آدریان ، تنها آتشکده‌ی تهران
معرفی آتشکده آدریان
یکی از جاذبه های دیدنی و مذهبی در پایتخت کشور عزیزمان ایران که همه ساله پذیرای گردشگران و مسافران بسیاری از داخل و خارج کشور است، آتشکده آدریان است. اگر به این مکان تا به حال سری نزدیده‌اید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که از این مکان دیدن فرمایید. با مجله گردشگری تاریخ ما در این مقاله همراه باشید تا درباه‌ی آتشکده آدریان بیشتر بدانیم.
یکی از اماکن مقدس تهران ، آتشکده آدریان است. آتشکده‌ای بسیار حانز اهمیت که مرکز تجمع بسیاری از زرتشتیان ساکن تهران است. نمای بیرونی، دیوار بیرونی این بنا را شامل می شود که با آجرکاری‌های زیبا مزین شده است. این بنا دارای دری چوبی است که بالای آن کتیبه‌ای با سنگ مرمر در میان دستان فرشته‌ای جا گرفته و بر روی آن، سال ساخت بنا ذکر شده است.
پایه‌های این بنای مقدس توسط فردی به نام ارباب کیخسرو در سال ۱۲۹۳ خورشیدی و در اواخر دوره‌ی قاجار گذاشته شد و سرانجام در سال ۱۲۹۶ خورشیدی مطابق با ۱۲۸۶ باستانی، با کمک‌های مالی زرتشتیان و پارسیان هند، ساخت آن به پایان رسید. این آتشکده مجموعه‌ای متشکل از چندین ساختمان است که در زمینی به مساحت بالغ بر ۱۳۰۰ متر مربع احداث شده است. بنای مرکزی نیایشگاه با مساحتی در حدود ۲۰۴ متر مربع در مرکز مجموعه خودنمایی می‌کند.
در بالا و گرداگرد عمارت مرکزی، ۱۶ گوی سنگی قرار دارد که شاید نشان از ۱۶ آتش مقدس است. توجه داشته باشید که اگر می‌خواهید از داخل محوطه بازدید کنید باید با پوشش مناسب وارد نیایشگاه شوید. پس از ورود، کتابهای اوستا و کلاه مخصوص زرتشتیان در سمت چپ و راست ورودی قابل مشاهده است. در قسمت مرکزی نیایشگاه آدریان، اتاقی وجود دارد که در آن یک ظرف مسی قرار دارد که به آن آفرینگان (مجمر) می‌گویند. داخل آفرینگان، کنده های چوب و آتش مقدس قرار گرفته است. گرداگرد صحن اصلی نمازگاه، صندلی‌هایی برای نیایشگران که مشغول خواندن اوستا هستند در نظر گرفته شده است و موبد آدریان نیز در سمت چپ مشغول عبادت می‌باشد.
آتشکده زرتشتیان
داخل آتشکده از سه بخش مجزا تشکیل شده است: عبادتگاه که از سه جهت، محل نگهداری آتش را از شمال و جنوب و شرق احاطه کرده است. دوم، محل نگهداری آتش که افراد عادی اجازه ورود به آن را ندارند و در غربی‌ترین بخش آتشکده نیز اتاق یشت قرار گرفته که محل به جای آوردن مراسم مذهبی است، این سالن بزرگ دو بخش دارد:
بخش کوچکتر با یک میز بزرگ و حدود ۳۰ صندلی و یک ردیف یخچال های ویترینی بزرگ برای نگهداری مواد خوراکی.
بخش بزرگتر به ابعاد تقریبی ۴۰ متر در ۱۵ متر با حدود ۱۰۰ صندلی که یک میز بزرگ و طویل هم برای چیدن مواد پذیرایی دارد.
اتاق یشت جایی برای برگزاری مراسم مربوط به درگذشتگان است که برای زرتشتی ها به صورت مراسم سال و سی روزه و روزه و سوم و چهارم برگزار می شود.
در کنار میزها سفره های سفیدی وجود دارد و عکس هایی از درگذشتگان زرتشتی نیز در آن دیده می شود. در مراسم مختلف بر روی یکی از میزهای بزرگ که به دیوار چسبانده شده اند، سفره سفیدی می اندازند خوراکی ها را بر روی آن می چینند. موبد برای خواندن نمازهای مخصوص بر صندلی می نشیند و حاضران به اوستا گوش می سپارند. پس از پایان نماز به هر یک از مهمانان آجیل هفت مغز معروف به لرک می دهند. موبد میوه ها را حین خواندن اوستا تکه تکه می کند و در آخر مهمانان از آن می خورند. و بخش سوم آن آشپزخانه است که: آتشکده آدریان دارای یک آشپزخانه هم هست که در انتهای حیاط و پشت ساختمان مرکزی آتشکده قرار دارد و دو عدد تنور نانوایی و چند پلو پز و اجاق در آن دیده می شود. به هنگام برگزاری مراسم مربوط به درگذشتگان، این آشپزخانه برای درست کردن خوراکی های مخصوص پیروان زرتشت استفاده می شود که عبارتند از:
سیرو سُداب: در ابتدا مقداری برگ سداب تازه را با چند عدد سیر و برگ سبز نعناع چرخ و سپس این ترکیب را در روغن سرخ می کنند. در ادامه مقداری ادویه و سرکه به این ترکیب اضافه می شود و در حالی که می جوشد به آن آب می افزایند. این مخلوط را در کاسه مسی بر روی چند تکه نان می ریزند و پس از پاشیدن نعنا بر روی آن، بر سر سفره می گذارند.
