تقسیم دنیا در “کنفرانس یالتا”

هفتاد و پنج سال پیش، چند ماه پیش از پایان جنگ جهانی دوم از چهارم تا یازدهم فوریه سال ۱۹۴۵ به مدت هشت روز در کاخ تزار‌ها در شهر یالتا واقع در شبه جزیره کریمه، نشست سران کشور‌های ائتلاف ضد هیتلر، فرانکلین روزولت رئیس‌جمهور آمریکا و وینستون چرچیل نخست‌وزیر انگلستان و جوزف استالین رهبر شوروی، برای گفتگو در خصوص شکست نهایی آلمان فاشیست و متحدانش و همچنین برای دست یابی به یک سیاست و برنامه مشترک پس از پایان جنگ برگزار شد.

تصمیم‌های مهم این کنفرانس درباره جنگ عبارت بود از اینکه تسلیم آلمان باید بی‌قید و شرط باشد؛ جنایتکاران جنگی آلمان باید به سرعت به محاکمه کشیده شوند؛ غرامات جنگ باید جبرا مطالبه شود؛ کشور‌های آزاد شده اروپای شرقی باید از انتخابات آزاد دموکراتیک برخوردار شوند؛ مرز‌های لهستان و روسیه باید به زیان آلمان، تا رودخانه‌های ادر و نایسه، به سمت غرب منتقل شوند و در نهایت اتحاد شوروی طی سه ماه پس از خاتمه جنگ اروپا، به جنگ علیه ژاپن ملحق خواهد شد.

در موافقت‌نامه یالتا تصمیم‌هایی مرتبط با ساز و کار سازمان ملل که در آن روزگار در حال تاسیس بود گرفته شد که عبارتند از: اینکه عضویت در این سازمان جدید جهانی برای تمام کشور‌هایی که تا یکم مارس ۱۹۴۵ به قدرت‌های محور اعلام جنگ کرده باشند، آزاد خواهد بود.

یک نظام سرپرستی برای جایگزینی موافقت‌نامه قیمومیت جامعه ملل تاسیس خواهد شد و در نهایت حق وتو در شورای امنیت در خصوص تصمیمات ناظر بر رویه‌ها اعمال نخواهد شد و هم‌چنین از سوی یکی از طرف‌های یک مناقشه، برای جلوگیری از رسیدگی به آن مناقشه، نمی‌توان استفاده کرد.
‌
می‌توان گفت که موافقت‌نامه یالتا به تجدید آرایش در ساختار قدرت و حوزه‌های نفوذ در اروپای شرقی و آسیا یاری رساند چرا که در پایان جنگ جهانی دوم هیچ معاهده عمومی برای صلح به امضا نرسید و موافقت‌نامه مذکور به ابزاری اصلی برای هماهنگ‌سازی سیاست‌های قوای پیروز متفقین در قبال کشور‌های مغلوب محور بود.

اما در نهایت هدف اصلی انگلستان و آمریکا مبنی بر ممانعت از تسلط شوروی بر اروپای شرقی تحت اشغال ارتش سرخ و کمونیست شدن آن، نظر به دستکاری شوروی در انتخابات آن کشور‌ها به منظور تضمین پیروزی کمونیست‌ها در مقطع سال‌های ۱۹۴۶ تا ۱۹۴۸ پس از جنگ، عقیم ماند.