۱۰ مومیایی قدیمی در دنیا
مومیایی‌ها عنصر اصلی فرهنگ عامه امروزی هستند که اغلت در آثار تخیلی ژانر وحشت مشاهده می‌شوند. با اینکه هیچ داستان واقعی درباره زنده شدن مومیایی‌های حقیقی هیچ‌وقت وجود نداشته، اما بررسی جسدهای مومیایی‌ها، دید جالب‌توجهی از گذشته به ما می‌دهند. با مطالعاتی که روی مومیایی‌ها انجام شده، حالا متوجه شده‌ایم که چه چیزهایی می‌خوردند، چگونه روزهای آخر زندگی‌شان را به پایان می‌رساندند، تاریخچه پزشکی و حتی علت مرگشان را هم می‌دانیم.
بیشتر مومیایی‌های قدیمی که تا به الان کشف شدند، به طور طبیعی و عواملی مانند گرمای بیابان خشک، گِل، یا لایه‌های ضخیم یخ حفظ شده بودند. افرادی که از روی عمد مومیایی شدند در آمریکای جنوی و در اواخر حدود ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، هزاران سال قبل از مومیایی کردن مصریان، کشف شده بودند.
۱۰- رامسس دوم
سال مرگ: ۱۲۱۳ قبل از میلاد مسیح
مکان: دره شاهان، تبس، مصر
جنسیت: مذکر
سال کشف: ۱۸۸۱
رامسس دوم (رامسس کبیر) به عنوان قدرتمندترین و بزرگ‌ترین و نامدارترین فرعون امپراتوری مصر باستان شناخته می‌شود. او سومین فرعون مصر در سلسه نوزدهم مصر بود که از ۱۲۷۹-۱۲۱۳ قبل از میلادی بر مصر حکمرانی می‌کرد.
رامسس دوم اول در مقبره‌ای در دره پادشاهان دفن شده بود، اما بعدها کشیش‌ها آن را (به خاطر غارت‌های دزدان) به مقبره ملکه اینهاپی جابجا شد. جنازه او سه روز بعد دوباره به مقبره کاهن اعظم پینوجم دوم منتقل شد. داستان این ماجرا روی بدن کتان این مومیایی حک شده است. محققان حین بازرسی جنازه رامسس دوم، متوجه شدند که او یک سر سرخ داشته و به آرتروز مفاصل مبتلا بوده که به خاطر آن، سال‌های پایانی عمرش را به صورت خمیده راه برود.
۹- شاه توت‌عنخ‌آمون
سال مرگ: ۱۳۲۳ قبل از میلاد مسیح
مکان: دره شاهان
جنسیت: مردم
سال کشف: ۱۹۲۲
کشف آرامگاه شاه توت‌عنخ‌آمون (که معمولا به شاه توت شناخته می‌شود) یکی از مشهورترین یافته‌های باستان‌شناسی در عصر امروزی است. آرمامگاه این مومیایی یکی از دست‌نخورده‌ترین یافته‌هاست که بیش از ۵.۳۹۸ مصنوعات در آن تولید می‌شده بود. بعد از آرامگاه و جنازه محافظت‌شده توت‌عنخ‌آمون، محققان اطلاعات بیشتری درباره دفن سلطنتی، مومیایی کردن و آرامگاه‌های سلسله هجدهم مصر باستان یاد گرفتند.
از آنجایی که اطلاعات زیادی درباره مرگ توت‌عنخ‌آمون وجود نداشت یا نمی‌دانستند، نظریه‌های توطئه‌ای در فیلم‌های محبوب، سریال‌های تلویزیونی و کتاب‌های تخیلی در فرهنگ عامه وجود داشته است. هرچند محققان معتقدند که مرگ توت‌عنخ‌آمون غیرمنتظره و تصادفی بوده است و این را توضیح می‌دهد که هیچ مدرکی برای مرگ او نیست و شواهدی وجود ندارد که بگوید چرا اتاق قبر برای یک فرعون باید تا این‌قدر کوچک باشد.
۸- دختر اگتود
سال مرگ: حدود ۱۳۷۰ قبل از میلاد مسیح
مکان: اگتود، دانمارک
جنسیت: مونث
سال کشف: ۱۹۲۱
دختر اگتود شناخته‌شده‌ترین مومیایی از دانمارک است که در سال ۱۹۲۱ در تابوت محافظت‌شده کشف شده بود. با اینکه تابوت از جنس تنه درخت به خوبی محافظت‌شده، اما استخوان‌های این دختر سالم نماندند و تنها لباس، و مو، ناخن و بعضی از دندان‌هایش در وضعیت خوبی قرار داشتند. همچنین در داخل تابوت این مومیایی بقایایی خاکستر یک کودک حدود ۵ یا ۶ ساله هم پیدا شده بود.
تاریخدانان معتقدند که این خانم جوان، راهبه یک فرقه خورشیدی اسکاندیناوی بود. چون نمادهای مارپیچی روی کمربندش دیدند. تحقیقات جدیدتر هم نشان می‌دهد که این دختر اصلا اهل دانمارک نبوده و از جنگ سیاه آلمان است. این باور هم وجود دارد که او شاید با رئیس قبیله‌ای در دانمارک ازدواج کرده بود تا یک پیوند استراتژیکی شکل بگیرد.
