اورنگ زیب؛ چرا این پادشاه مغول که ۳۰۰ سال پیش مرده است در هند بحث‌برانگیز شده؟
پادشاه مغول اورنگ زیب
پادشاه مغول اورنگ زیب، که ۳۰۰ سال پیش درگذشت، اخیرا به سوژه داغی در بحث‌های فضای مجازی هند تبدیل شد.اورنگ زیب، آخرین پادشاه مقتدر امپراتوری مغول، در حدود ۵۰ سال بین سالهای ۱۶۵۸ تا ۱۷۰۷ بر هند نیز حکمرانی کرد اما وی در چشم تاریخ نویسان پادشاه محبوبی نبود.
دلیل نخست این است که وی با به زندان انداختن پدر و کشتن برادرش به قدرت رسید.
وی در مقایسه با دیگر پادشاهان مغول خوش‌نام نبود. جد او اکبر، پادشاهی بود بدون تعصب‌های مذهبی، پدربزرگش جهانگیرشاه که عشقش به هنر و معماری بود شهرت داشت و پدرش شاه جهان چنان رمانتیک بود که تاج‌محل را بنا کرد.
اما اورنگ زیب، پادشاه ششم از این خاندان، مسلمانی معتقد بود. اغلب وی را دیکتاتوری بی‌رحم توصیف کرده‌اند که در فکر گسترش قلمرو خود بود، قوانین بسیار سخت‌گیرانه شرع اسلام را اجرا می‌کرد و دریافت جزیه را که نسبت به جمعیت هندو تبعیض گرایانه بود دوباره به اجرا گذاشت. طبق این قانون جمعیت هندو برای اینکه از حمایت دولت برخوردار شوند باید این مالیات اضافه را به حکومت پرداخت می‌کردند.
مشهور است که او از موسیقی و دیگر هنرها متنفر بود و دستور داد چندین معبد هندو را تخریب کنند.
این اتفاق‌ها مربوط به سالهای پیش است اما میزان واکنش‌های پر از نفرتی که به‌تازگی نسبت به آن‌ها دیده می‌شود دور از تصور است.
حساسیت‌ها با جدل‌هایی که درباره مسجد گیانواپی در شهر مقدس بنارس ایجاد شده،نیز بالا گرفت. این مسجد روی خرابه‌های معبد ویشوانات بنا شده است. در سال ۱۶۶۹ معبد بزرگ متعلق به هندوها به دستور اورنگ زیب نیز تخریب شد. در فضای مجازی هند این روزها اسم این پادشاه ترند روز است و اشاره‌های تاریخی تفرقه‌انگیزی در دادگاه توسط گروهای ملی‌گرای هندو که اداره کشور را درست دارند، مطرح شده است.
نخست‌وزیر هند نارندرا مودی در ماه دسامبر در مراسمی در شهر بنارس درباره جنایت‌های وحشتناک اورنگ زیب صحبت کرد. وی گفت: «اورنگ زیب سعی کرد تمدن را با شمشیر تغییر دهد. وی خواست با تحجر فرهنگ را نیز نابود کند.»
او ماه پیش دوباره و در مراسم بزرگداشت چهارصدمین تولد پیشوای سیک، تگ بهادر که به دلیل امتناع از گرویدن به اسلام سر از تنش جدا شد، بازهم به این پادشاه مغول اشاره کرد.
آقای مودی گفت: «هرچند اورنگ زیب سرهای بسیاری را قطع کرد اما نتوانست در ایمان نیز ما لرزه‌ای بیفکند.»
این ابراز نظرها برای یک خبرنگار کانادایی -آمریکایی در توییتر سؤال‌برانگیز شد. وی نوشت: «چرا نخست‌وزیر هند در یک سخنرانی طولانی به پادشاه مغولی که ۳۰۰ سال پیش مرده حمله می‌کند؟»
آدوری تراسکی در مجموعه توییت‌هایی این‌طور توضیح داد که ملی‌گرایان هندو معتقدند «مسلمانان، هندوها را برای صدها سال تحت سرکوب و ستم قراردادند و حالا در تلافی آن دوران حقشان است که ستم ببینند.»
به نظر وی به میان آوردن نام اورنگ زیب درواقع یک‌جور علامت مثبت نشان دادن و مجوز صادر کردن است. اینکه نفرت ورزی و خشونت نسبت به مسلمانان امروزی قابل‌قبول است.
