قدیمی‌ترین نقاشی‌های مسیح در دنیا
تصاویر حضرت مسیح در سراسر کلیساهای مسیحی شایع است و قدمت بیشتر این نقاشی‌ها هم به بیش از ۱.۰۰۰ سال می‌رسد. مسیح را در همان روزهای اول ظهور مسیحیت، با نمادهایی مانند ایکتیس (ماهی)، طاووس یا یک لنگر به تصویر می‌کشیدند. اما قدیمی‌ترین نقاشی از حضرت مسیح به شکل یک انسان برمی‌گردد به اواخر قرن دوم تا چهارم که عمد این نقاشی‌ها در دخمه‌های رومی کشف شدند. این نقاشی‌ها ساده بودند و مسیح را اغلب با کردارهای نیک به تصویر می‌کشیدند.
۷- موزایک چوبان خوب
سال نقاشی: ۴۲۵
مکان: آرامگاه بزرگ گالاپلاکیدیا، راونا، ایتالیا
شرح نقاشی: مسیح به عنوان چوپان بین گله گوسفندان
مواد استفاده‌شده در نقاشی: موزائیک – تکه‌هایی از سنگ و شیشه
موزائیک چوپان خوب در آرامگاه بزرگ گالاپلاکیدیا نه تنها یکی از قدیمی‌ترین تصاویر حضرت مسیح، بلکه یکی از زیباترین و حفظ‌شده‌ترین نقاشی‌های اوست. این آرامگاه بزرگ از مکان‌های میراث جهانی یونسکوست که دیگر آثار هنری موزائیکی را در خودش جایی داده است. این موزائیک «چوپان خوب» روی ورودی شمالی این آرامگاه قرار گرفته و بیشتر از نقاشی‌های اولیه «چوپان خوب»، مسیح را به شکل‌وشمایل شاهانه‌ای نشان می‌دهد.
او در این نقاشی، به جای اینکه بره‌ای به شانه بگیرد، با ردای طلایی و ارغوانی خود بین گله‌اش نشسته است. این موزائیک یک نمونه بی‌نظیر از دگرگونی مسیح از یک مرد معمولی به پادشاه بهشت را نشان می‌دهد.
۶- مسیح و حواریانش
سال نقاشی: اوایل قرن پنجم
مکان: دخمه‌های سنت دومیتیلا، روم، ایتالیا
شرح نقاشی: مسیح نشسته روی تخت بین دو گروه از حواریانش قبل از مرگ دو نفر
مواد استفاده‌شده در نقاشی: نقاشی روی گچ
این نقاشی دیواری (فرسکو) به تازگی در دخمه‌های سنت دومیتیلا، روم، ایتالیا با روش جدیدی به نام لایروبی لیزری کشف شدند. یعنی با لیزرها، جرم‌ها و خاک‌های قرن‌ها را از روی نقاشی‌ها برداشتند. یکی از نقاشی دیواری (فرسکو) که در این دخمه‌ها کشف شده، مسیح را نشان می‌دهد که روی تخت و بین دو گروه از حواریان نشسته که دو متوفی را به سمت بهشت ملکوتی می‌پذیرند. براساس گفته باربارا ماززی، باستان‌شناس کمیسیون اسقف در باستان‌شناسی مقدس، این تصویر نشان می‌دهد که نقاشی‌های دیواری (فرسکو) استفاده‌شده در آن زمان کمیاب بود.
نقاشی‌های دیواری (فرسکو) دیگر هم صحنه‌هایی از عهد عتیق و عهد جدید را نشان می‌دهند. این نقاشی‌های دیواری (فرسکو) مذهبی در دخمه‌ها، «مقدمه‌ای» بودند که «نطق شخصی مردگان به حضرت مسیح» را نشان دهند. نقاشی‌های دیواری (فرسکو) که به تازگی کشف شدند، در پایان ماه می سال ۲۰۱۷ در معرض عموم قرار گرفتند.
۵- موزایک سنت پودنزیانا
سال نقاشی: ۴۱۰-۴۱۷
مکان: سانتا پودنزیانا، روم، ایتالیا
شرح نقاشی: نشستن حضرت مسیح تخت جواهری بین حواریانش
مواد استفاده‌شده در نقاشی: رنگ روی گچ به همراه ورق طلا
تصور می‌شود که موزائیک سنت پودنزیانا از قدیمی‌ترین موزائیک‌های آپسی (محرابی کلیسا) در نوع خودش است. به علاوه، کلیسای سنت پودنزیانا به عنوان باستانی‌ترین کلیسا در بین تمام کلیساهای روم درنظر گرفته می‌شود. این موزائیک چیزی حدود سال ۴۱۰ و ۴۱۷ و در دوره پاپ اینوسنت یکم طراحی شد. در این نقاشی، حضرت مسیح را با یک چهره انسانی می‌بینیم که یک ردای طلایی با تزئینات ارغوانی به تن کرده و روی تخت جواهری نشسته است. تمام این‌ها نشانه‌ها از قدرت و اقتدار باشکوه امپراتوری روم را در آن زمان نشان می‌دهند.
تصویر شاهانه‌ای که از حضرت مسیح در این نقاشی به تصویر کشیده می‌شود، به دیگر موزائیک‌ها در مناطق بیزانیس هم نفوذ کرده بود. این موزائیک به سختی در قرن شانزدهم بازسازی شد و بخشی‌هایی از آن را تغییر دادند یا حذف کردند. حتی در حین بازسازی، تصویر دو حواری و کل بخش پایینی موزائیک برداشته شد.