۷- آمنهوتپ اول
سال مرگ: ۱۵۰۶ قبل از میلاد مسیح
مکان: دیرالبحری، مصر
جنسیت: مذکر
سال کشف: نامشخص
مومیایی آمنهوتپ اول منحصربه‌قرد است که یکی از ماسک‌های نفیس و محافظت‌شده از بین مومیایی‌های سلطنتی قبطی را دارد. از آنجایی که ماسک صورت این مومیایی بسیار ظریف و زیباست، آمنهوتپ اول تنها مومیایی سلطنتی است که مومیایی‌اش باز نشده و مصرشناسان مدرن روی آن مطالعاتی انجام دادند. آمنهوتپ اول، دومین فرعون سلسله هجدهم مصر بود.
او حدود ۱۵۶۲ قبل از میلاد مسیح تا زمان مرگش در ۱۵۰۶ قبل از میلاد مسیح حاکم مصر بود. مومیایی آمنهوتپ اول در چیزی حین سلسله بیستم (۱۱۸۹ – ۱۰۷۷ قبل از میلاد مسیح) یا بیست و یکم (۱۰۶۹ تا ۹۴۵ قبل از میلاد مسیح) از محل استراحت اولیه‌اش (که نامشخص است) به انبار دیرالبحری منتقل و با مومیایی‌های دیگر از پادشاهی جدید مصر در آن زمان مخفی شدند.
۶- بانو رای
سال مرگ: حدود ۱۵۳۰ قبل از میلاد مسیح
مکان: تبس، مصر
جنسیت: مونث
سال کشف: ۱۸۸۱
«بانو رای» یکی از قدیمی‌ترین مومیایی‌های شناخته‌شده در مصر است که در سال ۱۸۸۱ میلادی کشف شده بود. محققان تخمین می‌زنند زمانی که او در حدود ۱۵۳۰ قبل از میلاد مسیح از دنیا رفت، حدود ۳۰ تا ۴۰ ساله داشت. از نوشته‌های به جامانده درباره «بانو رای» این را می‌دانیم که او پرستار ملکه احموسه نفرتاری، اولین ملکه سلسله هجدهم مصر باستان، بود. بدن مومیایی‌شده از آهموس اینهاپی، عمه آهموس-نفرتاری در تابوت بیرونی بانو رای کشف شده بود.
محققان در سال ۲۰۰۹ میلادی با اسکن CAT روی بدن «بانو رای» بررسی‌هایی انجام دادند و متوجه شدند که او به بیماری آرتریوسکلروز (تصلب شریان) مبتلا بود. او قدیمی‌ترین مومیایی شناخته‌شده که به این بیماری مبتلا بود. البته مومیایی‌های قبطی دیگری هم نشانه‌هایی از بیماری آرتریوسکلروز (تصلب شریان) نشان داده بودند.
۵- اوتزی مردیخی
سال مرگ: حدود ۳۳۰۰ قبل از میلاد مسیح
مکان: اوتزتال آلپ، در نزدیکی هاوسلبجوش، مرز بین اتریش و ایتالیا
جنسیت: مذکر
سال کشف: ۱۹۹۱
اوتزی مردیخی یکی از مشهورترین مومیایی‌های دنیاست که دو گردشگر آلمانی حین کوهپیمایی در سال ۱۹۹۱ به طور تصادفی آن را کشف کردند و فورا رسانه‌های اصلی جهان آن را پوشش دادند. از زمانی که این مومیایی از کوه‌های آلپ اوتزتال کشف شد و نام این کوه را هم روی آن گذاشتند، مطالعات گسترده‌ای رویش صورت گرفت. به خاطر مکان مرگ این مومیایی هم یخ‌ها بدن او را به خوبی حفظ کرده بودند.
طی آزمایشات مختلفی که روی اوتزی مردیخی انجام شده، اطلاعات زیادی درباره به دست آمده که نشان می‌دهد نسبت‌های زنده‌ای با اجداد مشترک دارد که در ۱۰.۰۰۰ – ۱۲.۰۰۰ سال قبل زندگی می‌کردند. اوتزی مردیخی بیش از ۵۰ خالکوبی در سراسر بدنش داشت. او همچنین ناهنجاری‌های آناتومیک و مشکلات سلامتی داشت و رژیم غذایی‌اش گردو و بز را شامل می‌شود. دانشمندان در سال ۲۰۱۲ میلادی توانستند سلول‌های گلبول قرمز را از بدن اوتزی خارج کنند.
