قدیمی ترین فیلم های جهان را دیده اید؟
مشخص کردن ریشه تاریخی دقیق اولین و قدیمیترین فیلمهای جهان دشوار است، چون مردم در زمان ماقبل تاریخ اولین با عروسکهای سایهای، پروژکتورهای فانوس جادویی و بسیاری از وسایل کمکی برای قصهگویی بصری، پیشگامان ساخت تصاویر متحرک بودند و دستی بر آتش داشتند. با این حال، بیشتر مورخان تاریخ سینما بر سر این معتقدند که اولین تصاویر متحرک که میتواند به عنوان یک فیلم در نظر گرفته شود، در اوایل دهه ۱۸۰۰ میلادی ساخته شده است.
در این برهه زمانی بود که مخترعانی از سراسر جهان برای ضبط حرکت تصاویر دست به ابتکاراتی میزدند و آنها را برای عموم مردم به نمایش میگذاشتند. در بین تمام این مخترعان، نام توماس ادیسون، ژرژ ملییس، ویلیام کی.ل دیکسون و آگوست و لوئیس لومیر به چشم میخورد. درضمن، بیشتر این فیلمها به نوعی سالم ماندهاند و در آرشیوهای فیلم مختلفی در سراسر جهان نگهداری میشوند.
۱۰- فیلم سفر به ماه
سال انتشار: ۱ سپتامبر سال ۱۹۰۲ میلادی
کشور تولیدکننده: فرانسه
تهیه کننده و کارگردان: ژرژ ملییس
هنرپیشگان: ژرژ ملییس، بلوت برون، فرانسوا لالمان و هانری دلانوی
زمان فیلم: ۱۸ دقیقه
فیلم سفر به ماه به کارگردانی ژرژ ملییس به عنوان یکی از بزرگترین فیلمهای تاریخ بشر شناخته میشود و در بین تمام فیلمهایش مشهورتر است. نمادیترین تصاویر تاریخ سینما هم از صحنهای آمده که یک کپسول فضایی روی چشم ماه فرود میآید.
فیلم سفر به ماه این کارگردان از رمانهای ژول ورن با عنوان «سفر از زمین به ماه و اطراف» آن تاثیر گرفته که در آن گروهی از فضانوردان برای اکتشاف سطح ماه، سوار بر کپسولی پرتاب توب به ماه سفر میکنند. این فیلم تا حدی به موفقیت بینالمللی دست یافته بود که استودیوهای مختلف اغلب آن را به نام خود در میآوردند. عناصر فیلم مانند زمان فیلم، ارزش تولید بالا، جلوههای ویژه خلاقانه و تمرکز روی قصهگویی و روایت این فیلم روی نسل بعدی فیلمسازان بیتاثیر نبوده است.
۹- فیلم مبارزه کوربت-فیتزسیمونز
سال انتشار: ۲۲ می سال ۱۸۹۷ میلادی
کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
تهیه کننده و کارگردان: ویلیام آلویسیوس برادی (تهیه کنند) و انوک جی رکتور (کارگردان)
هنرپیشگان: جیمز جی کوربت و باب فیتزسیمونز در نقش خودشان
زمان فیلم: بیش از ۱۰۰ دقیقه
فیلم مبارزه کوربت-فیتزسیمونز که یک فیلم مستند با زمان بیش از ۱۰۰ دقیقهای است و از همین لحاظ به اولین فیلم طولانی تاریخ شناخته میشود، مبارزه بوکس جیمز جی کوربت و باب فیتزسیمونز را در شهر کارسون، نوادا در روز سنت پاتریک سال ۱۸۹۷ میلادی به تصویر میکشد. انوک جی رکتور این فیلم طولانی را کارگردانی کرده بود. البته در آن زمان با فناوری به نام حلقه لاتام که رکتر مدعی اختراع آن بود، میشد یک فیلم طولانی ساخت.
