معرفی تخت سلیمان

 تخت سلیمان یا آتشکده‌ی آذرگُشنَسب به یک منطقه‌ی تاریخی و گردشگری در نزدیکی تکاب آذربایجان غربی اطلاق می‌شود. نزدیک‌ترین روستا به آن، شهر تخت سلیمان است که در گذشته نصرت‌آباد نام داشته. این جا علاوه بر جنبه‌ی تاریخی، دارای زیبایی‌های محیطی گردشگری نیز می‌باشد. با ما همراه باشید تا به معرفی تخت سلیمان بپردازیم.

معرفی تخت سلیمان یا آتشکده‌ی آذرگُشنَسب

جنبه‌های تاریخی

برخی محققان و تاریخ‌دانان، تخت سلیمان را همان «فره‌اسپه» دانسته‌اند که در تاریخ به عنوان پایتخت ایران در دوره‌ی اشکانیان شناخته شده ‌است. چه این مسئله درست باشد و چه نه، تخت سلیمان به عنوان بزرگ‌ترین مرکز آموزشی، مذهبی، اجتماعی و یکی از ۳ آتشکده‌ و عبادتگاه مقدس ایرانیان پیش از اسلام به ‌شمار می‌رفته است. آتشکده‌ی آذرگشنسب ویژه‌ی ارتشیان بوده و در شهر و محلی به نام شیز یا گَنجَک بر روی کوه اَسنَوند قرار داشته است که محل کنونی تخت سلیمان است. یکی از محل‌هایی که می‌گویند ممکن است محل تولد زرتشت باشد، شهر شیز است. این مسئله تاکنون تائید یا رد نشده است.

آثار و بناهای دوره‌های اشکانی، ساسانی و مغول در تخت سلیمان دیده شده است. آتشکده و تالارهای تخت سلیمان و برخی آثار دیگر دوره‌ی ساسانی در کوه بلقیس و زندان سلیمان یافت شده‌اند. کاوشگاه باستانی شیز از سوی سازمان یونسکو به عنوان یکی از میراث جهانی شناخته شده‌ است.

جذابیت‌های گردشگری

در این محل چشمه‌ای رسوبی به شکل دریاچه‌ای دیدنی وجود دارد. آب چشمه از عمق ۱۲۰ متری زمین به سطح می‌آید. بر خلاف تصور همگان، این محل یک دریاچه نیست چرا که هیچ آبی به آن نمی‌ریزد. با این حال با نام مرسوم دریاچه شناخته شده است. بهار و اوایل تابستان بهترین فصل‌ها برای سفر به تخت سلیمان هستند. در این زمان‌ها، با ورود به محوطه‌ی تخت سلیمان، چشمه همچون برکه‌ای خنک و آرام خفته دیده می‌شود و دور تا دور دریاچه را مناظر سبز پوشانده‌اند. با این حال در همه‌ی فصول سال این دریاچه جلوه‌های دیدنی خود را دارد. در پاییز و زمستان با سرد شدن هوا بخار لطیفی از سطح آب دریاچه بلند می‌شود و منظره‌ای جادویی و زیبا به وجود می‌آورد.

آتشکده آذرگشنسپ

در زمان ساسانیان ایرانیان سه آتشگاه بزرگ و برجسته داشتند. نام آتش‌هایی که در این آتشگاه‌ها نگهداری می‌شد یکی بُرزین مهر به معنای آتش عشق والا و ویژه برزیگران بود که در نزدیکی نیشابور خراسان جای داشت.

دومی فَربغ بود به معنای آتش فرّ ایزدی که در کاریان فارس و ویژه موبدان و بلندپایگان بود.

سومی آتشکده آذرگشسپ که در تکاب آذربایجان قرار داشت. آتشکده آذرگشسپ ویژه ارتشیان بود و در شهر و محلی به نام شیز یا گَنجَک بر روی کوه اَسنَوند قرار داشت.

آذرگشنسپ به معنای آتش اسب نر است. بر پایهٔ افسانه‌های ایرانی این آتشگاه بدین علت این‌طور نامیده شده‌است که کیخسرو هنگام گشودن بهمن دژ در نیمروز با تیرگی شبانه که دیوان با جادوی خود پدیدآورده بودند روبرو شد. آنگاه آتشی بر یال اسب وی فرود آمد و جهان را دیگر باره روشن کرد و کیخسرو پس از پیروزی و گشودن بهمن دژ، به پاس این یاوری اهورایی، آتش فرودآمده را آنجا بنشاند و آن آتش و جایگاه به نام آتش اسب نر (گُشسب یا گُشنسب) نامیده شد. این محل هم‌اکنون تخت سلیمان نام دارد.

آثار باستانی در تخت سلیمان

مجموعه بناهای تاریخی در تخت سلیمان در اطراف چشمه رسوبی ساخته شده‌است. آب این چشمه که از عمق بیش از ۱۲۰ متری از درون زمین به سطح می‌آید و به زمین‌های اطراف می‌ریزد دارای املاح زیادی است که آن را برای آشامیدن و کشاورزی نامناسب کرده‌است. بر خلاف تصور همگان، این یک دریاچه نبوده و هیچ آبی به آن نمی‌ریزد. رسوب‌های حاصل از این املاح در طی قرن‌ها، لبه چشمه را شکل داده و متغیر کرده‌است.

آثار و بناهای دوره‌های اشکانیان و ساسانی و ایلخانان مغول در این محل یافت شده‌است. مهم‌ترین آثار به‌جامانده آن آتشکده و تالارهای دوره ساسانی است. برخی آثار ساسانی دیگر نیز در کوه بلقیس و زندان سلیمان در نزدیکی تخت سلیمان ساخته شده‌است. کاوشگاه باستانی شیز از سوی یونسکو به عنوان میراث جهانی شناخته شده‌است و طرح‌های بزرگی برای بازسازی و کاوش در آن در دست اجراست.