مذاهب

بیشتر اشاره ها به نیروانه آن را مقصد یا برترین نیك بختى مى دانند و این را با مترادف هاى بسیارى روشن مى كنند كه نیروانه را همچون مقام امن و پاكى و آرامش فرجامین مى فهمند. برخى از متن هاى كهن، كه بیشتر در ترجمه هاى پالى یا چینى محفوظ مانده …

نیروانه (پا.:نیبّانَه توضیح دهند. این جا بافتن استعاره اى است از شیوه كنش دل كه از نادانى به سرشت حقیقى اشیا و نیز از تشنگى به تملكات و حالات وجود قلب شده باشد. شاید تصادفى نباشد كه چنین تعریفى چیزى از معناى دقیق نیروانه به ما نمى گوید.…

اشاره [ پیش از پیدایش آیین بودا، در حدود قرن پنجم قم، نیروانه غایت این مقصد، زدودن عناصر روانى آشفته كننده اى است كه حجاب دلِ صافى و آرام مى شوند، و همراه است با حالت بیدارى از خواب روانىِ حاصل از این عناصر. چنین بیدارى اى (كه اغلب در زبان…

جشن هاى بودایى تبّتى ماه روز رویداد اول 15ـ10 معجزه بزرگ در شروستىSravasti (به دنبال جشن هاى سال نو) چهارم 7 تولد بودا چهارم 15 روشن شدگى بودا و ورود او به نیروانه ششم 4 نخستین موعظه بودا نهم 22 بازگشت بودا از آسمان (پایان زاویه گیرى فصل…

سنگه. فقط یك سنت وینیه را در تبت معتبر دانستند و آن موله سرواستىوادهبود. اصولاً همه مكتب ها از این سنّت هواخواهى مى كنند، اما در عمل، سنّت هاى گوناگون مهایانه و منتریانه كمابیش بر آن سایه مى افكنند. یك نهاد نسبتاً پیچیده خود به خود در…

مكتب هاى آیین بوداى شمالى. مكتب هاى بودایى تبّتى، در این باره كه دقیقاً كدامین متون را معتبر بدانند و كدامین خدایان را مهم ترین بخوانند، اختلاف دارند; گاهى آموزه ها یا اَعمال خاص خود را كه در آن مهارت دارند به كار مى گیرند. ویژگى هاى كلى…

ساختار آموزه ها. تبّتى ها گاهى مدعى اند كه آموزه هایشان شامل هرسه چرخ، مهایانه، هینه یانه و وجره یانه است. این ادعا تا حدى درست است، اگرچه گاهى هم یك ادعاى جدلى به شمار مى آید كه تلویحاً شكل هاى دیگر آیین بودا را زائد مى داند. روش وینَیه و…

مفروضات متغیر. تا پیش از هجوم پناهندگان تبّتى به كشورهاى غربى در طول دهه 1960 و پس از آن، دین تبّتى شهرت چندانى نداشت. بسیارى از گزارش هاى رایج، گزارش هایى كاملا تحریف شده بودند. از یك سو، تبت را كشورى گرفتار خرافه هاى دینى قرون وسطایى،…

دومین گسترش آیین بودا در تبت. پایان قرن دهم و سراسر قرن یازدهم شاهد روابطى بود كه از نو میان تبت و آیین بوداى هندى برقرار شد. تبّتى ها با كشمیر و مراكز آیین بودا در هند شرقى رابطه برقرار كردند. از مجموعه عظیم آثار بودایى، براى استفاده…

گسترش منتره یانه. در اواخر هزاره اول میلادى، منتره یانه در سراسر جهان بودایى كاملا گسترش یافت. این آیین را به سرى لانكا و آسیاى جنوب شرقى آوردند و در اندونزى نیز نفوذ زیادى پیدا كرد. منتریانه اینك در هیچ یك از این مناطق حضور ندارد، اگرچه…

منابع. آیین بوداى تبّتى داراى دو مجموعه كانونى بزرگ است: كانجور («توده گوهر»); (5) سوتره; و (6) تنتره. این مجموعه با حدود یكصد مجلد تقریباً هفتصد اثر را در خود گنجانده است. مجموعه دوم، تانجور، بالاى دویست مجلد و بیش از سه هزار و ششصد اثر…

جشن هاى بودایى. دِیرهاى بودایى بى آنكه مراسم خاصى برگزار كنند، بین سى و پنج تا چهل رخداد را جشن مى گیرند، اما بیشتر این جشن ها اهمیتى ناچیز دارند. به استثناى جشن هاى مشترك میان همه چینى ها، خصوصاً جشن سال نو، پنج جشن براى بوداییان بسیار…

فرقه گرایى و تلفیق. در مورد ویژگى هاى دقیق مكتب هاى آیین بوداى چینى در دوره تانگ (سال هاى 617 تا 907 م) تردید است. مى توان گفت كه گستره سَنگه (انجمن بودایى)، در كل از مجموع مكتب هاى متعدد فراتر است. اگر این مكتب ها نهاد و سازوكار مستقلى مى…

آیین بوداى چینى. آیین بودا به هر كشور كه پانهاده است زیر تأثیر فرهنگ و آداب و رسوم آن منطقه تغییر كرده است، و خود نیز به همان میزان درآن كشورها تغییراتى به وجود آورده است. اما چین یك كشور استثنایىاست. آیین بودا در این كشور پل میان دو تمدن…

مكتب دیانه. سنّت هاى دیانه اى را كه اَنـ شىـ كائو آغاز كرده بود، قرن ها استمرار یافت. این سنّت ها با سلسله هاى آموزه هاى جدیدى كه از هند و آسیاى میانه مى آمد، مدام افزایش مى یافتند. در طول دوره خاندان تانگ، یك مكتب جدید «دیانه»، به نام چَن…