مرور رده
تاریخ تمدن بین النهرین باستان
منطقه جغرافیایی بین دو رود دجله و فرات وجود دارد به نام بین‌النهرین. قسمت بیشتر این منطقه در کشور عراق قرار گرفته است . ایرانیان این منطقه را میان رودان می‌نامیدند و گرته برداری و (مزوپوتامیا) نام یونانی آن می‌باشد .میان رودان به خاطر داشتن تمدن های کهن و باستانی شهرت بالایی دارد .
امرنه ، شهری در مصر
امرنه /Amarna/
شهری در مصر میانه، آخه تاتن باستانی، پایتخت آمنوفیس Amenophis چهارم موسوم به آخه ناتن Akhenaten (حدود 1369 – 1353 پیش از میلاد) تعدا بی‌شماری الواح به خط میخی که در بایگانی این شهر باستانی یافت شده، شامل مکاتبات سیاسی با…
اکدی
اکدی /Akkadian/
در آغاز زبان اکد، در مقابل زبان سومری در استفاده کنونی اکدی برای گویش های گوناگون سامی های شرقی باستانی به کار می‌رود، که اسناد بابلی و آشوری بدان زبان نوشته می‌شد. اکدی باستانی به متون نوشته شدۀ در طی دورۀ سارگونی اشاره…
اکّد
اکّد /Akkad/ (آگاده Agade)
شهری در شمال بابل که تاکنون اثری از آن یافت نشده است. این شهر پایتخت یک امپراتوری بود که به‌وسیلۀ سارگون (حدود 2334 – 2279) تأسیس شد. تا زمان اورسوم نیز نام ناحیۀ شمالی در مقابل ناحیۀ جنوبی بود که سومر نامیده…
اشنونّا
اشنونّا /Eshnunna/ (تل اسمر Tell Asmar کنونی)
پایتخت سرزمین سلطنتی کوچک در شرق ناحیۀ دجله که در دورۀ بابلی کهن ترقی کرد
منطقه جغرافیایی اشنونّا
منبع:
کتاب تاریخ اساطیری ایران، اثر ژاله آموزگار،
انتشارات سمت،…
اریدو /Eridu/
شهر باستانی در جنوب سومر (ابوشهرین کنونی) در ساحل قدیمی خلیج فارس. اریدوشهر خدا انکی بوده و بنا به فهرست پادشاهان سومری اریدو نخستین سلسله در این سرزمین بود و کاوش‌های باستان‌شناختی، قدمت بسیار این محل و جایگاه مقدس عمدۀ آن را…
ابولسبیخ /abu salabikh/
محل یک شهر باستانی سومری نزدیک نیپور بر سر راه قدیمی فرات. این محل تا اواسط هزارۀ سوم پیش از میلاد، در اشغال بود بایگانی‌ها تعداد زیادی از متون ادبی باستانی را به دست داده است (حدود 2500 پیش از میلاد)
اریدو /هزارۀ سوم پیش از میلاد، در…
ابلا /Ebla/
شهری در سوریۀ باستانی که در تپه تّل ماردیخ Tell Mardikh در دهۀ آخر 1960 مورد حفاری قرار گرفت. این شهر از حدود 3500 پیش از میلاد، مسکون بود و در 1600 بیش از میلاد ویران شد، مهم‌ترین دورۀ ابلا مطابق با سطح باستان شناسی II B و مربوط به سال…
اِآناتوم /Eanatum/
پادشاه سومری، فرمانروای (انسی ensi ) از لاگاش، نوۀ اورنانشه (سدۀ بیست و پنجم پیش از میلاد). وی برای تفوق سومر اقدام موفقیت‌آمیزی انجام داد و خود را «پادشاه کیش» نامید. در مشهور ترین یادمانش ستون یادمانی کرکس ها (موزۀ لوور) خدایش نین گیر سو…
آموری ها
آموری ها /Amorites/، آمورّو amurra اکدی (مارتوmartu به سومری)
به‌طور عام برای تعیین طوایف سامی گوناگونی به کار می‌رفت که در غرب بین‌النهرین اقامت داشتند. این اقوام، به سبب طرز زندگی بیابانگردی یا نیمه بیابانگردی خود، بربر محسوب می‌شدند…
یم ، خدای اوگاریتی
یم/Yam/ خدای اوگاریتی(jm)
لقب او zbljmو tpt nhr به معنای «شاهزادهٔ رود» نشان می‌دهد که مردم اوگاریت در میان آب‌های شیرین و آب دریا فرقی نمی گذاشتند. برخلاف موت، این خدا جایگاهی در مراسم پرستش داشت و به‌طور منظم، هدایایی دریافت می‌کرد. او…
هندورسانگا ، خدای سومریان
هندورسانگا/Hendursanga/_خدای سومری
نام او به‌صورت اختصاری چنین نوشته می‌شود (Pa. sag (ga و ریشه شناسی آن معلوم نیست.
این خدا نخستین بار در فهرست خدایار فارا، سپس در متون مربوط به قربانی و تشریفات، از ادوار سومری کهن تا دورۀ نو-سومری ظاهر…
هفت حکیم/seven sages/
در اسطوره‌شناسی بین‌النهرینی فرایند تمدن می‌بایستی به‌وسیلۀ خدایان گوناگون اعمال شود (_لاهار و اَشنان و نی ناز و نین مادو Ninmadu، اینانا و اوتو مانند آن‌ها). در روایت دیگری وظیفۀ آموختن اقدامات کشاورزی به بشر به هفت حکیم نسبت داده می‌شود…
هدامّو /Hadammu/
اسطورۀ هوریانی که بخشی از آن در یک ترجمه هیتیایی در میان بایگانی بغازکوی یافت شده است و به نظر می‌رسد که به دورۀ کوماربی kumarbi تعلق داشته است که کشمکش میان کوماربی و هوا-خدا را توصیف می‌کند.
آغاز مطلب ازدست‌رفته است؛ می بینم که کوماربی…
هانّاهانّا / Hannahanna /
نامی هیتیایی برای یک الهۀ پیش-حاتی. هانّا به معنای «مادربزرگ» است و این نام می‌تواند صورت مخفف ماه. نین. تو MAH. NIN. Tu. در اسطورۀ تله پینو Trlrpinu باشد، این الهه، تنها کسی در میان خدایان است که می‌تواند خدای باروری را که ناپدیدشده است…
هالما شوایت ، الهۀ آناتولیایی
هالما شوایت/Halmaš/_الهۀ آناتولیایی
نام هالما شوایت/هالنا شوایت Halnašuit به نظر می‌رسد که از کلمۀ حاتی ha-nua(š) به معنای «نشستن» مشتق شده باشد.
در کتیبه‌های هیتیایی، به‌ویژه در تشریفات مربوط به تطهیر قصر، آن الهه به‌صورت تجسم تخت…