. بعد از جنگ، نگهداری از سگها در اروپا بسیار سخت شد. با این حال، در دههی ۱۹۲۰، آمریکاییها این نژاد را به کشور خود بردند و برنامههای اصلاح نژادی جدیدی را پایهگذاری کردند. باشگاه دوبرمن آمریکا در سال ۱۹۲۱ تأسیس شد. در ابتدا، دوبرمن بهدلیل شباهتهای ظاهری با تریر منچستر، در ردهی تریرها طبقهبندی شده بود.
در طول جنگ جهانی دوم، سگهای دوبرمن نقش کلیدی در عملیاتهای نظامی داشتند؛ آنها به شناسایی مواضع دشمن در سواحل کمک میکردند و به همین دلیل به آنها لقب “سگهای شیطان” داده شد.
پس از جنگ دوم جهانی، محبوبیت این نژاد در بریتانیا افزایش یافت و در سال ۱۹۴۸ نخستین باشگاه رسمی دوبرمن در این کشور تأسیس شد. در دهه ۱۹۵۰، دوبرمنها با حضور در نمایشگاه کرافتس توسط مربی سگ دوبرمن محبوبتر شدند، اما این روند با چالشی جدید مواجه شد: افزایش تولید بیرویه توسط پرورشدهندگانی که تنها به سود مالی فکر میکردند.
در این دوره، برخی از پرورشدهندگان حتی سعی کردند دوبرمنهای سفیدرنگ تولید کنند که بهدلیل نداشتن ملانین، نسبت به نور خورشید حساس بودند. این اقدامات موجب افزایش انتقادات جهانی شد و در برخی کشورها، تولید دوبرمن بهطور کامل ممنوع شد.
در دههی ۱۹۷۰، برای بازگرداندن اعتبار این نژاد، باشگاههای رسمی پرورش دوبرمن وارد عمل شدند و با تدوین استانداردهای سختگیرانه و اجرای کمپینهای آگاهیبخشی، تلاش کردند دوبرمن را به جایگاه واقعیاش بازگردانند. این تلاشها منجر به تولید تولههایی با کیفیت بالا، ظاهر استاندارد و خلقوخوی مطلوب شد، هرچند میزان تولید نسبت به گذشته کمتر بود.
در نهایت، در ۱۴ فوریه ۱۹۹۴، فدراسیون بینالمللی سگشناسی (FCI) نژاد دوبرمن را بهطور رسمی در گروه ۲ (سگهای کاری و محافظ)، زیرشاخه ۱، با شماره استاندارد ۱۴۳ به عنوان «سگ همراه، نگهبان و کاری» به رسمیت شناخت.