پادشاهی گمشدهٔ اومان ماد: قدرت ناشناخته غرب ایران باستان
مقدمه: کشف یک تمدن گمشده
در کاوشهای اخیر در استان همدان (۲۰۲۴)، باستانشناسان به بقایای شهری از عصر آهن برخوردند که متعلق به پادشاهی ناشناختهای به نام “اومان ماد“ است. این کشف:
-
تصورات ما از تاریخ مادها را دگرگون میکند
-
نشان میدهد پیش از تشکیل امپراتوری ماد، حکومتهای محلی پیشرفتهای وجود داشتهاند
-
معماری آن ترکیبی از سبکهای اورارتویی و ایلامی است
شواهد باستانشناختی شگفتانگیز
۱. شهرسازی پیشرفته:
-
خیابانهای شطرنجی با سیستم فاضلاب زیرزمینی
-
برجهای دیدهبانی دایرهای شکل با مصالح خاص
-
انبارهای غله مقاوم در برابر آفات
۲. هنر منحصر به فرد:
-
مجسمههای نیمهانسان-نیمهگاو از جنس برنز
-
ظروف نقرهای با نقوش هندسی پیچیده
-
نخستین نمونههای شیشهگری رنگی در ایران
زبان و خط مرموز
-
کشف ۲۱ لوح گلی با خطی ناشناخته ولی شبیه به خط ایلامی
-
تحلیلهای رایانهای نشان میدهد این خط سیستمی عددی-تصویری دارد
-
نظریه جدید: ممکن است سیستم ثبت مالیاتی باشد
روابط بینالمللی
شبکه تجاری گسترده:
-
مهرههای لاجورد بدخشان در کاخ حاکم
-
ظروف طلای قفقازی با نشانهای محلی
-
پارچههای ابریشمی میانرودانی
کشف | تاریخ تقریبی | اهمیت |
---|---|---|
معبد خورشید | ۱۱۰۰ ق.م | نخستین نمونه در غرب ایران |
ابزارهای نجومی | ۱۰۵۰ ق.م | دقتی قابل مقایسه با بابل |
اسلحههای مفرغی | ۱۰۰۰ ق.م | پیشرفتهتر از همعصران |
معمای ناپدید شدن
۱. لایههای خاک نشاندهنده آتشسوزی عظیم در ۸۰۰ ق.م
۲. کشف گورهای دستهجمعی با آثار ضربات شمشیر
۳. نظریه حمله آشوریان یا شورش داخلی
فناوریهای پیشرفته
-
چاههای هوشمند با سیستم تصفیه آب
-
ابزارهای جراحی از جنس برنز با روکش نقره
-
سازههای ضدزلزله در معماری
کشفیات جدید (۲۰۲۴):
-
سنگنگاره نقشه تجاری با مسیرهای ناشناخته
-
مُهر سلطنتی با نماد ترکیبی شیر-خورشید
-
ظرف دارویی حاوی بقایای گیاهان نایاب
یافتههای تکاندهنده ۲۰۲۴
۱. اسکلت ۲٫۱۵ متری با نشانههای ژنتیکی نادر
۲. سکههای اولیه از جنس الکتروم (آلیاژ طلا و نقره)
۳. سنگ نوشتهای که به “پادشاهی بزرگ شرق” اشاره دارد
ارتباط با تمدنهای همسایه
-
شباهتهای معماری با زیگورات چغازنبیل
-
نقوش مشترک با هنر اورارتویی
-
مدارک تجارت با فنیقیها از طریق سوریه
جدول مقایسهای:
ویژگی | اومان ماد | مادها | اورارتو |
---|---|---|---|
تاریخ | ۱۲۰۰-۸۰۰ ق.م | ۷۰۰-۵۵۰ ق.م | ۸۶۰-۵۹۰ ق.م |
خط | ناشناخته | میخی | میخی |
معماری | برجهای دایرهای | قلعههای سنگی | معابد مربعی |
پرسشهای بیپاسخ:
۱. چرا این تمدن ناگهان ناپدید شد؟
۲. آیا پیشدرآمدی بر امپراتوری هخامنشی بود؟
۳. ارتباط نماد شیر-خورشید با نشان ملی ایران؟