سیرُگ: نانی از خمیر نان (بیشتر سنگک) که در روغن سرخ می شود. برای درست کردن این نان چانه‌ای از خمیر را پهن و نازک می کنند و سپس داخل روغن می اندازند. یک نفر مدام مراقب نان است و آن را با کمک چوب یا سیخ در روغن می چرخاند. وقتی نان برشته و تیره شد آن را از روغن در می آورند و چاشنی هایی از قبیل خرما ،پشمک، شکر، پودر پسته و …. بر روی آن می ریزند.
حلوای برنج و حلوای شکر: انواع حلواهایی که بر سر سفره زرتشتی ها پیدا می شود.
زرتشتیان پس از ورود به نیایشگاه، به دستشویی کوچک گوشه حیاط می‌روند و دست و روی خود را شسته و سپس به سراغ کمد آهنی می‌روند و کلاه سفید معروف به “عرقچین” برداشته و سر می‌کنند. زنان از کشوهای همین کمد، روسری سفید برمی‌دارند و می‌پوشند. زنان و مردان پیش از ورود به نیایشگاه، کفش‌های خود را درمی‌آورند اما موبدان از این کار معاف هستند. زرتشتیان هنگام ورود مستقیم حرکت می‌کنند و به سمت پنجره شیشه‌ای که آتشدان در آن قرار دارد، می‌روند و برای ادای نذر، لیوان‌های کوچکی را از موبد گرفته که آب و روغن و فتیله دارد و آن را روشن می‌کنند.
در سمت راست درِ اصلی نیایشگاه آدریان راه پله ای قرار دارد که به طبقه دوم می رسد و واحد سرایداری آدریان در آن قرار دارد. سمت چپ، دفتر نیایشگاه آدریان واقع شده است که انجام هماهنگی های لازم را برای بازدید از آدریان را بر عهده دارد. برای راهنمایی گردشگران، موبدان نیز در آتشکده حاضر هستند.
معنی اسم آدریان در فارسی
الف) آدُران: آدریان (آذران) همان آتشگاه یا آتشکده است. به روزگار ایران باستان این کلمه تشکیل یافته از دو بخش <آدر> و <ان> است. بخش نخست به معنای آذر یعنی آتش است. در برهان قاطع آمده: آدر بر وزن مادر همان آذر= آتش است. در لغتنامه دهخدا نیز این معنا دیده می‌شد و اما پاره دیگر <ان> است که در نام‌های جغرافیایی علامت نسبت فراوان است، از قبیل گرگان و … بنابراین ترکیب آذر+ان جایی را تداعی می‌کند که آدر= آذر= آتش در آن بسیار است و این یادگاری است به روزگار ایران باستان و رواج دین زردشت
ب) ظرفی که آتش را در آن نگهداری می‌کردند: آدوران، آتشدان و آتشگاه نام گذاری کرده‌اند.
کاربری کنونی آتشکده
مدیریت نیایشگاه آدریان در سال ۱۳۸۷ به انجمن موبدان تهران رسید. امروزه مدیریت آتشکده آدریان بر عهده کمیسیون دینی، فرهنگی، آموزشی و ورزشی انجمن زرتشتیان تهران است و این محل برای برگزاری آیین های زرتشتی مورد استفاده قرار می گیرد. پیروان این دین در این مکان گرد هم می آیند و آیین هایی همچون واج‌یشت (روز نخست گهنبار)، آیین درگذشتگان (سوم، چهارم، دهه، روزه، سال)، نیایش اردیبهشت‌روز و مراسم نوروز را در آن به پا می دارند. عروس و دامادهای زرتشتی در جشن آغاز زندگی خود به پای آتش این آتشکده می روند و زندگی خود را با نیایش آغاز می کنند.
آدرس آتشکده آدریان در تهران
تهران، خیابان جمهوری، خیابان میرزا کوچک خان، پلاک ۴ (ضلع شمالی دبیرستان فیروز بهرام) است.
ساعات بازدید از آتشکده تهران
شنبه تا چهارشنبه ۸:۳۰ تا ۱۳
پنجشنبه ۸:۳۰ تا ۱۲
منابع
۱ – آتشکده آدریان، تنها نیایشگاه زرتشتیان در تهران – لست سکند
۲ – نیایشگاه آدریان – ویکی پدیا
۳ – آتشکده آدریان تهران – بیتوته
۴ – آتشکده آدریان تهران | تنها آتشکده پایتخت – کارناوال