۴- مرد گبلین (زنجبیل)
سال مرگ: حدود ۳۴۰۰ قبل از میلاد مسیح
مکان: گبلین (الان معروف به ناگا الگریرا)، مصر
جنسیت: مذکر
سال کشف: ۱۸۹۶
مرد گبلین شناخته‌شده‌ترین از ۶ جسدی است که به طور طبیعی مومیایی شده بودند و در قبرهای مجاور گبلین (الان معروف به ناگا الگریرا)، مصر کشف شده است. مرد گبلین اولین‌بار در سال ۱۸۹۶ در این مکان کشف شده بود و بعد از سال ۱۹۰۱ برای نمایش به موزه بریتانیا سپرده شد. به خاطر موهای قرمز این مومیایی، به آن نام مستعار زنجبیل داده‌اند.
تحققیات جدید در سال ۲۰۱۲ فاش کردند که مرد گبلین احتمالا به قتل رسیده بود. محققان هم همیشه به زخم روی پوست این مومیایی‌ها اشاره می‌کردند، اما مشخص نشد که آسیب روی بدن او چگونه اتفاق افتاده تا اینکه از کالبد شکافی دیجیتال استفاده کردند. در این کالبدشکافی مشخص شد که شانه کتف و استخوان دنده زیر شانه کتف او آسیب دیده بود که نشان می‌دهد با مرگ خشنی از دنیا رفته بود.
۳- مومیایی تاشوینات
سال مرگ: حدود ۳۵۰۰ – ۳۳۰۰ قبل از میلاد مسیح
مکان: مکان باستانی اوان موهگیاگ، لیبی
جنسیت: مذکر
سال کشف: ۱۹۵۸
مومیایی تاشوینات با قدمت ۵.۴۰۰ – ۵.۶۰۰ ساله در مکان باستانی در لیبی کشف شد. عمر این مومیایی به خاطر اینکه به قبل از مومیایی‌های پیدا شده در مصر، همسایه‌اش برمی‌گردد، جالب‌توجه است. پرفسور فابریزیو موری در سال ۱۹۵۸ این مومیایی را کشف کرد.
مومیایی تاشوینات یک کودک کوچک حدود ۳ ساله است که در وضعیت جنینی پیدا شده بود. بدن این کودک با برگ‌ها پیچیده و با پوست بزکوهی مومیایی شده بود. امعا و احشا او هم با گیاهان وحشی عوض شد تا سالم بماند.
مومیایی تاشوینات درحال حاضر قدیمی‌ترین مومیایی شناخته‌شده در آفریقاست. محققان بعد از کشف این مومیایی، الان به این باور رسیدند که مومیایی در آفریقا از زمان مصریان شروع نشده بود، اما احتمالا یک تمدن ناشناخته در جایی از این قاره مومیایی کردن مردگان‌شان را شروع کرده بودند.
۲- مومیایی‌های چینچورو
سال مرگ: ۷۰۲۰ قبل از میلاد مسیح (قدیمی‌ترین مومیایی در بین آن‌ها، مرد آچا) – ۳۰۰۰ قبل از میلاد مسیح
جنسیت: مذکر و مونث
سال کشف: ۱۹۱۷
مومیایی‌های چینچورو یکی از قدیمی‌ترین مومیایی‌های دنیا در نظر گرفته می‌شوند. بیش از ۲۸۲ مومیایی برای اولین‌بار در سال ۱۹۱۷ کشف شدند و در مکان‌های تدفین در خط ساحلی باریک ایلو در جنوب پرو و شمال شیلی کشف شده بودند.
حدود ۲۹ درصد از مومیایی‌ها مانند مومیایی قدیمی در گروه، «مرد آچا» به طور طبیعی حفظ شده بودند. مردم چینچورو حدود ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بودند که حدود ۲.۰۰۰ سال قبل از قبطیان، مردگان‌شان را هدفمند مومیایی می‌کردند. چینچوروها مومیایی کردن مردگان‌شان را تا حدود ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح ادامه دادند و سه سبک متمایز از مومیایی کردن را توسعه دادند؛ مشکی، قرمز و پوشش گِل.
یکی از قدیمی
۱-مومیایی غار روح
سال مرگ: ۹.۴۰۰ سال قبل
مکان: غار روح، فالون، نوادا
جنسیت: مذکر
سال کشف: ۱۹۴۰
مومیایی غار روح، قدیمی‌ترین مومیایی شناخته‌شده در دنیاست که سیدنی و جورجیا ویلر به عنوان یک تیم باستان‌شناس زن و شوهر در سال ۱۹۴۰ آن را برای اولین‌بار کشف کردند. خشکی و گرمای غار باعث شد مومیایی غار روح تا زمانی که کشف شود به طور طبیعی سالم باقی بماند.
قبیله پیوت شوشونی در سال ۱۹۹۷ از منطقه حفاظت از قبر و بازگرداندن بومیان آمریکایی (NAGPRA) ادعای بقایای مومیایی غار روح را تصویب کردند. قبیله پیوت شوشونی برای نزدیک به دو دهه در نبرد قانونی برابر دولت ایالات متحده آمریکا که نمی‌خواست مومیایی را به آن‌ها بازگرداند، مبارزه کردند. مومیایی غاری معنوی در نهایت در سال ۲۰۱۶ به قبیله پیوت شوشونی بازگردانده شد و بعد از آن بود DNA این مومیایی مشخص کرد که به بومیان آمریکایی‌های معاصر مرتبط است.