شهردار شهر آگره با قصاب خواندن اورنگ زیب گفت باید تمام آثار او از اماکن عمومی این شهر پاک شود. در توییتر، این پادشاه مغول را «مهاجمی» می‌دانند که می‌خواست جهان را از هندوها پاک کند. یک کاربر هندو پیشنهاد داده است تمام عمارت ها و آثاری که روی معابد هندو ساخته‌شده‌اند با بولدوزر صاف شوند.
مقبره وی اخیرا بعدازآنکه یک سیاستمدار محلی در غرب هند در ایالت ماهاراشترا ، مورد اینکه چه نیازی هست که مقبره چنین کسی بر جا باشد سؤال کرد و پیشنهاد تخریب آن را داد، به روی بازدیدکنندگان بسته شد.
ندیم رضاوی، مورخ، نویسنده و استاد دانشگاه اسلامی علیگر می‌گوید: «اگر بخواهید در سالهای اخیر تصویر سیاهی از اقلیت مسلمان هند که مورد خشونت گروه‌های افراطی هندو بوده‌اند خلق کنید، پیش کشیدن نام اورنگ زیب خیلی به دردتان خواهد خورد.»
پروفسور رضاوی می‌گوید «این پادشاه مغول تعدادی از معابد هندو را تخریب کرد و مالیات‌های تبعیض‌آمیزی برای هندوها وضع کرد اما او شخصیت بسیار پیچیده‌ای بود و تماما شیطان و خبیث نبود.»
«وی بیشترین کمک‌هزینه‌ها برای تعمیر معابد هندو را نیز پرداخت کرد. او دوسوم خونش ، خون هندو بود چون جدش اکبر با یک راجپوت (از اقوام جنگجوی هندو) ازدواج‌کرده بود.در مقایسه با دیگر پادشاهان مغول، در زمان حکمرانی او، بیشترین تعداد راجپوت ها در مقام‌های بالای حکومتی در اداره کشور نقش داشتند.»
مقبره اورنگ زیب پادشاه مغول در ماهاراشترا به روی بازدیدکنندگان بسته‌شده است
پروفسور رضاوی می‌گوید در زندگی شخصی‌اش اورنگ زیب اصولگرای افراطی نبوده است. شراب می‌نوشید، ساز وینا می‌نواخت – سازی که گفته می‌شود ساز محبوب خدایان زن هندو است. و در دوران او بیشتر از بقیه پادشاهان مغول، کتاب‌هایی درباره موسیقی نوشته شد.
اما آقای رضاوی اضافه می‌کند: «اما اورنگ زیب برای پوشاندن اشتباهات سیاسی و محکم کردن قدرتش به ابزار مذهب نیز متوسل می‌شد و مسائل مذهبی را دامن می‌زد. همان‌طور که رهبران امروز هند نیز رفتار می‌کنند.»
وی ادامه می‌دهد: «اما سؤال اصلی این است که حتی اگر اورنگ زیب به معنی واقعی سیاه و شیطانی، افراط‌گرایی مذهبی بود و معابد را تخریب کرد آیا ما هم باید امروز همان رفتار را تقلید کنیم؟»
«او پادشاهی خودکامه بود که۳۰۰ سال پیش حکومت می‌کرد. در آن زمان هیچ دموکراسی مدرنی وجود نداشت. هیچ قانون اساسی که هدایتش کند نبود. اما ما امروز قانون اساسی هند و قوانین مجلس را دست داریم. چطور ممکن است همان رفتارهایی که در قرن ۱۶ یا ۱۷ انجام‌شده را تکرار کنیم؟»
وی نیز اضافه می‌کند: «به‌این‌ترتیب اگر رفتار سیاسی کسی شبیه رفتارهای قرن هفدهم است درواقع جرم بزرگ‌تری ازآنچه خود اورنگ زیب در قرن هفدهم انجام میداد، مرتکب می‌شود.»
سلام
حساب مسلمانان از مغولان یا هر تشکیلات ظالم جداست. متاسفانه به نام اسلام و با سو استفاده از عقاید تعصبی و بهره برداری از دین و در واقع تعصبات و هوا و هوس خود نام اسلام را خراب کردند.
نمونه همین سلطان محمد خدابنده که دم از اسلام می زد و مقبره ائمه را می خواست به سلطانیه زنجان بیاورد آخر عمر با عقاید شنتوی مغولی از دنیا رفت.