۴- مسیح بین پطرس و پولس
سال نقاشی: قرن چهارم
مکان: دخمه‌های مارسلینوس و پطرس، روم، ایتالیا
شرح نقاشی: نشستن حضرت مسیح به همراه پولس در سمت راستش و پطرس در سمت چپش
مواد استفاده‌شده در نقاشی: رنگ روی گچ
تصویر مسیح به همراه پطرس و پولس در این نقاشی به قرن چهارم برمی‌گردد که در دخمه‌های مارسلینوس و پطرس کشف شد. نقاشی‌های قدیمی دیگر هم از حضرت مسیح در این دخمه‌ها وجود دارد. منتها در این تصویر، مسیح را می‌بینیم که حواریانش، پطرس و پولس در کنارش نشسته‌اند. در پایین تصویر هم چهار شهید، گورگونیوس، پولس، مارسلینوس و تیبورتیوس را می‌بینیم که با یک بره الهی روی کوه به دو گروه دو نفره تقسیم شده‌اند.
این نقاشی یکی از اولین تصاویر کشیده‌شده از مسیح است که او را سالخورده و با ریش نشان می‌دهد. البته در هنر مسیحی در اواخر قرن چهارم او را همین‌گونه به تصویر می‌کشیدند. بازسازی‌های چندین نقاشی دیواری (فرسکو) در دخمه‌های مارسلینوس و پطرس در سال ۲۰۱۶ به پایان رسید.
۳- ستایش مجوسیان
سال نقاشی: اواسط قرن سوم
مکان: دخمه پریسیلا، روم، ایتالیا
شرح نقاشی: سه مجوسی که بعد از تولد مسیح، هدایایی می‌آورن
مواد استفاده‌شده در نقاشی: نقاشی روی گچ
این باور وجود دارد که نقاشی‌های دیواری (فرسکو) در دخمه پریسیلا در روم از قدیمی‌ترین نقاشی‌های است که سه مجوس را نشان می‌دهد. قدمت این نقاشی در طاق‌های این دخمه‌ها به اواسط قرن سوم برمی‌گردد. این نقاشی ساده است و سه مرد با اندام و لباس‌های مشابه را نشان می‌دهد که هر کدامشان برای نوزادی که روی زانوی مادرش نشسته، هدایایی می‌آورند.
نقاشی «ستایش مجوسیان» یکی از رایج‌ترین نقاشی‌هایی از تولد مسیح در هنرهای مسیحی آن زمان است. این تصاویر به طور معمول در دیوارهای دخمه و نقش برجسته‌های تابوت سنگی کشف می‌شوند.
۲- چوپان خوب
سال نقاشی: میانه قرن سوم
مکان: دخمه‌های سنت کالیکستوس، روم، ایتالیا
شرح نقاشی: مسیح جوان و بدون ریش که بره‌ای به دوش دارد
مواد استفاده‌شده در نقاشی: رنگ روی گچ
این باور وجود دارد که نقاشی «چوپان خوب» یکی از قدیمی‌ترین نقاشی‌های موجود از حضرت مسیح است. این نقاشی، حضرت مسیح را بدون ریش و در دوران جوانی نشان می‌دهد که گوسفندان را جمع‌آوری می‌کند. این نقاشی یکی از رایج‌ترین تصاویر مسیح در آن زمان بوده و یکی از بهترین تصاویر کشیده‌شده از او در دخمه‌های سان کالیستوست.
این دخمه‌ها از قدیمی‌ترین سرداب‌های روم هستند که همچنین به خاطر سرداب‌های پاپ‌ها (Crypt of the Popes) نیز شناخته می‌شوند. دیگر نقاشی‌های قرن سوم در این دخمه‌ها صحنه‌هایی از زندگی مسیح مانند غسل تمعید مسیح و زنده کردن لازاروس را به تصویر می‌کشند.
۱-شفای فلج
سال نقاشی: ۲۳۵
مکان: دورا-یوروپوس، سوریه
شرح نقاشی: مسیح فلجی را شفا می‌دهد که می‌تواند راه برود
مواد استفاده‌شده در نقاشی: رنگ روی گچ
معتقدند نقاشی «شفای فلج» از قدیمی‌ترین نقاشی‌های مسیح در دنیاست که تا الان کشف شده و تصویر واضحی از مسیح را به تصویر می‌کشد. این نقاشی در دیوار کلیسای دورا-یوروپوس در سوریه کشف شده است که بر این باورند یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای مسیحی به جامانده در دنیاست. قدمت این نقاشی به چیزی حدود ۲۳۵ بعد از میلاد مسیح برمی‌گردد که در سال ۱۹۲۱ کشف شد.
در تصویر می‌بینیم که مسیح یک مرد فلج را شفا می‌دهد و او از تختش بلند می‌شود و روی پاهایش راه می‌رود. امروزه، این نقاشی به عنوان بخشی از مجموعه دورا-یوروپوس همراه با نقاشی‌های دیواری (فرسکو) که در کلیسا کشف‌شده‌اند در گالری هنرهای زیبای دانشگاه ییل نگهداری می‌شوند.
