زنان نامدار ایرانی در دوران ساسانیان (۶۵۱- ۲۲۴ میلادی)

منابع تاریخی رومیان از بانوان جنگجوی برجسته امپراتوری ساسانی (۶۵۱ – ۲۲۴ میلادی) یاد می‌کنند. زوناراس در اشاره به نیرو‌های شاپور اول می‌نویسد:

در ارتش ایرانیان… گفته می‌شود که زنانی هم وجود دارند که مانند مردان لباس پوشیده و مسلح می‌شدند.

امپراتور والرین ( قدرت ۲۶۰- ۲۵۳ میلادی) ( در حال زانو زدن) و یک سناتور رومی ( با ردای رومی توگا در سمت راست) در ۲۶۰ میلادی به ارتش شاپور تسلیم می‌شود. امپراتور و سناتور را یک بانوی جنگجوی ایرانی (چپ) و یک افسر از خاندان سورن ( با کلاه قرمز) همراهی کردند. منابع رومی گزارش می‌کنند که افسران زنان ایرانی دوش به دوش مردان ساسانی می‌جنگیدند.

 

کاهنه‌ای از معبد آناهیتا “فر” یا شکوه ایزادی را پس از پیروزی برجسته بهرام چوبین در برابر هون‌ها در اواخر دهه‌ ۵۸۰ میلادی به او تقدیم می‌کند. زنان در الهیات ایران باستان و دین زردشتی بازی می‌کردند.

 

شاهزاده شیرین ( که مسیحی بود) در کنار همسر و پادشاهش خسرو پرویز. هر چند خسروپرویز زردشتی بود اما به عقاید مسیحی همسرش احترام می‌گذاشت. در دوران ساسانیان علاوه بر زردشتیان، جمعیت مسیحی و بودایی زیادی در ایران زندگی می‌کردند.

 

 

شاهزاده بوران ( معنای لغوی: زن زیبا) در شیز از آذربایجان. بوران ( پوراندخت) یکی از آخرین فرمانروایان ساسانیان پیش از حمله‌ی اعراب– مسلمانان بین ۶۳۷- ۶۵۱ میلادی بود.

بعد از این که امپراتوری ساسانیان در اثر حمله مسلمانان عربستان فروپاشید، تعدادی از بانوان جنگجو برای مقاومت برخواستند، به عنوان نمونه آپرانیک ( دختر ژنرال پیران)، نگان و آزاده ( که بسیار تلاش کرد تا جلوی ورود دشمنان را از شمال ایران بگیرد) . اورلائت می‌نویسد:

« دیلمان [ در شمال ایران امروزی] حداقل تا قرن هشتم میلادی تسخیر ناپذیر باقی ماند… حکمرانان اولیه‌ی دیلمیان گرایشات ضد عربی شدیدی داشتند و در پی بازیابی امپراتوری و ادیان باستانی ایرانی بودند. »

دختری از ناحیه چلسیو در مازندران- خیلی از مبارزان شمال ایران در قرون هفتم و هشتم میلادی زنان بودند.

کار برجسته‌ی بانوان رزمنده‌ی ایرانی در دوران پس از اسلام در حماسه‌ی شاهنامه‌ی فردوسی انعکاس یافته است. یک عبارتی که گردآفرید جنگجوی زن را شرح می‌دهد:

 

چو بر زین بپیچید گرد آفرید/ یکی تیغ تیز از میان برکشید

بزد نیزه‌ی او بدو نیم کرد/ نشست از بر اسپ و برخاست گرد

 

نگاره‌ای از نبرد گردآفرید ( سمت چپ) با سهراب

 

منبع:

شیرزنان تاریخ ایران، دکتر کاوه فرخ