درضمن، این فیلم مستند اولین فیلمی است که با نسبت تصویر ۱.۶۵:۱ فیلمبرداری شده بود و بخشهایی از این آن امروزه باقی مانده که در سال ۲۰۱۲ میلادی در فهرست ملی فیلم ایالات متحده آمریکا در کتابخانه کنگره قرار گرفته است.
۸- فیلم لی مانیور دو دایبل (خانه شیطان) Le Manoir du diable
سال انتشار: زمستان سال ۱۸۹۶ میلادی
کشور تولیدکننده: فرانسه
تهیه کننده و کارگردان: ژرژ ملییس
هنرپیشگان: ژان دالسی و ژول یوجین لگریس
زمان فیلم: ۳ دقیقه
زمانی که فیلم لی مانیور دو دایبل (خانه شیطان) در ایالات متحده آمریکا منتشر شد، به پایهگذار اولین فیلمهایی با موضوع کاخ جنزده / کاخ تسخیرشده در صنعت سینمایی تاریخ تبدیل شد. با اینکه تا دلتان بخواهد شیطان و ارواح مختلف در این فیلم دیده میشود، اما به جای اینکه تماشاچیها را بترساند، آنها را برای ۳ دقیقه سرگرم میکرد که این زمان در تاریخ خودش بیسابقه بوده است.
با اینکه ممکن است این فیلم هدف سرگرمی داشته، اما از لحاظ فنی به عنوان یک فیلم ترسناک در نظر گرفته میشود. در این فیلم خفاشی دیده میشود که به شیطان تغییر شکل میدهد، پس این فیلم اولین فیلم خوناشامی جهان هم به حساب میآید. تا سال ۱۹۸۸ میلادی تصور میشد که این فیلم تاریخی صنعت سینما از بین رفته یا مفقود شده، اما یک نسخه کپی از آن در آرشیو فیلم نیوزیلند کشف شده بود.
۷- فیلم ۱۰ دقیقه ای برادران لومیر
سال انتشار: ۲۸ دسامبر سال ۱۸۹۵ میلادی
کشور تولیدکننده: فرانسه
تهیه کننده و کارگردان: آگوست و لوئیس لومیر
هنرپیشگان: افراد مختلف مانند کارگران کارخانه لومیر، باغلان، اسب سوار و آهنگر
زمان فیلم: ۷.۴ دقیقه
اکران عمومی فیلم کوتاه و ۱۰ دقیقهای آگوست و لوئیس لومیر در سال ۱۸۹۵ میلادی اغلب به عنوان یک رویداد تاریخی برجسته برای تصاویر متحرک در نظر گرفته میشود. این رویداد یکی از اولین رویدادهای عمومی بود که مورد پذیرش مردم قرار گرفته بود و برای اولین بار چند فیلم را به نمایش میگذاشت. اولین فیلمی هم که در این رویداد سینمایی منتشر شده بود، فیلم ۱۰ دقیقهای برادران لومیر ساخته اوایل سال ۱۸۹۵ میلادی بود که به همراه ۹ فیلم دیگر که بعدها فیلمبرداری شده بودند در آنجا پخش شد.
این فیلمها در سالون ایندین گراند کافه در پاریس ۲۸ دسامبر سال ۱۸۹۵ میلادی به نمایش در آمدند و برادران لومیر هم با فیلمهای خود در سال ۱۸۹۶ میلادی تور میگذاشتند و فیلمهای خود را در بروکسل، بمبئی، لندن، مونترال، نیویورک و بوینس آیرس پخش میکردند.
۶- فیلم اعدام مری استورات
سال انتشار: ۲۸ آگوست سال ۱۸۹۵ میلادی
کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
تهیه کننده و کارگردان: توماس ادیسون (تهیه کننده) و آلفرد کلارک (کارگردان)
هنرپیشگان: رابرت توماس
زمان فیلم: ۱۸ ثانیه
فیلم اعدام ماری استورات که به تهیهکنندگی توماس ادیسون و به کارگردانی آلفرد کلارک ساخته شده، مانند بسیاری از قدیمیترین فیلمهای جهان، یک فیلم کوتاه صامت در نظر گرفته میشود که اهمیت تاریخی زیادی دارد. در این فیلم اعدام مری، ملکه اسکاتلند به تصور کشیده میشود.
