صنایع دستی فارسی بهترین سوغاتی تورهای ایران
هر کدام از صنایع دستی فارسی، داستان‌های جمعیت‌های متنوع در سرزمین‌های مختلف پهناور را روایت می‌کند.
در ادامه به برخی از صنایع دستی در ایران خواهیم پرداخت.
ترمه
ترمه، پارچه‌ای است که از دوران صفویه در ایران بافته شده است. بافتن پارچه‌های ترمه و آماده سازی طرح و مواد اولیه آنها کاری دشوار و پر زحمت بوده است. بنابراین هنرمندان در تهیه پشم این نوع پارچه که شست و شوی آن و یا حتی خشک کردن آنها بوده است، تلاش بسیاری کردند. ترمه پارچه‌ای است که پشم مناسب و یا الیاف طولانی احتیاج دارد و بافتن آن نتیجه همکاری دو شاخص اصلی یک متخصص و یک کارگر است. ترمه کاری بسیار حساس و زمان بر است و تنها یک بافنده خوب می‌تواند ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر از این پارچه را در روز تولید کند.
رنگ‌هایی که معمولا در پس زمینه ی این پاشایی تنظیم و استفاده می‌شود بیشتر از رنگ‌های قرمز روشن، نارنجی سیاه و سبز هستند.
ترمه پارچه‌ای زیبا و با دوام است که در آن رنگ‌های ثابت مورد استفاده قرار می‌گیرد تا بتوان آنها را به راحتی مورد استفاده قرار داد. امروزه از پارچه‌های ارزشمند ترمه بیشتر در سفره‌های مخصوص استفاده می‌شود. این سفره‌ها معمولاً با سوزن دوزی‌های پیچیده به نام سرمه دوزی تزیین می‌شوند.
همانطور که گفته شد در فارسی هنر ایرانی بزرگ‌ترین وراثت‌های هنری در تاریخ جهان می‌باشد که در بسیاری از رسانه‌ها از هنر نقاشی، بافندگی سفالگری، خوشنویسی، مجسمه سازی‌های بسیار ارزشمند، معماری‌های حرفه‌ای و فلزکاری یاد شده است.
برخی از این هنرها تا به امروز زنده مانده اند و برخی از آنها دیگر مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.
گلدوزی فارسی
هنر گلدوزی فارسی از زمان‌های بسیار قدیم یا حتی در زمان ساسانیان در بین مردم رواج داشته است و طرح‌های بی شماری از این هنر بر روی مجسمه‌های سنگی و ظرف‌های نقره‌ای آن دوره مشاهده می‌شود که توسط فردی به نام ارنست هرتسفلد طبقه بندی شده است.
گلدوزی‌هایی که در آن زمان تولید می‌شدند همه از یک نوع بوده و بهترین‌های آنها کمی شبیه به هم بود.
سرباز بافی
هنر صنایع دستی ایران در بافندگی خلاصه می‌شود. همچنین می‌توان گف که این هنر شامل کارهای چوبی، مینیاتور و خوشنویسی باشد.
آثار فلزی ایرانی نیز شامل هنر میناکاری و قلم زنی است. در این هنر فلز‌های رنگارنگ تزیین شده و یا هک می‌شوند. هنر میناکاری یکی از دلایل اهمیت اصفهان در تاریخ هنر می‌باشد که هنوز هم به آن توجه بسیاری می‌شود.
خاتم کاری
خاتم کاری نیز یکی از آثار چوب در ایران به شمار می‌آید که از قطعات کوچک چوب‌های مختلف در کنار هم به دست می‌آید. خاتم کاری چند هزار ساله است و به دوران صفویه برمی‌گردد. از این هنر در ساختن میزهای ارزشمند، جعبه‌های جواهر، تخته‌های شطرنج و سازه‌هایی مانند این‌ها با شکل‌های مختلف استفاده می‌شود. هنرمندان هنر خاتم را با مینیاتور ترکیب کردند و هنری ارزشمند‌تر می سازند.
کاشی کاری یکی دیگر از هنرهای فارسی و دیدنی در ایران است که در گذشته در شهرهایی همچون تبریز و اصفهان که دو مرکز اصلی موزاییک در ایران بودند ساخته می‌شد. کاخ گلستان در تهران نمونه‌ای از کاشی کاری هنر فارسی می‌باشد.
