خدایان ایران

لاگاش /Lagash/ دولت –شهر سومری (در نیمۀ راه میان دجله و فرات) شامل محل های تللو (گیرسو Girsuی باستانی) و تل الحیبّا Tell al-Hibba (اوروک باستانی) بود. براثر کاوش ها، تعداد بسیاری اشیای هنری و کتیبه از این محل ها به‌دست‌آمده است. به علت…

شهر بابل جنوبی (سن کره senkerehکنونی). پس از فروپاشی امپراتوری اورسوم، دولت کوچک سلطنتی لارسا، تحت فرمان پادشاهانی با نام‌های بیگانه، شهر او را ویران کرد و بخش عمدۀ تجارت مهم پیشرفتۀ آن را به خود اختصاص می‌داد. لارسا با ایسین بر سر تفوق بر…

فرمانروای لاگاش در دوره نو –سومری (حدود 2199 -2180 پیش از میلاد) در زمان سلطنت او لاگاش نیرومند و مترقی شد. گوده آ بخش عمدۀ کوشش خود را صرف احداث ساختمان معابد و بندرها کرد و به تشویق هنرمندان پرداخت (در حدود بیست تندیس از او حیاط های معبد…

کیش /kish/ شهر سومری (تل الاحیمیر Tell el Oheimir) نزدیک. کیش شهر عمده ای به شمار می‌رفت که در طی هزارۀ سوم پیش از میلاد جایگاه چندین سلسله بود. لقب «پادشاه کیش» تسلط بر سومر و اکدّ را به همراه داشت.در هزارۀ دوم پیش از میلاد بابل همسایه بر…

ناحیه ای در آناتولی جنوبی که تقریباً معادل کیلیکیا باستانی است در طی هزارۀ دوم پیش از میلاد، دارای یک ملیت فراوان از هوریانی ها بود. اگرچه در آغاز، یک دولت سلطنتی مستقل بهش مار می‌رفت به‌تدریج، تحت تسلط هیتی ها درآمد. کیزوواتنا به‌عنوان یک…

ساکنان سامی غربی ترین بخش‌های خاورمیانه در طول ساحل مدیترانه (ناحیه که اکنون لبنان غرب سوریه و اسراییل در آن قرار دارد). تمدن آن‌ها تحت نفوذ شدید مصر بود، که نواحی ساحلی آن سرزمین را در طول بخش اعظم هزارۀ دوم پیش از میلاد اداره می‌کرد.…

کرکمیش /Karkamish/ (جرابلس Djerablus کنونی) شهر باستانی در شمال سوریه نزدیک حلب. این شهر از زمان نو –سنگی تا روزگار هلنیستی مسکون بود. در طی دومین هزارۀ پیش از میلاد، نخست پایتخت یک کشور سلطنتی مستقل بود، سپس به تصرف هیتی ها درآمد و بعدها…

کاسی ها قومی بیابان نشین بودند که در منطقۀ فرات میانه در اواسط هزارۀ دوم پیش از میلاد ساکن شدند. زبان آن‌ها به هیچ یک از گروه های زبانی شناخته‌شده وابسته نیست. پادشاهان کوچک کاسی در آغاز در منطقۀ بین‌النهرین میانه سکونت اختیار کردند و…

از این‌گونه چندین فهرست یافت شده که توالی سلسله ها را به ثبت رسانده است. ماهیت این فهرست ها شدیداً یک بُعدی است و همزمان نیست. بهترین نوع شناخته شدۀ فهرست پادشاهان سومری در دورۀ ایسین –لارسا فراهم شد. این فهرست با نام هفت پادشاه پیش از سیل…

نام جدیدی برای محل شهر باستانی شوروپّاک نزدیک نیپور بر سر راه مسیر دیرین فرات. از یک بایگانی که تقریباً هزمان با بایگانی ابوسلبیخ است متون مهم سومری کهن و قدیم‌ترین فهرست‌های موجود خدایان به‌دست‌آمده است. (حدود2500 پیش از میلاد). …

سرزمین واقع در شرق سومر (در جنوب غربی ایران کنونی) روابط فرهنگی بسیاری با بین‌النهرین از طریق تاریخ داشت. این دو سرزمین پیوسته به یکدیگر می تاختند و عیلام، تا چندین دوره در هزارۀ دوم، آغاز هزارۀ اول پیش از میلاد بر بابل تسلط داشت. زبان…

(حدود 2334 -2279 پیش از میلاد) مؤسس سلسلۀ سارگونی، که نخستین امپراتوری وسیع را در بین‌النهرین بنیان نهاد و ین امپراتوری از «دریای بالا تا دریای پایین» گسترده بود. سلطنت طولانی او، کیفیات ناشناختۀ شغل پیشین او عملی شدن فوق العاده و جاه طلبی…

چتل هویوک /çatal Huyuk/ محل یک شهر از دورۀ نو –سنگی در آناتولی (جنوب قونیه). مؤسسات شهری، خانه ها، انبارها و معابد بسیاری و همچنین طبقات متوالی نقاشی های دیواری و پیکره های کوچک در آنجا یافت شده است (حدود6500ـ5650 پیش از میلاد). …

بورسیپا /Borsippa/ شهری نزدیک بابل که از دورۀ اورسوم تا زمان سلوکیان مشهور بود. به نظر می‌رسد که این شهر ازلحاظ سیاسی، وابسته به بابل بوده باشد و هرگز مرکز یک حکومت نبوده است. الواح قضایی و ادبی زیادی که از این شهر به‌دست‌آمده است، دارای…

بغازکوی / Bogazkoy/ نام کنونی هات توسا، پایتخت هیتی ها در حدود 300 کیلومتری غرب آنکارا. بایگانی وسیع الواح به خط میخی، که به زبان هیتیایی و همچنین اکدی و دیگر زبآن‌های آناتولی نوشته‌شده بود حاوی بخش اعظم ادبیات اساطیری باستان است.…