یکی از ویژگیهای چشمگیر فیلم اعدام ماری استورات در اینجاست که اولین فیلمی به حساب میآید که در حین تدوین آن از جلوههای ویژه استفاده شده بود. در این جلوه ویژه یک مانکن در زمان اعدام به جای بازیگر نقش مری جایگزین میشد که جلاد تبر خود را پشت سرش برای قطع کردن گردن آن بالا بیاورد. جلاد هم سر بریده شده مری را بالا آورد و در انتهای فیلم به جمعیت حاضر نشان داد. جدا از اینکه برای اولین بار در یک فیلم به عنوان فیلم اعدام ماری استورات از جلوههای ویژه استفاده شده، این فیلم یکی از فیلمهایی محسوب میشود بازیگران آموزش دیده در آن ایفای نقش کرده بودند.
۵- فیلم کارمنسیتا
سال انتشار: سال ۱۸۹۴ میلادی
کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
تهیه کننده و کارگردان: ویلیام کی.ل. دیکسون
هنرپیشگان: کارمن (کارمنسیتا) داوست مورنو
زمان فیلم: ۲۱ ثانیه
ویلیام کی.ل. دیکسون زمانی که با توماس ادیسون کار میکرد، یکی دیگر از قدیمیترین فیلمهای جهان و یکی از فیلمهای خودش به نام کارمنسیتا را ساخت. عنوان این فیلم از روی رقاصی به نام کارمن (کارمنسیتا) داوست مورنو گرفته شده که در این ۲۱ ثانیه میرقصد. درضمن، این فیلم یکی از فیلمهای کوتاه ادیسون است که در آن رقص و آواز و سیرک به نمایش گذاشته میشود.
کارمنسیتا اولین زنی بود که جلوی دوربین تصویری متحرک ادیسون آمد و احتمالا اولین زنی بود در فیلم ایالات متحده آمریکا ظاهر میشود. فیلم را که تماشا کنید، رقص روتین این زن را میبینید که در سالن موسیقی کوستر و بیال شهر نیویورک سال ۱۸۹۰ میلادی انجام دادند.
۴- فیلم صحنه آهنگری
سال انتشار: ۹ می سال ۱۸۹۳ میلادی
کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
تهیه کننده و کارگردان: ویلیام کی.ل. دیکسون
هنرپیشگان: چارلز کیسر و جان اوت
زمان فیلم: ۳۴ ثانیه
از آنجایی که فیلم کوتاه ۳۴ ثانیهای صحنه آهنگر با استفاده از کینتوسکوپ اکران عمومی شده، از لحاظ تاریخی به عنوان برجستهترین و قدیمیترین فیلم تاریخ شناخته میشود. این فیلم همچنین یکی از اولین فیلمهای شناختهشده است که بازیگران در آن ایفای نقش میکنند. ویلیام کی.ل. دیکسون درحالی که با توماس ادیسون کار میکرد، اولین دوربین ضبط تصاویر متحرک کاربردی را اختراع کرده و کارگردانی این فیلم را هم برعهده گرفته بود.
کتابخانه کنگره، فیلم صحنه آهنگر را بیش از ۱۰۰ سال بعد یعنی در سال ۱۹۹۵ میلادی انتخاب و در فهرست فیلمهای ملی ایالات متحده آمریکا قرار داد. نوار فیلم ۳۵ میلی متری به جامانده این فیلم در موزه هنری فورد پیدا شد و یک نسخه نگاتیو آن هم در آرشیو فیلم هنری مدرن نگهداری میشود.
