شاهان مدفون در کربلا و نجف چه کسانی هستند؟
مرگ حاکمان و پادشاهان به اندازه به قدرت و سلطنت رسیدن، برای آنها دارای اهمیت زیادی داشته‌است. امروزه مقبره آنها میزبان صدها هزار گردشگر در سراسر جهان است. این بناها را از چـین در شرق، پادشاهان هزاره دوم میلادی در آسیای مرکزی، تـخت جمشید و اهـرام ثلاثه در دوره باستان می‌توان مشاهده کرد. در ایران پادشاهان سلسله‌های متفاوت بناهای یادبود و مقبره‌هایی دارند، هرچند از قبر عده ای از آنان هم اطلاعی در دست نیست. با شروع عصر صفوی و گسترش دین اسـلام و مذهب تشیع، این فرآیند دچار دگرگونی شد و در پی آن بسیاری از شاهان در جوار حرم امامان معصوم در ایران و عراق و امام‌زاده‌ها و اماکن متبرکه دفن شدند. در ادامه با ما همراه باشید تا به معرفی شاهان مدفون در کربلا و نجف و مکان دفن آنها بپردازیم.
تاریخچه دفن پادشاهان در اماکن متبرکه
بر اساس آنـچه مورخان و پژوهش‌گران نوشته اند، انتقال جسد مردگان به زیارتگاه‌ها از دوره آل بویه شروع شد، در دوره صفویه این سنت رواج یافت و در دوره قاجاریه به اوج خود رسید. اطلاعات درباره قبر شاهان صفوی در هم آمیخته با شایعات است و نمی توان به آن استناد کرد. اما یکی از موارد قابل استناد قبر شاه عباس صفوی، پادشاه مقدر ایرانی است. بر اساس نوشته‌های اسکندر بیک منشی شاه عباس در تاریخ عالم آرای عباسی، این شاه شهیر در پشت مشهد بیرون کاشان که مزار امام زاده حبیب بن موسی(ع) در آنجا قرار دارد، دفن شده است. محمدشاه قاجار، سومین پادشاه این سلسله که در ۶ شوال ۱۲۶۴ درگذشت، از جمله پادشاهان مدفون در زیارت گاه های ایران است. جسد او در عصر ناصری در قم و حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد. ناصرالدین شاه قاجار که نیم قرن بر ایران حکومت کرد و در سال ۱۳۱۳ در حرم حضرت عبدالعظیم به دست میرزا رضا کرمانی به ضرب گلوله ترور شد نیز در همین مکان به خاک سپرده شد.
آغا محمدخان قاجار، شاه مدفون در نجف
آغا محمد خان، رئیس ایل قاجار، بنیانگذار و نخستین شاه سلسله قاجار (۱۷۹۵-۱۷۹۷م) اولین شاه این سلسه بود که جنازه‌اش به عراق منتقل شد. در تاریخ از قساوت قلب او بسیار نوشته اند. از قتل عامی که برای سرکوب سلسله زندیه انجام داد تا درآوردن چشم هزاران کرمانی برای انتقام. آقا (آغا) محمدخان، در روز یکشنبه ۲۷ محرم سال ۱۱۵۵ در استرآباد متولد شده بود، پس از رسیدن به در رمضان ۱۲۱۰ در تهران تاجگذاری کرد و در شب شنبه ۲۱ ذی‌حجه ۱۲۱۱ در قلعه شوش به دست فراشان خود به قتل رسید. اگر بلیط هواپیما مشهد نجف یا بلیط هواپیما تهران نجف را خریداری کرده اید و پس از زیارت حرم حضرت علی (ع) به دنبال سیاحت در نجف هستید، بازید از قبر این شاه و یادآوری تاریخ خالی از لطف نیست. امام علی(ع) در نامه ای به امام حسن (ع) فرزند ارشد خود نوشته است: «مَنِ اعْتَبَرَ أَبْصَرَ وَ مَنْ أَبْصَرَ فَهِمَ وَ مَنْ فَهِمَ عَلِم» به این معنا که «هر کس از وقایع گذشتگان عبرت بگیرد بینا مى شود، کسى که بصیرت و بینایى پیدا کرد مى فهمد، آن کس که فهمید عالم مىشود.» آغامحمدخان که از شاهان مدفون در نجف است را ابتدا در قلعه شوش به خاک سپردند ولی پس از آنکه فتحعلی شاه برادرزاده او به سلطنت رسید، نعش آقامحمدخان را از شوش به تهران آورد و به دستور این پادشاه جسد وی را در ۲۶ جمادی الاول ۱۲۱۲ به نجف اشرف فرستادند و در مسجد پشت سر ضریح حضرت علی(ع) به فاصله هفت ذرع از مرقد امام دفن کردند. سنگ اتاق مقبره بعدها در تغییر و توسعه حرم برچیده شده و سنگ مرمر قبر هم سرنوشتش معلوم نیست.
