کلیساهای آذربایجان
کلیساهای آذربایجان
اگر به آثار تاریخی آذربایجان نگاهی بیندازیم در می‌یابیم تعداد کلیساها در این منطقه از کشور، بسیار زیاد است. علت این مسئله را می‌توان در همسایگی آن با روم و سایر مناطق مسیحی در طی تاریخ دانست. حتی هم‌اکنون هم این منطقه با کشورهایی مسیحی همسایگی دارد. در واقع می‌توان این کلیساهای باشکوه و دیدنی را به نوعی تبادلی فرهنگی میان ایران و همسایگانش در نظر گرفت. در ادامه به دو مورد از دیدنی‌ترین کلیساهای آذربایجان اشاره می‌کنیم.
قره کلیسا یا کلیسای سنت تادئوس حواری
این کلیسا در۲۰ کیلومتری شمال شرقی چالدران، به عنوان اولین کلیسای جامع جهان مسیحیت شناخته می‌شود. ارمنی‌های ایرانی همه ساله در روزهای پایانی تیر و ابتدای مرداد که مصادف با قتل تادئوس و پیروان اوست، در این کلیسای مقدس مراسمی با حضور سفیران برخی کشورهای مسیحی برگزار می‌کنند. سنت تادئوس یکی از حواریون مسیح است که برای تبلیغ به این منظقه آمده بود. او و یارانش به دستور پادشاه ارمنستان دستگیر و شکنجه شده و به قتل رسیدند. تادئوس مقدس در محل فعلی دیر دفن شده است. با توجه به معماری متمایز در این بنای تاریخی و وجود دیوارهای دفاعی پیرامون کلیسا این بنا حکم قلعه نیز داشته است. در آن پنج برج دیده‌بانی به شکل یک قوس وجود دارند. علاوه بر کلیسای اصلی، برج ناقوس، حیاط ها و انبار بخش‌های تشکیل دهنده‌ی این بنا هستند.
آدرس: استان آذربایجان غربی، ۲۰ کیلومتری شمال شرقی چالدران در کنار روستایی به همین نام
دیر سنت استپانوس
این کلیسا که به ثبت جهانی در فهرست میراث جهانی سازمان یونسکو رسیده است، دومین کلیسای مهم ارامنه در ایران است. این جا تقریباً ۱۵ کیلومتر با شهر جلفا فاصله دارد. در مسیر از جلفا به سمت این کلیسا، درست در کنار جاده و کنار رود ارس، به کلیسایی مشهور به کلیسای چوپان یا سنت آندره ورتی می‌رسیم که آن هم دیدنی و زیباست. اما شهرت و عظمت کلیسای سنت استپانوس چیز دیگری است. این بنا را به یاد استپانوس، کشیشی که در سال ۳۷ میلادی به دست یهودیان سنگسار شد ساخته‌اند. ساختمان شکل صلیبی دارد و بنای آن استوانهای با گنبد مخروطی شکل است. صحن اصلی، اجاق دانیال و برج ناقوس قسمت‌های اصلی بنا هستند. سنگ تراشی‌های ظریف به‌کاررفته در دیوارههای کلیسا، نقش برجسته‌ها و کتیبه‌هایی را به یادگار گذاشته است. سنگسار شدن سنت استپانوس، نوزادی مسیح و مریم مقدس، مصلوب شدن حضرت مسیح و عروج او از جمله‌ی نقش‌های روی دیوارههای کلیساست.
آدرس: استان آذربایجان شرقی در ۱۷ کیلومتری غرب شهر جلفاو در فاصله ۳ کیلومتری کرانه جنوبی رودخانه ارس در محلی به نام قزل وانک(صومعه سرخ)
کلیسای مریم مقدس
کلیسای مریم مقدس که به نام کلیسای “زور زور” نیز معروف است، در استان آذربایجان غربی، شهرستان ماکو و در ۱۲ کیلومتری شمال غرب قره کلیسا قرار دارد. بنای اولیه آن در دره بستر رودخانه قره سو و به ارتفاع ۵۰ متر بالاتر از سطح دره قرار داشته است ولی به علت اینکه پس از آبگیری سد بارون ممکن بود در عمق دریاچه پشت سد قرار بگیرد توسط سازمان میراث فرهنگی و همکاری شورای خلیفه گری ارامنه آذربایجان تماما به ارتفاعات کنار دریاچه منتقل و در آن نقطه مجددا بازسازی گردید.
هوانس زورزورتسی یک روحانی برجسته، معلم، فیلسوف، نویسنده و مترجم بود که مسئولیت مرکز علمی مذهبی زورزور را به عهده گرفت و در طی سال های فعالیت خود در مرکز علمی زورزور توانست آن را به یک مرکز مهم آموزشی در منطقه تبدیل کند. در سال ۱۳۳۸ میلادی و بعد ازفوت هوانس زورزورتسی این مرکز علمی وسعت فعالیت قبلی خود را نداشت.
از این رو از این تاریخ به بعد زورزور به یک مرکز مذهبی تبدیل گشت که تا اوایل قرن ۱۷ میلادی و اوج جنگ های ایران و عثمانی به فعالیت خود ادامه داده و از این تاریخ به بعد به تدریج متروکه می گردد. پلان کلیسای مریم مقدس هم از داخل و هم از خارج صلیبی شکل بوده و دارای گنبدی ۱۶ ضلعی با چهار نورگیر می باشد. به غیر از نورگیرهای ساق گنبد چهار نورگیر در چهار دیوار بنا شده و تنها ورودی کلیسا از سمت غربی آن می باشد. مصالح بکار رفته در کلیسا سنگ خوش تراش و ملاط می باشد. پس از تغییر مکان کلیسا به بالای بلندی مشرف به دریاچه آن را بر روی صفه ای بنا نموده و آن قسمت هایی از کلیسا را که در محل نخست خود تخریب شده بود با استفاده از سنگهای جدید مرمت نمودند.
آدرس : استان اذربایجان غربی، ارومیه ، خیابان امام خمینی ، خیابان خیام جنوبی ، پشت کلیسای آنجلیک ، کلیسای ننه مریم
