آثار تاریخی طارم

آثار تاریخی طارم

در شمال استان زنجان شهرستانی با آتشکده های معروف وجود دارد. طارم یکی از شهرستان های استان زنجان است که زبان و گویش اکثر مردمان آن ترکی آذربایجانی است. این شهرستان با داشتن آب و هوایی بی نظیر در منطقه خود، دارای خاک حاصل خیز و شرایط اقلیمی مناسبی برای دامپروری و کشاورزی است به طوری که تولید بیشترین زیتون کشور را در دست دارد و به عنوان پایتخت سلامتی ایران از این شهرستان یاد می شود. در اینجا قصد داریم تا آثار تاریخی شهرستان طارم را برای شما توصیف کنیم پس همراه ما باشید تا در مورد این آثار تاریخی طارم زنجان؛ هندوستان ایران بیشتر بدانید.

آتشکده های معروف طارم

شهرستان طارم دارای آتشکده تاریخی زیادی همانند آتشکده پیرچم، آتشکده تشویر، آتشکده الزین، آتشکده گیلوان و… می باشد. هم چنین تپه میرکندی، تپه قلعه گبری آببر از دیگر آثار تاریخی این شهرستان می باشد که در ادامه برخی از آن ها را توصیف خواهیم کرد.

آتشکده تشویر

آتشکده تشویر در روستای تشویر در مسیر جاده سرخه دیزج به گیلوان قرار دارد. تشویر به معنای جایگاه آتش است و قدمت این بنا به دوران قبل از ورود اسلام به منطقه می باشد. این بنا چهار ورودی دارد که دوتای آن دراری سردر قوسی و دوتای دیگر مسطح می باشد.

به دلیل این که آتش در دوران هخامنشیان یکی از مقدسات بوده و همیشه به احترام می گذاشتند، معمولاً در فضای باز مراسمات خود را اجرا می کردند؛ اما در دوره ساسانی این مراسمات به درون آتشکده ها راه یافت و در مناطق کم جمعیت نیز آتشکده‌ها ساخته شد

آتشکده الزین

آتشکده الزین در منطقه‌ای که به نام آتشکده است، احداث شده است. اگرمی خواهید از این آتشکده دیدن کنید، مسیر دسترسی به آن جاده طارم، مسیر زنجان به گیلوان و رسیدن به روستای الزین است. این آتشکده مربوط به دوران ساسانی است و به عنوان عبادتگاه مورد استفاده قرار می گرفته است. مصالح کار شده در این آتشکده از سنگ و گچ است؛ این بنا پس از چند قرن هنوز سالم می باشد و هیچ گونه آسیبی به آن وارد نشده است.

چهار طاقی (آتشکده) پیرچم

روستای پیرچم در کنار جاده‌ آب‌بر به گیلوان قرار دارد. در ۱۰۰ متری جنوب روستا روی یک تپه بزرگ و مشرف به رودخانه قزل اوزن، بنایی قرار دارد که پلان آن به شکل چلیپایی (صلیبی) است. روستایی‌ها این بنا را به نام «پیر» می‌شناسند و احتمالا به دوره ساسانی تعلق دارد. بنا از سنگ و ساروج با پلان چهار طاقی و با ابعاد ۴ در ۴ متر ساخته شده است. این بنا پوششی گنبدی شکل دارد و به‌طور کامل از لاشه سنگ ساخته شده است.

بخش‌های زیادی از تپه‌ای که بنا در آن واقع شده، گورستانی و احتمالا از دوران متاخر اسلامی است. تپه از جنوب به رودخانه قزل اوزن منتهی می شود. از شمال و شرق با خانه‌های روستایی همجوار است و از غرب به رودخانه و کشتزار‌های حاشیه روستا محدود می‌شود. بنای چهار طاقی دقیقا در منتهی الیه جنوب تپه قرار دارد. امروزه از این بنا فقط دیوارهای آن باقی‌مانده است. ترکیب این بنا به سبک آتشکده‌های دوران ساسانی و با آتشکده‌ی نیاسر کاشان قابل مقایسه است، با این تفاوت که برای عناصر اصلی در آن به جای آجر، از لاشه سنگ استفاده شده است.

با توجه به دخل و تصرفات قرن‌های اخیر به جز قطعات شکسته آجر، لاشه سنگ و ملات خشک شده چیز دیگری در پیرامون این بنا دیده نمی‌شود. با توجه به شواهد موجود، شکل و نقشه بنا که قابل مقایسه با بناهای دوره میانی اسلام است، احتمالا بنای پیرچم آرامگاهی از دوران میانی اسلام در کنار گورستانی قرار دارد. در وسط دیوار جنوبی داخل بنا، محرابی با طاق قوسی تعبیه شده است. در مرکز این بنا بر اثر کاوش غیرمجاز و در عمق ۲۰ سانتی‌متری از سطح بقایای یک کف گچی آشکار شده است.

آتشکده گیلوان

آتشکده گیلوان در ۲ کیلومتری شمال شهر گیلوان از توابع شهرستان طارم در میان باغ‌ها و مزارع مردمی و در کنار امامزاده حیدر قرار دارد. ابعاد این بنا حدود ۴ در ۴ متر است و بینای آن بیش از ۲٫۵ متر ارتفاع دارد. بر اساس مطالعه سفال‌های بدست آمده از سطح منطقه، شکل قوس‌ها، ابعاد و اندازه بنا و قرار داشتن در نزدیکی گورستان قدیمی و امامزاده، احتمال می‌رود این بنا آرامگاهی از دوران میانی اسلام و ساخته شده برای فردی محترم در منطقه بوده باشد.

در سمت شمال بنا و تقریبا چسبیده به آن، تپه‌ای وجود دارد که بر سطح آن کمی سفال و لاشه سنگ پراکنده است. بنای موسوم به آتشکده گیلوان، یک چهار طاقی کوچکی و با مصالح لاشه سنگ و ملات آهک ساخته شده است. این بنا شامل چهار جرز نامتقارن و گنبدی کوچک روی آن‌ها است. طاق‌های این بنا از نوع جناغی و دقیقا روی جرزهای چهارگانه قرار دارد. در حال حاضر کشاورزان از این بنا جهت نگهداری کاه و یونجه استفاده می‌کنند و این مسئله می‌تواند در آینده به بنا آسیب برساند و لزوم توجه به آن به‌عنوان یک بنای تاریخی به شدت احساس می‌شود.