هنر سفال کاری یکی از هنرهایی است که هزاران سال پیش در بسیاری از تمدن‌ها مورد توجه قرار گرفت و در واقع زمانی که انسان هنوز به سبک شکارگری و گردآورندگی زندگی می‌کردند توانسته بودند سفال را کشف کنند. هرچند که در ابتدا سفال‌هایی را که می‌ساختند که به دلایلی درست به سرعت می‌شکست و نمی‌توانستند کارایی مناسبی با آن داشته باشند. اما رفته رفته به این مسئله پی بردند که باید سفال‌ها را کمی کلفت‌تر و با ضخامت بیشتری بسازد تا بتوانند به راحتی از آنها استفاده نماید.
اگر به سفال‌های هزاره اول پیش از میلاد نگاهی بیندازید ضخامت آنها را می‌توانید به راحتی ببینید. در واقع ضخامت زیاد سفال‌ها یکی از نشانه‌های آن دوران است.
اما رفته رفته آنها توانستند به این مسئله پی ببرند ببرند که می‌توانند با به وجود آوردن شاموت، سفال خود را استحکام بیشتری ببخشد و ضخامت مناسب تری را به سفال بدهند. در واقع شاموت همان ماده گیاهی سفت کننده ای است که سفالگران داخل گل رس استفاده می‌کنند تا بتوانند سفال‌های خود را استحکام بیشتری ببخشند. رفته رفته از سال‌های ۲۰۰۳ از ۲۵۰۰ پیش از میلاد سفال‌ها ضخامت کمتری پیدا کردند و منجر به آن شد که سفال‌های بیشتری با ضخامت کمتری تولید شود.
کوفته گری
تعداد زیادی از آثار فلزی قرون میانی اسلامی با این روش با به کارگیری فلزاتی اعم از طلا، نقره و مس تزیین شده‌اند. به طوری که با شکوه‌ترین نمونه‌های تزیین را می‌توان در آثار باقی مانده از فلز گران اهل هرات طی سال‌های ۵۶۶ تا ۶۱۷ مشاهده کرد. قبل از حمله مغول عواملی باعث شد تا هنرمندان و صنعتگران راه‌های جدیدی برای امور ساخت و تزئین این اشیاء باارزش بیابند و از آن استفاده کنند.
این تکنیک در انحصار فلزکاران مسلمان بود. به طوری که شاهد هستیم در اروپا نمونه‌ای از این نوع تزیین ساخته نمی‌شود.
این تکنیک در پیشرفت فلزکاری و استقبال بیشتر از این دسته نقش بسزایی داشت و به طور فزاینده‌ای بر روی این اشیاء به خصوص فلز برنج که جانشین قوی برای ظروف طلایی بود، به کار گرفته می‌شد. بر اساس شواهدی که موجود است این تکنیک در اواخر دوره ساسانی نیز وجود داشته است و به صورت محدود استفاده می‌شده است.
اما در دوره اسلامی با تکنیک پیشرفته و به هزینه کمتر از فلزات گران بها استفاده شد و به تکامل رسید و هنرمندان از شهرهایی مانند هرات و نیشابور به سمت‌های دیگر مهاجرت کردند.
مغول‌ها در دو شهر جنایت بیشتری کردند مرق و نیشابور. به همین دلیل شهرهایی مانند شیراز در ایران خود به خود به شهرهای هنری تبدیل شدند و بعد از آن این شهرها زادگاه خوبی برای تولد و رشد هنرمندان بسیاری شدند.
این هنر به دو صورت انجام می‌شود: مفتولی و ریلی. این اشیاء که معمولا با استفاده از قرار دادن رشته‌های نازک ساخته شده اند و به صورت حیرت انگیزی چکش خواری می‌شوند و پس از آن با ورق‌های گران بها به همراه حرارت دادن می‌چسبند.
چنانچه فلز کوبی با استفاده از طلا برای فولاد انجام می‌شد اصطلاحاً فلزکوبی یا فولاد خوانده می‌شد که بیشتر برای تزیین ادوات حرب یا وسایل جنگ اعم از شمشیر، غلاف، خنجر، سرنیزه، سپر وغیره استفاده می‌شده است.
