اروپای باستان، دین‌های Ancient European Religions [VII] مهم‌ترین دین‌های پیشامسیحی که بیرون از یونان و روم می‌شناسیم دین‌های اقوام ژرمنی و سلتی است. چندان چیزی از باورهای اسلاوها و بالت‌ها نمی‌دانیم. سلت‌ها و ژرمن‌ها در عصر رومی [31: 42-9] و دوباره نیز در عصر وایکینگ در جزایر بریتانیا با هم در ارتباط بودند. سلت‌ها در 500م به مسیحیت گرویدند اما دین کهن تا قرن یازدهم در اسکاندیناوی باقی ماند، و اسطوره‌های باستانی در ادبیات ایسلندی [3: 14-16] و ایرلندی [17: 14-20] تأثیر گذاشت. کتابت در فرهنگ‌های پیشامسیحی محدود به روُنز و کتیبه‌های کهن بود، از این‌رو دانش ما در این زمینه بستگی دارد به یافته‌های باستان‌شناختی، نویسندگان یونانی و رومی، مبلغان آغازین [مسیحی]، موادی که پس از گرویدن به مسیحیت مکتوب شد، کتیبه‌هایی که خدایان را همذات همتاهای رومی‌شان می‌پندارد، نام اشخاص، محل‌ها و خدایان. با این که این دین‌ها هرگز مرکزیت نداشتند، اما می‌توان طرح کلّی آن‌ها را باز شناخت. یک خدای آسمانی هست که با چماق یا چکش با هیولاها می‌جنگد (داگدا؛ پیِرکوُناس Perkunas (ï بالت‌ها)؛ پِروُن Perun (ï اسلاوها؛ تور)؛ یک خدای شیوایی، جادو و مردگان (لوُگ، اودین)؛ خدایان باروری (بریگیت، ماترِه‌ها؛ وانیر)؛ یک چهره‌ی نیرنگ‌باز (بریکروُ [4: 213-14] Bricriu؛ لوکی)؛ و خدایان مادینه‌ی نبرد (والکیری- ها). از کهانت ژرمنی چندان چیزی نمی‌دانیم، اما دروُییدها در حفظ سنت‌های سِلتی کمک کردند[15: IV]. مکان‌های مقدس در جنگل‌ها، بالای تپه‌ها و روی جزیره‌ها، نزدیک دریاچه‌ها و چشمه‌‌‌سارها و در دفنگاه‌ها بودند [4: 127]. مرتب جشن و سور به پا می‌شد (سامین [4: II; 3a: 88-93] ) و برای باروری و پیروزی قربانی و پیشکش می‌آوردند (پیشکش‌های نذری). معابد ساده و نیایشگاه‌های سلتی برای شفاگیری وجود داشت [4: 27-35]. بساط فال‌بینی و غیبگویی همه‌جا پهن بود [4: V]، و نمادگرایی خاکسپاریِ مفصل رایج بود (خاکسپاری کشتی [3a: 134-6]). اسطوره‌های آفرینش و پایان- گیری جهان (راگناروک)، داستان‌های کارهای سترگ خدایان و سفرهای به قلمروهای فراطبیعی (بوم جوانی) در ادبیات متأخر باقی مانده است.
منبع: کتاب فرهنگ ادیان جهان
