غار نخجیر با ۷۰ میلیون سال عمر تخریب شد

گروه اجتماعی، زهره عبدی؛ غار «نخجیر» ۱۹ سال پس از کشف، زیبایی های خود را از دست داد و تمام قد فرو ریخت. غاری که از پس سال ها و قرن ها عمرش به ۷۰ میلیون سال رسیده و توانسته بود از تمام بلایای طبیعی جان به در برد از دست انسان و توسعه گردشگری راه فراری نیافت. انفجار مواد منفجره، قندیل های درون غار را به زمین ریخت و سقف آن را ترک انداخت. امیر انصاری معاون محیط طبیعی اداره کل محیط زیست استان مرکزی در گفت وگو با اعتماد گفت؛ «به دلیل انفجار مواد منفجره برای ایجاد تونل خروجی در غار نخجیر، بیشتر قندیل های این غار یا فرو ریخته یا در حال فرو ریختن است. سقف غار به شدت ترک خورده و زیبایی های آن از بین رفته است.»وی از بازدید استانداری استان از غار نخجیر خبر داد و گفت؛ «متاسفانه در این بازدید با یک فاجعه زیست محیطی مواجه شدیم.»انصاری برای از بین رفتن زیبایی های این غار اظهار تاسف کرد و گفت؛ «غاری که ۷۰ میلیون سال زیبایی های خود را حفظ کرده بود، باید به خاطر بی تدبیری تا این اندازه تخریب شود. متاسفانه باید بگویم این گونه سوء مدیریت ها بلایی به جان طبیعت می آورد که برگشت پذیر نیست. این همه هزینه کردند تا مسیری را برای گردشگر در این غار باز کنند، ولی گردشگری را از این غار دور کردند. غار زیبایی های خود را از دست داده و قندیل های آن هر آن ممکن است بر سر گردشگر فرو بریزد.»غار نخجیر که یکی از زیباترین غارهای جهان محسوب می شود، اما در حال حاضر معابر آن دچار صدمه شده است. اما انجام این فاجعه زیست محیطی کار یک روز نبود و ماجرا به یک سال پیش بازمی گردد.۲۷ تیرماه سال ۸۶ بود که رئیس اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی اعلام کرد سازمان میراث فرهنگی استان، بدون مجوز از محیط زیست دست به ایجاد تونل خروجی در غار نخجیر زده است. میراث فرهنگی استان مرکزی از مدت ها قبل درصدد بود گردشگری این غار را راه اندازی کند و از آنجا که این غار تنها یک راه خروجی داشت، اقدام به حفر تونل خروجی برای آن کرد. محمدباقر صدوق که چندی است به سمت ریاست اداره کل محیط زیست استان تهران منصوب شده، در زمان ریاست خود بر محیط زیست استان مرکزی به میراث خبر گفته بود؛ «سازمان میراث فرهنگی قصد دارد این غار را ساماندهی کند تا برای بازدید گردشگران آماده شود. چون راه باریک است و برای بازدیدکننده ها راه برگشتی وجود ندارد باید راهی باز شود تا بازدیدکننده ها بتوانند به راحتی از آن عبور کنند. اما متاسفانه این سازمان بدون مطالعه و با کارگرانی بدون تخصص به جان کوه افتاد تا غار را سوراخ کند. این گونه کارها نیاز به مطالعه دارد. شاید ورود اینچنینی هوا برای حفاظت از غار خطرناک باشد.»

احداث تونل خروجی برای غار «نخجیر» تا حدودی نیز انجام گرفت و مقداری از دیواره غار نیز تخریب شد که با پیگیری اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی متوقف شد. با اینکه میراث فرهنگی استان مرکزی از انجام مطالعات کارشناسی شده خبر می داد، محیط زیست این استان، تنها گزارش ارزیابی زیست محیطی را برای انجام این کار طلب می کرد. گویا نظر محیط زیست برای میراث فرهنگی اهمیت چندانی نداشت، چرا که این سازمان صبح روز سوم مردادماه ۸۶، سوراخ کردن غار «نخجیر» را از سر گرفت که این عملیات نیز دوباره توسط محیط زیست استان متوقف شد. سرانجام مناقشه بر سر سوراخ کردن غار «نخجیر» میان این دو سازمان بالا گرفت و سازمان میراث فرهنگی موفق شد تا به هر وسیله یی احداث راه خروجی در این غار را آغاز کند.