مظفرالدین شاه، اولین شاه قاجار مدفون در کربلا
مظفرالدین‌شاه قاجار، پنجمین پادشاه ایران از دودمان قاجار و از شاهان مدفون در کربلاست. او پس از کشته‌شدن پدرش ناصرالدین‌شاه به دست میرزا رضا کرمانی و پس از نزدیک به ۴۰ سال ولایت‌عهدی، شاه شد. پدر و پسر هر دو کاغذی حاوی سطرهای سیاه را امضا کرده بودند. پدر فرمان قتل و پسر فرمان مشروطه را به امضا رساندند. آن یک در اوج لذت شهوانی، حکم به پایان حیات امیرکبیر داد و این یک در اوج بیماری و ضعف جسمانی فرمانی را به امضا رساند که مشروطه از آن زاده شد. آن یک، مرگ و این یک تولد را برای تاریخ ایـران رقم زدند. مظفرالدین شاه که پیشتر طول سلطنت ۱۰ ساله خود را در سفر و سیاحت گذرانده بود، در دی ماه ۱۲۸۵ شمسی در تهران درگذشت. بر اساس وصیتش او را در کربلا به خاک سپردند. قبر مظفرالدین شاه داخل رواق فقیهان یا رواق پادشاهان است و روی آن را با موزائیک فرش شده است.
محمدعلی شاه، مرگ در ایتالیا و دفن در کربلا
محمدعلی شاه قاجار، فرزند مظفرالدین شاه، از مخالفان مشروطه بود که مجلس شورای ملی را به توپ بست. خشم گروهی از مخالفان شاه از اقدام او باعث شد که بعدازظهر جمعه ۸ اسفند ۱۲۸۶، اتومیبل محمدعلی شاه قاجار که به قصد تفرج عازم دوشان‌تپه بود، مورد سوءقصد مخالفان قرار بگیرد؛ البته شاه نه در آن اتومبیل که در کالسکه پشت سر حضور داشت و به او آسیبی نرسید. پس از حمله به مجلس دوره موسوم استبداد صغیر آغاز گردید. محمدعلی شاه پس از فتح تهران توسط مشروطه خواهان به رهبری سردار اسعد بختیاری به سفارت روسیه در تهران پناهنده شد و با فشارهای داخلی و خارجی مجبور به ترک ایران شد. او در سال (۱۳۰۴شمسی) در شهر رم ایتالیا درگذشت و جنازه اش را در کربلا به خاک سپردند. سرنوشت او به عنوان یکی از شاهان مدفون در کربلا چنین رقم خورد. جسد وی در کنار قبر پدرش دفن شد. قبر محمد علی شاه قاجار نیز با موزائیک فرش شده و اثری از خود قبر نیست.
قبر احمد شاه قاجار در کربلا
احمد شاه قاجار، آخرین شاه سلسله قاجار و از جمله شاهان مدفون در کربلا است. به توپ بستن بارگاه امام رضا (ع) توسط نظامیان روسیه در فروردین ۱۲۹۱، قیام مردم بوشهر علیه نظامیان انگلیس، قیام میرزا کوچک خان جنگلی و کودتای رضاخان پهلوی همه در دوره حکومت او رخ داده است. وی دچار اضافه وزن و بیماری کلیوی بود. احمدشاه را در تیرماه ۱۲۸۸ در ۱۲ سالگی برجای پدرش نشانده بودند. احمد شاه قاجار، در سال ۱۳۰۲ سه سال پس از کودتای رضا خان، از سلطنت خلع شد. او نهم اسفند ۱۳۰۸ درست ۴ سال و ۴ ماه پس از خلع قاجاریه از سلطنت ایران در ۳۲ سالگی در پاریس و در تبعید درگذشت. احمد شاه به اراده خود به اروپا رفت، اما دیگر به او اجازه بازگشت داده نشد. جسد او پس از مرگ از فرانسه به کربلا برده شد. قبرو او نیز در کنار پدرش قرار دارد.
در پایان
در بالا سرنوشت چهارتن از حاکمان سلسله قاجار را با هم مرور کردیم و گفتیم شاهان مدفون در کربلا و نجف چه کسانی هستند. خالی از لطف نیست اگر بدانید میرزا تقی خان فراهانی یا امیرکبیر، صدراعظم معروف و شهیر عصر ناصرالدین شاه که به‌دستور وی در ۱۲۹۸ق در حمام فین کاشان به قتل رسید نیز در کربلا دفن شده است. اگر تصمیم به سفر زیارتی و یا سیاحتی به عراق دارید می توانید به صورت آنلاین و همراه با تخفیف بلیط هواپیما یوتراوز را خریداری نمایید.
