آیا چیزی در مورد انسان نئاندرتال شنیده اید؟
بر پایه بررسی جدیدی، انسان‌های نئاندرتال را خویش‌آمیزی و کم‌جمعیت بودن از بین برده است و هیچ برخوردی با انسان هوشمند نداشته‌اند؛ بنابراین ما انسان‌های امروزی در انقراض عموزاده‌های خود هیچ نقشی نداشته‌ایم.
دیرین‌مردم‌شناسان هم‌نظر هستند که انسان نئاندرتال حدود ۴۰ هزار سال قبل و پس از ۳۵۰ هزار سال زیستن در سیاره زمین، از بین رفت، یعنی حدود همان دورانی که انسان‌های دارای ویژگی‌های کالبدشناختی نوین، مهاجرت از آفریقا به اروپا و آسیای غربی را آغاز کردند.
البته، همچنان در مورد چگونگی دخالت انسان هوشمند در افول نئاندرتال‌ها پرسش‌هایی وجود دارد و طبق یک نظریه، انسان‌های نوین (نسبت به نئاندرتال‌ها) به دلیل برخورداری از ظرفیت فکری بالا و فرایندپذیری اجتماعی، بهتر از خویشاوندان هم‌نوع خود می‌توانستند منابع مورد نیاز خود را جمع‌آوری کنند.
اما اکنون طبق بررسی دانشگاه فناوری آیندهوون هلند، انسان نئاندرتال حتی بدون رقابت انسان هوشمند نیز بر اثر کم‌جمعیت بودن و نوسانات اتفاقی جمعیت‌شناختی، از بین می‌رفت.
کریست واسن، نویسنده اصلی این بررسی و همکاران او، این پرسش را مطرح کرده‌اند: انسان‌های نئاندرتال را ما از بین بردیم؟ «پاسخ این بررسی منفی است. نابودی آن گونه از انسان‌ها می‌تواند فقط ناشی از بداقبالی جمعیت‌شناختی بوده باشد.»
«طبق نتیجه‌گیری‌های ما، نابودی انسان نئاندرتال فقط به خاطر کم‌جمعیتی بوده است؛ حتی اگر از لحاظ مشخصات جامعه‌شناختی، اجتماعی و فرهنگی شبیه انسان نوین بوده باشند. انسان نئاندرتال حتی در نبود رقابت بر سر منابع مشابه نیز با خطر انقراض چشم‌گیری مواجه بود.»
این بررسی با استفاده از داده‌های موجود در مورد جمعیت‌های شکارگر-گردآور و مدل‌سازی جمعیت گروه‌های انسان نئاندرتال به اندازه‌های مختلف، انجام گرفته است.
محققان سپس اثرات خویش‌آمیزی موسوم به پدیده الی (اثر اندازه جمعیت بر برازندگی اعضای گروه) و تغییرات اتفاقی سالانه در شمار زاد و ولد و مرگ و میر، و همچنین نسبت‌های جنسیتی را شبیه‌سازی کردند.
محققان سپس بررسی کردند که آیا این عامل‌ها می‌توانستند به تنهایی و در گذر ۱۰ هزار سال باعث انقراض شوند یا خیر، و دریافتند که خویش‌آمیزی بعید است که به تنهایی توانسته باشد انسان‌های نئاندرتال را نابود کرده باشد، و در کنار آن، افت ناگهانی نرخ زاد و ولد می‌توانسته مؤثر باشد.
طبق این بررسی، اثرات تولیدمثلی که احتمال زایمان زنان در طول یک سال را ۲۵ درصد یا کم‌تر در نظر می‌گیرد، عموماً در گروه‌های شکارگر-گردآور روزگار نوین به چشم می‌خورد، و همین پدیده می‌توانست باعث نابودی گروه‌های حتی ۱۰۰۰ نفره‌ای از انسان‌های نئاندرتال شده باشد.
محققان امیدوارند که اکنون این بررسی بتواند پایه‌ای برای آزمودن نظریه‌های مختلف علت واقعی انقراض خویشاوندان دور ما انسان‌ها باشد.
در نتیجه‌گیری این بررسی آمده است: صرف نظر از آن که عامل‌های بیرونی (تغییررات اقلیمی یا بیماری‌های همه‌گیر) یا عامل‌های مربوط به رقابت بر سر منابع، نقشی در نابودی واقعی انسان‌های نئاندرتال ایفا کرده باشند یا نه، بررسی ما نشان‌گر آن است که در هر بررسی معقولی راجع به این انقراض، باید عامل‌های جمعیت‌شناختی را به صورت متغیر‌های کلیدی در نظر گرفت.
منبع: ایندیپندنت
