مرور رده
تاریخ تمدن بین النهرین باستان
منطقه جغرافیایی بین دو رود دجله و فرات وجود دارد به نام بین‌النهرین. قسمت بیشتر این منطقه در کشور عراق قرار گرفته است . ایرانیان این منطقه را میان رودان می‌نامیدند و گرته برداری و (مزوپوتامیا) نام یونانی آن می‌باشد .میان رودان به خاطر داشتن تمدن های کهن و باستانی شهرت بالایی دارد .
دین گیر _ ماخ/ Dingir- Mah/
گروهی از الهه‌های هیتیایی که گاهی به‌عنوان یک نیروی سه‌گانه همراه با الهه‌های آلی نالی Allinalli، ایایا Iyaya ، زوکی zukki و آنزیلی Anzili را تشکیل نه می‌دهند. از آنان نیز در ارتباط با الهه‌های گول شش Gulšeš نام برده می‌شود. بنا بر برخی…
دوموزی، خدای سومری
دوموزی / Dumuzi/ _ خدای سومری
نام او که معمولاً به‌صورت« دومو.زی dumu. zi» نوشت می‌شود، به‌طور تحت‌اللفظی به معنای« پسر حقیقی» است. یاکوبسن مفهوم تکان دهندۀ« کودک در زهدان مادر را ترجیح می‌دهد. در عبرانی و آرامی به‌صورت تموز Temmuz است.…
دوموزی آبزو، الهه سومری
دوموزی آبزو / Dumuziabzu/ _ الهۀ سومری
این نام به معنای« فرزند حقیقی آپسو» است. گوده آ Gudea ، فرمانروای مشهور لاگاش در دورۀ نو _ سومری، او را « بانوی کی نیز شا Kinirsha» که ناحیه ای از قلمرو او بود می نامید. بنا به گفته یاکوبسن این…
دامو، خدای سومری
دامو / Damu/_ خدای سومری
درباره وی از دورۀ اورسوم مدارکی وجود دارد و در ایسین پرستشگاهی داشت و در آنجا او را پسر « دارای قیم» الهۀ نی نی سینا Ninisina می‌نامیدند و همانند او نیز یک خدای دارای جنبۀ پزشکی بود.
در تعدادی از متون پرستشی،…
دیوها Demons
دیوان احتمالاً قدیم تر از خدایان هستند و بسیاری از جوامع توتمی وجود مخلوقات غیر انسانی ارواح را قبول داشتند که دارای قدرت بودند و می‌توانستند. در زندگی مردم و جانوران اثر بگذارند. این مطلب در یک نظریۀ مربوط به جهان است که میان…
دامکینا / Damkina/
الهۀ سومری« زن قانونی»؛ او را نیز « دام گال Dam .gal»، یعنی همسر بزرگ شخص محترم می‌نامیدند. احتمالاً او یکی از تجلیلات مادر_ الهه بود زیرا، نامش مترادف با نین خورساگ در ( اسطورۀ) انکی و نین خورساگ به‌کاررفته است. وی را از دورۀ…
داگان، خدای سامی غربی
داگان/ داگون/Dagan/ Dagon/ _خدای سامی غربی
نامش در اوگاریت «دگن dgn در اکدی داگان dagan» گاهی به معنای« بارانی» است هرچند ریشۀ دقیق آن معلوم نیست.
داگان یکی از تجلیات بسیار هوا _ خدا به‌ویژه در منطقۀ فرات میانی مورد پرستش بود. او در رأس…
خورشید_ الهۀ آرینا، خدای آناتولیایی
خورشید_ الهۀ آرینا/ Sun- goddess of Arinna/_ خدای آناتولیایی
در کتیبه‌های هیتیایی این الهه معمولاً با عنوان اتو اورو آریناAUTuRuArina بر طبق مرکز پرستش عمده اش آرینا ظاهر می‌شود به این الهه می‌توان به‌درستی به‌عنوان « یکی از آرینا ها»…
خدایان هیتیایی /Hitties gods/
متون بی‌شماری به خط میخی یا گونه‌های هیروگلیفی هیتیایی وجود دارد که مربوط به مطالب دینی می‌شود. تقویم های مربوط به پرستش و تصنیف های دینی با فهرست‌های خدایان و همچنین بخشهای مربوط به سیاست مانند عهدنامه ها، اعلامیه ها، در ارتباط…
خدایان هوریانی / Hurrian gods/
هوریانی ها قومی بودند که به یک زبان شمال شرقی قفقاز سخن می‌گفتند و به تاریخ و تمدن‌های خاورمیانۀ باستانی کمک های قابل‌توجهی کردند. آن‌ها احتمالاً، در شمال بین‌النهرین تا مدتی در هزارۀ سوم پیش از میلاد، سکونت اختیار کردند و در طی هزارۀ دوم و…
خدایان نخستین/ Primeval gods/
در اسطوره‌شناسی هیتیایی آن‌ها را سیونش کاروایلس siunes karuiles می‌نامند و گاهی از آن‌ها به‌عنوان ناراحت Nara یاد می‌کنند. اما آن‌ها را گاهی هم پایه دبیران هیتیایی، آنوناکی های بابلی به شمار می‌آوردند. اما آن‌ها را نیز از نسل خدایان نخستینی…
خدایان محتضر/ Dying gods/
ازآنجاکه خدایان به‌طورکلی، براثر جاودانگی خود از افراد بشر متمایز هستند، این مقوله ظاهراً یک تضاد منطقی به شمار می‌آید. اما باید به خاطر داشت که مرگ به‌عنوان نابودی کامل، یک مفهوم جدید است و همۀ اقوام باستانی و ابتدایی به حیات مداوم روح (در…
خدایان محافظ / Protective deities/
در متون هیتیایی صورت اختصاری نام آن کال KAL است. بدین گونه آن‌ها، یکی از خدایان رسمی هیتی ها و شامل خدایان جهان فرودین و الهه‌های جوامع در آناتولی بودند. از مهم‌ترین خدایان کهن احتمالاً، اینارا خدای محافظ هیتیایی _ لوویایی Hittite- Luwian…
خدایان لوویایی / Luwian gods /
لوویایی ها قومی از جنوب غربی آناتولی بودند که به یک زبان هند و اروپایی سخن می‌گفتند. در طی امپراتوری هیتی ها، خدایان آن‌ها جزو خدایان هیتی ها شد. آن‌ها دارای یک‌هوا _ خدا به نام تار هونتا Tarhunta، ماه _ خدا به نام آرما Arma و…
خدایان کوهستان/ Mountain- gods/
در آناتولی، کوهستآن‌ها و رودها و چشمه ها به‌عنوان نیروهای آسمانی مورد پرستش قرار می‌گرفتند. در سطحی دیگر از تجربه های دینی، کوه‌های پوشیده از ابر، به منزلۀ جایگاه خدایان، به‌ویژه مادر _ الهه و هوا _ خدا به شمار می‌رفت. پیوستگی اخیردر آسیای…