تاریخچه میدان آزادی

یکی از مهم ترین و بزرگترین میادین شهر تهران که در ناحیه غربی این شهر است، میدان آزادی نام دارد که در سال ۱۳۴۹ خورشیدی و به مناسبت بزگداشت جشن ۲۵۰۰ ساله توسط حسین امانت طراحی شد. این میدان بعدا و در سال ۱۳۵۷ خورشیدی نام آزادی را به خود گرفت. در شرق این میدان خیابان آیزنهاور، در شمال آن بزرگراه محمد علی جناح ، از غرب بزرگراه لشگری جاده مخصوص کرج و جنوب آن بزرگراه آیت الله سعیدی جای گرفته است.

ویژگی‌های میدان

در بخش غربی تهران میدان آزادی جای گرفته‌است و مسافرانی که از فرودگاه مهرآباد و از بزرگراه لشگری به تهران وارد می‌شوند، به عنوان نخستین نماد شهری، با این میدان و بنای ویژه آن روبرو می‌شوند. این میدان به شکل بیضی ساخته شده‌ که در مرکز آن برج آزادی قرار گرفته‌است و در حاشیهٔ آن دو مسیر سواره‌رو که در برخی از بخش‌ها به‌صورت زیرگذر ساخته‌شده، قرار گرفته‌است. در فضای میان بنای برج آزادی و مسیرهای پیرامون میدان نیز باغچه‌های چمن‌کاری شده به‌صورت شش ضلعی ساخته شده‌است.

میدان آزادی با مساحت ۵۰٬۰۰۰ مترمربع پس از میدان نقش جهان با مساحت ۸۹٬۶۰۰ مترمربع، بزرگ‌ترین میدان ایران محسوب میشودو برج آزادی، یکی از شناخته‌شده‌ترین نمادهای تهران، با بلندای چهل و هشت متر در میان آن جای گرفته‌است.

در زمان محمد رضا شاه پهلوی برج آزادی یا شهیاد،به عنوان نماد پایتخت ساخته شد. از سال ۱۳۵۲ تا سال ۱۳۵۷ اسکناس‌های دویست ریالی ایران با تصویری از این برج چاپ و پخش می‌شد. این میدان مرکز تجمع تاکسی‌ها و اتوبوس‌های خطوط شهرستان به ویژه به سمت شمال و غرب کشور می‌باشد.

معماری میدان

نقشهٔ میدان دقیقاً از سقف مسجد شیخ‌لطف‌الله گرفته شده است، تنها به جای یک دایره، در اینجا دو بخش از دو بیضی با کانون‌های متفاوت قرار دارد. اغلب طرح‌های پروژه، از جمله این طرح را اردوان افضلی با نقشه‌های پیچیدهٔ هندسی و با الهام از نمونه‌های تاریخی و با چرخشی مدرن طراحی کرده است. البته طراحی سازهِ نیز اردوان افضلی که ۸ Over Arup انجام داد، کمک شایانی به سازمان‌دهی هندسی این طرح‌ها کرد.

تحلیل هندسی تناسبات برج آن را کوتاه و تنومند نشان می‌دهد. در واقع اگر برج بلندتر بود و اگر سه دایره افقی با دایره‌های عمودی هم‌سان بودند، قطعاً اوج‌گیری برج بیشتر القا می‌شد و دیگر همچون هیکلی بدون سر و گردن به نظر نمی‌رسید. اما به هرحال، ارتفاع ۴۵ متری برج که به دلیل نزدیکی به فرودگاه به طرح امانت تحمیل شده بود، او را محدود می‌کرد؛ بنابراین آنچه را که در ارتفاع نمی‌توانست به‌دست‌آورد، با گسترش افقی ستون‌ها و عظمت شکل‌های توخالی قسمت پایین جبران کرد.