۳- پانتومیم های درخشان (Le Clown et ses chiens Pauvre Pierrot و Un bon bok)
سال انتشار: ۲۸ اکتبر سال ۱۸۹۲ میلادی
کشور تولیدکننده: فرانسه
تهیه کننده و کارگردان: چارلز-امیل رینود
هنرپیشگان: بدون شرح – این فیلمها انیمیشنی بودند
زمان فیلم: در کل ۴۵ دقیقه
چارلز-امیل رینود در سال ۱۸۹۲ میلادی سهگانه فیلم انیمیشنی به عنوان پانتومیم های درخشان ساخت که به طور مجموعهای آنها را منتشر میکرد؛ Un bon bok (یک آبجوی خوب)؛ Le Clown et ses chiens (دلقک و سگهایش)؛ Pauvre Pierrot (پیرو بیچاره). این فیلمها از اولین فیلمهای انیمیشنی بودند که با استفاده از فرآیند روند در تئاتر اپتیک ساخته شدند و برای اولین بار در اکتبر سال ۱۸۹۲ میلادی در تئاتر به نمایش گذاشته شده بود و تا سال ۱۸۹۴ پخش میشد.
فرآیند روند در تئاتر اپتیک به کارگردان این انیمیشن کمک میکرد که قبل از اختراع سینماتوگراف، نقاشیهای انیمیشن را به صورت دستی رنگ آمیزی کند. تصور میشد که فیلمهای اون بون بوک (یک آبجوی خوب) و کلون ات سس شین (دلقک و سگهایش) از بین رفتهاند، چون روند تقریبا همه نقاشیهای خود را به رودخانه سن پرتاب کرده بود.
۲- فیلم احوال پرسی دیکسون
سال انتشار: سال ۱۸۹۱ میلادی
کشور تولیدکننده: ایالات متحده آمریکا
تهیه کننده و کارگردان: ویلیام کی.ل. دیکسون (کارگردان و تهیه کننده) و ویلیام هیس (همکارگردان)
هنرپیشگان: ویلیام کی.ل. دیکسون
زمان فیلم: ۳ ثانیه
ویلیام کی.ل. دیکسون، مخترع اسکاتلندی که فیلم صامت ۳ ثانیهای احوال پرسی دیکسون را ساخت، برای همکاریاش در تولید اولین فیلم شناخته میشود. او حتی با توماس ادیسون همکاری میکرد و به اختراع اولین فیلم سلیوید کاربردی شهره است. درضمن، او و تیمش در آزمایشگاه ادیسون، کینتوسکوب و بعدها هم سینماتوگراف را خلق کردند و توسعه داده بودند که از آنها برای پخش اولین فیلمهای آن برهه زمانی استفاده میکردند.
این فیلم هم با استفاده از سینماتوگراف در استودیوی بلک ماریا ادیسون فیلمبرداری شده که به تماشاچیهای فدراسیون ملی باشگاههای بانوان به نمایش درآمد و اولین فیلمی محسوب میشود که به صورت عمومی اکران شده است.
۱-فیلم صحنه باغ راندهای
سال انتشار: ۱۴ اکتبر سال ۱۸۸۸ میلادی
کشور تولیدکننده: فیلمبرداری در بریتانیا
تهیه کننده و کارگردان: لوئیس لو پرنس
هنرپیشگان: آنی هارتلی، آدولف لو پرینس، جوزف ویتلی و سارا ویتلی
زمان فیلم: ۲.۱۱ ثانیه
فیلم کوتاه صامت صحنه باغ راندهای قدیمیترین فیلم به جامانده تاریخ بشر است که مخترع فرانسوی به آن لوئیس لو پرنس آن را در سال ۱۸۸۸ ساخته بود. آنی هارتلی، آدولف لو پرینس، جوزف ویتلی (صاحب خانه که در آن فیلمبرداری شده بود) و سارا ویتلی هم با قدم زدن در باغ در این فیلم نقشآفرینی کردند.
تهیه کننده و کارگردان فیلم با استفاده از عکاسی براساس کاغذ ایستمن کداک با پروژکتور دوربین ترکیبی تک-لنز امبی این صحنه را ضبط کرده بود. موزه علوم ملی بریتانیا در لندن، انگلیس در سال ۱۹۳۰ میلادی نسخههایی از بخشهای به جامانده از نوار فیلم را تهیه کرد.