داریوش در هلیوپولیس

داریوش در هلیوپولیس. پیکره داریوش جزو اسنادى است که به تازگى پیدا شده است. این پیکره درگذشته در مدخل دروازه شوش، به نام «دروازه داریوش » جاى داشته است. بیانات خود داریوش معلوم مى کند که پیکره را از مصر، که محل ساختش است، به شوش آورده اند. بر سطوح کمربند، برچینهاى جامه و دور پایه پیکره چهار نوشته به خط هیروگلیف یافت مى شود. در یکى از این نوشته ها آمده است:

تمثال ساخته شده با شباهت تام به خداى کامل، فرمانرواى دو سرزمین که به فرمان اعلیحضرت ساخته شده است تا یادمانى از او به دوام بر جاى ماند و یاد او در نزد پدرش آتون، خداوندگار شهر خورشیدى دو سرزمین، رع- هرخته تا ابد بماند. باشد تا رع- هرخته تمام زندگى، نیرو، سلامتى، شادی را،همان گونه که خود (از آن برخوردار است)، به پاداش به او دهد.

طولانى ترین نوشته به پیوندهای داریوش و آتون با وضوح بیشترى تأکید مى ورزد و درعین حال عناوین فرعونى و پارسى او را در مى آمیزد :

شاه مصر علیا و سفلا، سرور دو سرزمین، داریوش که تا ابد بپایاد! شاه بزرگ،شاه شاهان، سلطان ارض(درتمامیتش، پسر) پدر- از یک- خدا اوئیش تسیه (ویشتاسپ )، هخامنشى، او که در مقام شاه مصر علیا و سفلا بر جایگاهى پدیدار شده است که هوروس از آن بر زندگان، چون رع در رأس خدایان جاویدان سلطنت مى کند.

خدا به داریوش قدرتى جهان شمول مى بخشد:

من به تو تمام سرزمینهاى دشت و کوه جمع آمده زیر پایت را مى دهم. من به تو مصر علیا و سفلا را مى دهم تا ستایشهایشان را تا ابد نثار چهره زیباى تو چون چهره رع کنند.