لوت، نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست جهانی

بیست و یکمین اثر جهانی ایرانی در فهرست یونسکو ثبت شد

فرزانه قبادی: «بیابان لوت» جهانی شد. این خبر به این معنی است که حالا دیگر ریگ یلان و رود شور و کلوت‌های لوت را جهان خواهد شناخت. روز گذشته در آخرین ساعات نشست کمیته میراث جهانی یونسکو، نخستین میراث طبیعی ایران با اکثریت آرای کشورهای عضو در فهرست آثار طبیعی جهان ثبت شد. هر چند نمایندگانی که در مخالفت با این ثبت در این نشست سخن گفتند، بیشتر نگران مدیریت این گستره بزرگ طبیعی توسط ایران بودند، اما همه حضار به منحصر به فرد بودن این اثر طبیعی ایران اعتراف داشتند و در نهایت با رای اکثریت بیابان لوت ثبت شد. بیابان وسیع لوت عرصه‌ای در حدود ۲۲ هزار کیلومتر مربع و حریمی ۱۷ هزار کیلومتر مربعی دارد و در مجموع حدود ۴۰ هزار کیلومتر مربع از محدوده جنوب شرقی ایران را در بر گرفته.
چهلمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو برای ایران دو دستاورد بسیار ارزشمند داشت، پرونده «قنات ایرانی» و پرونده بسیار مهم «بیابان لوت» در این نشست بررسی شد و موفق به جلب آرای شرکت‌کنندگان و کارشناسان یونسکو شد. این پرونده اصلی‌ترین عارضه‌های بیابان لوت را در بر می‌گیرد. ازجمله دهانه آتش‌فشان، بخش‌هایی از رود شور، کلوت‌ها، ریگ یلان، نقطه‌ای که ناسا به عنوان گرم‌ترین نقطه زمین شناسایی کرده، پست‌ترین چاله داخلی ایران، تله گزها و ظرفیت‌های دیگری که هر کدام به تنهایی صاحب رکورد هستند و به لحاظ ارزش‌های ژئومورفولوژیکی و ساختارهای زیبایی‌شناسانه دارای اهمیت هستند.

محمد حسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی و نماینده ایران در نشست کمیته میراث جهانی یونسکو روز گذشته بعد از ثبت بیابان لوت گفت: «بیابان لوت و سامانه محیطی آن دارای ارزش‌های بالفعل و بالقوه فراوان با شاخص‌ترین عوارض محیط طبیعی بیابان‌های دنیا، نظیر ناحیه کلوت‌ها با داشتن مرتفع‌ترین یاردانگ‌های دنیا، گرم‌ترین نقطه سطح کره زمین، بلندترین تپه‌های ماسه‌ای و نبکاهای جهان، خندق‌های عظیم فرسایشی، شبکه‌های هیدرولوژیک، چاله‌های زمین ساختی، پدیده‌های کم نظیر نمکی و دشت‌های وسیع ریگی (هامادا)، روستاهای تاریخی و استقرارگاه‌های انسانی در حاشیه آن با ۶۰۰۰ ساکن و… است. این ویژگی‌ها نمایشگاه متنوع و ارزنده‌ای از پدیده‌های بوم سازگان خشک جهان را ارایه کرده است که می‌تواند مورد مطالعه دانشمندان، پژوهشگران، زمین شناسان و… قرار گیرد.»
مهران مقصودی، مسوول تهیه پرونده بیابان لوت نیز قرار گرفتن قطب حرارتی زمین در این بیابان را از دیگر ارزش‌های ثبت این اثر در فهرست میراث جهانی بیان کرد و قرار گرفتن بسیاری از محوطه‌های پیش از تاریخ و تاریخی درعرصه و حریم اثر، وجود محوطه‌ها و گورستان‌های دوره مس سنگی و دژ‌های تاریخی به همراه قنات‌های زیباو دیدنی منطقه را از دیگر ویژگی‌های این بیابان برشمرد.
پرونده «بیابان لوت» بر اساس دو معیار از معیار‌های چهارگانه میراث طبیعی، یعنی پدیده‌های طبیعی ویژه که شامل مناطقی با زیبایی‌های طبیعی استثنایی و اهمیت زیبایی شناسانه است و نمونه‌های برجسته از مراحل عمده تاریخ زمین، فرآیند زمین شناختی مداوم در تکامل عوارض یا عوارض فیزیوگرافیک و ژئومورفیک به یونسکو ارایه شده بود.