کارشناسان در زمان ایجاد این تونل بارها تذکر دادند لایه های این غار آهکی است و با یک انفجار ممکن است ریزشی در آنها صورت گیرد و به غار زیان های جبران ناپذیری وارد شود. اما سیدمحمد حسینی رئیس سازمان میراث فرهنگی استان مرکزی با اطمینان اعلام می کرد هیچ خطری غار را تهدید نمی کند؛ «قضیه تخریب لایه های غار بر اثر انفجار منتفی است، چون کار کارشناسی کاملاً دقیقی انجام گرفته است. در مورد اتفاقات احتمالی زیست محیطی و آسیب به جانوران درون غار هم کارشناسی شده و به ما اطلاع داده اند هیچ اتفاقی نمی افتد.» از سوی دیگر رئیس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی اعلام کرد اداره کل محیط زیست استان که در حال حاضر مخالفت خود را با اجرای این تونل اعلام می کند، در ابتدا با اجرای این طرح موافق بوده ولی بعدها نظر خود را تغییر داده است. صدوق رئیس وقت اداره کل محیط زیست استان مرکزی نیز این موضوع را تکذیب کرد و گفت؛ «با ایجاد تونل خروجی برای این غار موافق هستیم به شرط آنکه برای این کار مطالعات علمی انجام گرفته باشد.»

سرانجام پس از حدود یک سال کشمکش میان محیط زیست و میراث فرهنگی استان مرکزی بر سر سلامت غار «نخجیر»، اواخر خردادماه سال ۸۷ محیط زیست موفق به توقف عملیات حفر تونل در این غار ۷۰ میلیون ساله شد. توقف حفر تونل غار «نخجیر» آن هم پس از حفر ۴۰۰ متر از تونل، باعث شد تا لااقل قسمت هایی از این غار سالم بماند. این درحالی است که تنها ۴۰ متر به پایان حفر این تونل باقی مانده بود. سازمان میراث فرهنگی استان مرکزی نیز پس از توقف عملیاتی که به گفته معاون محیط طبیعی اداره کل محیط زیست استان مرکزی، تاکنون سه میلیارد تومان هزینه برده است، گزارش ارزیابی خود را به سازمان محیط زیست ارائه داده و در انتظار پاسخ است.در حالی که محیط زیست بارها به ارائه گزارش زیست محیطی سازمان میراث فرهنگی برای حفر این تونل تاکید کرده بود، رئیس اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی همچنان بر کار کارشناسانه خود تاکید می کند و از کارشناسی های صورت گرفته توسط کمیته زمین شناسی و غارشناسی می گوید. اما توقف این عملیات توسط محیط زیست، نشان از این موضوع دارد که میراث فرهنگی هیچ گاه ارزیابی های زیست محیطی لازم را انجام نداده بود.

غار آبی- خاکی «چال نخجیر» در هشت کیلومتری شمال و شمال شرقی شهرستان دلیجان (حدفاصل نراق- دلیجان) در دامنه کوه واقع شده و به دوران سوم زمین شناسی تعلق دارد. نام اولیه این غار «چال نخجیر» بود که به دلیل اختلاف میان شهرهای نراق و دلیجان بر سر نام آن با تصویب هیات دولت به «نخجیر» تغییر یافت.این غار در سال ۱۳۶۸ توسط گروهی کوهنورد شناسایی شد که این گروه توانست تا عمق ۲ هزار متری آن پیشروی کند. اخیراً نیز غارنوردان موفق شده بودند با شناسایی دو مسیر انحرافی به انتهای اصلی غار دست یابند. کارشناسان در انتهای این غار که ارتفاع آن گاهی از ۲۰ متر هم تجاوز می کند، استخری پر آب و تالارهای بزرگی در کنار آن مشاهده کردند. این غار با داشتن پنج کیلومتر مسیر خاکی با دیواره ها و سقف های آهکی بسیار زیبا و دریاچه یی که در عمق ۵۰ متری از کف غار قرار دارد، یکی از زیباترین غارهای جهان با جاذبه بسیار در جذب جهانگردان و ایرانگردان به شمار می رفت.
روزنامه اعتماد
http://www.etemaad. com/Released/ 87-05-06/ 213.htm#107178