۷ مکان تاریخی شگفت انگیز عراق !
هرگاه صحبت از اماکن تاریخی عراق به میان می‌آید، اولین مکان‌هایی که به ذهن می‌رسد، حرم امام حسین (ع) و دیگر قبور مطهر در شهرهای زیارتی است. با این حال کشور عراق، با داشتن سابقه تاریخی بسیار غنی، جاذبه‌های دیدنی زیادی را در خود جای داده است. وجود میراث فرهنگی تاریخی از دوران باستان گرفته تا زمان صدر اسلام، نشان‌دهنده قدمت بالای این منطقه است. بافت تاریخی شهرهای بابل، هترا و آشور از زمان قبل از میلاد، و قلعه‌ها و آثار فرهنگی و مذهبی زمان صدر اسلام، نمونه‌هایی از اماکن تاریخی عراق هستند. در این مطلب، به معرفی این جاذبه‌ها خواهیم پرداخت. برای مسافرانی که از شهرهای ایران با تور کربلا زمینی و هوایی، راهی این کشور می‌شوند، فرصت مناسبی است تا از این مکان‌ها دیدن کنند.
ارگ اربیل
قدمت این ارگ به بیش از ۶ هزار سال پیش برمی‌گردد؛ زمانی که آشوریان در این منطقه حکومت می‌کردند، ارگ اربیل یکی از نقاط دفاع اصلی حکومت آنها بوده است. در امپراطوری پارت ها، ساسانیان و حتی حکومت اسلامی نیز، از این قلعه استفاده است.
ارگ اربیل در نزدیکی رشته‌کوه‌های زاگرس در شمال کشور عراق و در مرکز شهر اربیل واقع شده است. ساختار شهر به‌گونه است که خیابان‌های اصلی مرکز شهر به‌صورت دایره‌ای و لایه‌لایه در کنار هم قرار گرفته‌اند و در مرکز آن، روی یک تپه بزرگ، ارگ اربیل واقع شده است.
با بازسازی این مکان تاریخی، امکانی فراهم شده است تا گردشگران بتوانند از جاهای مختلف این سازه بازدید کنند. موزه منسوجات کردی، موزه فرش و پارچه، خانه‌های قدیمی، مسجد و حمام سنتی، ازجمله آثاری است که در بازدید از ارگ اربیل، دیدن می‌کنید.
مناره ملویه
ملویه، نام مناره مسجد جامع سامراست. مسجدی که قدمت آن به سال نهم میلادی برمی‌گردد. با تخریب سازه این مسجد، تنها مناره ملویه از آن باقی مانده است. سازه مارپیچی این مناره، باعث شده است که به «ملویه» شناخته شود.
این سازه ۵۲ متر ارتفاع دارد و در نزدیکی رود دجله قرار گرفته است. البته قدمت مناره این مسجد به سال ۲۳۷ هجری برمی‌گردد. مناره ملویه بر روی یک پایه مربعی‌شکل با آجر‌های سفالی ساخته شده است و به‌شکل مخروطی با ۳۳۹ پله، به‌صورت مارپیچی به بالای آن راه پیدا می‌کند.
قلعه اخیضر
دژ تاریخی اخیضر، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آثار باستانی کشور عراق، در ۴۰ کیلومتری جنوب شهر کربلا قرار گرفته است. سازه‌‌ای که متعلق به قرن دوم هجری یعنی دوران حکومت اموی و عباسی است. البته گذر زمان باعث شده است تا سازه اصلی این قلعه تخریب شود؛ اما طی بازسازی که در قرن اخیر انجام شده، بخشی از این بنا، مرمت و بازسازی شده است.
ساختمان قلعه اخیضر، از سنگ و گچ بنا شده است و حصار‌های بزرگ مربعی‌شکلی دورتادور این کاخ را تشکیل می‌دهند. بر‌ج‌های دایره‌ای‌شکل نیز، در چهار طرف این عمارت قرار گرفته‌اند.
طاق کسری
ایوان مدائن یا همان طاق کسری، نام مکانی است که در تیسفون عراق از دوران ساسانیان به یادگار مانده است. طاق کسری که به‌عنوان دومین طاق عریض دنیا شناخته می‌شود در ۲۵ کیلومتری جنوب بغداد و در شهر مدائن قرار گرفته است.
نقل است که در شب تولد پیامبر (ص)، این طاق به لرزه افتاد و بر این اثر، ۱۴ کنگره از آن، فرو ریخت. از طاق کسری، به‌عنوان بلندترین طاق خشتی جهان نیز یاد می‌کنند که درگذر زمان بیشتر آن تخریب شده و امروزه تنها سازه ورودی این طاق باقی مانده است.
