پروشات مادر اردشیر دوم

پروشات، (قرن چهار پیش از میلاد) یکی از ملکه‌های پرآوازه دوران هخامنشیان بود. پروشات دختر اردشیر یکم و همسر داریوش دوم، ملکه بزرگ دربار بود. البته پروشات به سیاست‌پردازی، کاردانی، سخت‌دلی و خشونت با دشمنانش معروف است.

نام‌ و تبار

نام وی در منابع پروشات، پریشاد، پریزاتس، پریزاد یا پریساتش ذکر شده است. وی احتمالا دختر اردشیر یکم از همسر بابلی آندریا بوده است. سیارک ۸۸۸ به افتخار او نامگذاری شده است.

خانواده

پروشات نخستین همسر، خواهر یا خاله داریوش دوم هخامنشی و بانوی اول دربار بود و قدرت واقعی در دربار از آن وی بود چنانکه خودش برای کتزیاس طبیب و مورخ یونانی نقل کرده بود سیزده فرزند برای شاه به دنیا آورده بود اما از آنهمه که اکثراً در کودکی مرده بودند و از آن‌ها اردشیر دوم، کوروش، استانوس، اکزاترس و آرتستس زنده مانده بودند.

ملکه مادر

شاه (داریوش دوم) اردشیر دوم را به عنوان جانشین خود انتخاب کرده بود اما پروشات با انتخاب کوروش کوچک موافق بود. به همین دلیل هنگامی که داریوش دوم بیمار بود و قصد داشت پادشاهی را به اردشیر دوم واگذار کند، پروشات کوروش کوچک را که فرماندار لیدیه بود به دربار فراخواند تا مانع جانشینی اردشیر دوم شود.

کوروش کوچک دیر رسید و مراسم در حال اجرا بود پس چنان به هیجان آمد که به اردشیر دوم به قصد کشت حمله کرد. این حمله ناموفق بود و کوروش کوچک نیز به دستور شاه دستگیر شده و فوراً محکوم به اعدام شد. پروشات توانست با تمهیدی جان کوروش کوچک را نجات دهد:

درست پیش از اجرای حکم اعدام، کوروش را چنان محکم در آغوش گرفت که در صورت اقدام جلاد، خودش نیز کشته می‌شد. او توانست فرمان عفو کوروش کوچک را از شاه داریوش بگیرد و وی را به لیدیه بازگرداند.

بعداً کوروش کوچک در لیدیه در مقابل اردشیر دوم شورش کرد و در پی آن جنگ‌های سختی بین این دو برادر درگرفت که چرخاننده آن‌ها را ملکه پروشات می‌دانند. کوروش کوچک سرانجام در این جنگ‌ها کشته شد اما پروشات انتقام وی را از قاتلینش گرفت و یکی از رقبایش به نام استاتیرا را که از همسران محبوب اردشیر دوم بود نیز با خوراندن زهر از بین برد. پروشات پس از مرگ داریوش دوم قدرت خود را در دربار پادشاهی پسرش، اردشیر دوم حفظ کرد. او بعدا اردشیر دوم را وادار کرد که با دو تن از دخترانش آمستریس و آتوسا ازدواج کرد.