زندگینامه رازاتس یکی از سرداران بزرگ ایران در اواخر دوره ساسانی

رازاتس یکی از سرداران بزرگ ایران در اواخر دوره ساسانی است که در زمان خسرو پرویز می زیست. هنگامی که خسروپرویز به بیزانس حمله کرد، ارتش های ایران از سه ناحیه به امپراتوری روم حمله کردند. ارتش یکم به فرماندهی نارسیس از بین النهیرین. ارتش دوم به  فرماندهی شهربراز به سوی دمشق و اورشلیم رفتند. ارتش سوم نیز به فرماندهی شاهین بهمن زادگان و رازاتس راهی آسیای صغیر شدند.

رازاتس همراه شاهین تمامی ایالت های آسیای صغیر را به تصرف خود در آورند. رازاتس در سال ۶۲۶ میلادی همراه سپاه ایران تا کنستانتینوپل(قسطنطنیه) یعنی پایتخت امپراتوری روم پیش رفتند. آنان با قبایل آوار متحد شدند ولی به دلیل نداشتن نیروی دریایی هیچ گاه موفق به تسخیر قسطنطنیه نشدند و به همین دلیل یعنی نا موفق بودن در امر حمله باعث شد که قبایل آوار ها سپاه ایران را ترک کنند.

پس از ترک قبایل آوار، نیروهای رومی از شهر بیرون آمدند و با سپاه رازاتس جنگیدند و سرانجام سپاه ایران شکست خورد و به شهر کالسدون عقب نشینی کرد. در این زمان بود که خسرو پرویز به دلیل بد گمانی از شاهین او را مسموم کرد. پس از مرگ شاهین بهمن زادگان، فرماندهی سپاه ایران بر عهده رازاتس بود. رازاتس با هوشیاری توانست سپاه ایران را از شهر کالسدون خارج کند و سپاهش را به تیسفون برساند.

رازاتس  در سال ۶۲۷ میلادی نیز فرمانده سپاه ایران بود که خود شخصا وارد میدان نبرد شد ولی طی نبردی با پیاده نظام سنگین اسلحه رومی کشته شد. فرماندهان ایران این موضوع را از سپاهیان مخفی کردند تا مبادا سپاهیان ایران با شنیدن مرگ فرمانده خود سست شوند.

خسرو پرویز نیز که با سپاهش عازم کمک به رازاتس بود پس از آگاهی از مرگ رازاتس سر اسب خود را برگردانیده و هزیمت نمود. اگرچه رازاتس در جنگ دستگرد کشته شد ولی سپاهیان ایران مقاومت کردند و هراکلیوس نیز شهر دستگرد را غارت کرد و سپس به ارمنستان بازگشت.