ایوان مدائن که یکی از ارزشمندترین سازه‌های دوران باستان به شمار می‌رود، در آن زمان، محل برگزاری جشن‌ها و مراسم مختلف بوده است. فرش ایرانی بهارستان نیز در این کاخ قرار داشته است.
وادی السلام
قبرستان بزرگ وادی‌السلام در شهر نجف اشرف و کنار حرم مطهر امیرالمومنین (ع) قرار گرفته است. از بزرگی این بنا همین را بس که در محدوده ۶ هکتاری زمین آن، ۶ میلیون قبر قرار گرفته است که حدود ۱۰۰۰ سال قدمت دارد.
در روایات آمده است که این محل، اولین جایی بوده است که خداوند در آن عبادت شده است و نام‌گذاری آن به وادی‌السلام توسط پیامبر (ص) و به دستور جبرئیل انجام شده است.
در این قبرستان، آرامگاه پیامبرانی همچون حضرت هود (ص) و حضرت صالح (ع) قرار گرفته است و شخصیت‌های معاصری همچون سیدعلی آقا‌قاضی، رئیسعلی دلواری در این محل، به خاک سپرده شده‌اند. وجود مقام امام زمان (ع)، امام صادق(ع) و امام سجاد(ع) در این محل نیز، نشان از حضور و عبادت این بزرگان در قبرستان وادی‌السلام است.
مسجد اعظم کوفه
مسجد بزرگ کوفه، دومین مسجد قدیمی دنیا و یکی از مساجد چهارگانه شیعه است که فضیلت‌های بسیاری از آن نقل شده است. بنا به روایات، حضرت آدم (ع) نخستین کسی بوده است که این مکان را ساخته است. پس از تخریب این بنا، ساختمان کنونی آن، در سال ۱۷ هجری بنا شد.
مسجد کوفه، محل عبادت انبیا و فرشتگان است و برطبق احادیث، قصری از بهشت در این دنیا محسوب می‌شود. مقام امامان و انبیا در این مکان نیز، نشان از فضیلت بالای این مسجد است.
در دوران حکومت امیرالمومنین (ع)، مسجد کوفه محل قضاوت، خطبه‌خوانی، تدریس و نماز آن حضرت بوده است. در گوشه و کنار این مسجد نیز، عجایب تاریخی مختلفی همچون داستان باب‌العثبان و دکه‌القضا به یاد مانده است.
در کنار مسجد کوفه، آرامگاه سه تن از یاران امام حسین (ع)، یعنی مسلم‌بن‌عقیل، هانی‌بن‌عروه و مختار ثقفی قرار گرفته است. در تاریخ آمده است که مسجد کوفه، محل دفن ۳۷۰ پیامبر و ۶۰۰ وصی بوده است.
قبر حضرت آدم (ع)
برطبق نقل‌قول‌های تاریخی، قبر حضرت آدم (ع)، در ضریح حضرت علی (ع) در نجف، قرار دارد. در تاریخ چنین نوشته است که حضرت نوح (ص)، تابوت حضرت آدم را که در کوه ابوالقبیس مکه قرار داشته است، بر خانه کعبه طواف می‌دهد و پس از پهلوگرفتن کشتی نوح (ع) در شهر نجف کنونی دفن می‌کند.
در روایتی چنین آمده است که امیرالمومنین علی (ع)، در چشم راست حضرت آدم (ع) و در سینه حضرت نوح (ع)، دفن شده‌اند. نکته مهم اینجاست که برطبق نظر تاریخ‌شناسان، قد حضرت آدم حدود ۳۰ متر بوده است.
سخن آخر
در این مطلب، به معرفی مهم‌ترین اماکن تاریخی کشور عراق پرداختیم. آثار قدیمی و ارزشمندی که به دوران باستان و حکومت آشوری‌ها و تمدن بابل برمی‌گردد. همچنین آثار تاریخی و زیارتی بسیاری از زمان صدر اسلام، در این کشور به یادگار مانده است. حرم امام حسین (ع)، امیرالمومنین (ع) و امامین کاظمین و عسکریین، به‌عنوان مقاصد اصلی زائران در سفر زیارتی به عراق شناخته می‌شوند؛ با این حال، در کنار زیارت این اماکن مذهبی، بازدید از مکان‌های تاریخی ذکرشده در سفر به عراق، خالی از لطف نیست.
