معرفی میترا خدای ایران باستان + عکس

اسنادی از ایرانیان را می توان در کتاب اوستا، سنگ نوشته های هخامنشی و متن نوشته های کهن هندو مانند Rig Veda دید. آنچه اقوام آریایی را در هزاره دوم پیش از میلاد مسیح از تمام اقوام جهان باستان متمایز می سازد آن است که اینها بر خلاف دیگر اقوام جهان هیچ گونه عقاید بت پرستانه ای نداشتند. بلکه خدایی را پرستش می کردند که نامش میترا بود. میترا نام ایزد اقوام آریایی بود که معنی پیمان و تعهد و سرسپردگی متقابل نیز می دهد.

نمادهای آیین مهرپرستی عبارت است از صلیب، درخت کاج، ناقوس، گردونه مهر و خورشید. یکی از مراسم آیین مهرپرستی برای اینکه یک فرد به سلک مهربان درآید، درون آب رفتن بود. فرد می بایست و به داخل آب می رفت و هنگام بیرون آمدن می گفتند که حیات دوباره پیدا کرده است. سپس سوگند یاد می کرد.

پدر یکی از مقامات اعلای مهری است که هدایای آسمانی را به پیروان تقدیم می کند. لباس سرخ از مشخصات او می باشد. این شخصیت در زمان میلاد میترا که امروزه به نام شب یلدا از آن یاد می شود ظاهر می شده. در آخرین روز زندگی زمینی میترا، او در ضیافتی شرکت می کند و خون گاو، گوشت او، نان و نوشیدنی می خورد. که این ضیافت در داخل غاری انجام شد.

بعد از ضیافت میترا سوار ارابه خورشید شده و به آسمان عروج می کند. میترا پرستان بر این باور بودند که میترا بر آسمان بالا رفته است و همواره در انتظار بازگشت دوباره اش به زمین برای اصلاح بشر و نابودی شرارت ها و ناپاکی ها بودند.

به درستی نمی شود گفت که آیا میترا خدای آفریدگار بود و یا پیامبر. آنچه می توان از خویشکاری او در باور کسانی که او را می پرستیدند دریافت این است که او منجی یا رهایی بخش در میان مردم بوده و در زمان نبودنش نیز دوستدارانش برای بازگشت به زمین بردبار می بودند.

در باور پیروانش او نماد خورشید بود و در پایان زمان به زمین باز می گشت. خورداد، خورتاد و خور واژگانی وابسته به این خدا هستند. خورشید از دو واژه خور به معنای خدا و شید به معنای درخشنده و ماندگار آمیخته شده است.

قداست اعداد در بیشتر ادیان کهن به چشم می خورد. در میترائیسم عدد ۷ مقدس است. هفت طبقه زمین، هفت مقام، هفت سیاره و در معبد هفت طاقچه، هفت در و ….

از کهن ترین آثاری که از پرستش میترا به دست آمده می توان به لوحی به خط میخی متعلق به ۱۵ قرن پیش از میلاد که شامل پیمان نامه بین هیتی ها و میتانی ها می باشد اشاره کرد که در آن به میترا سوگند یاد شده است.

پس از آن قدیمی ترین آثار و کتیبه هایی که از ادیان ایرانیان باستان به دست آمده، از آئین زرتشت حکایت دارد که به دوره داریوش بزرگ برمی گردد. از دوره داریوش بزرگ هخامنشی به بعد، آئین زرتشت دین رسمی ایران شد. با این حال داریوش و جانشینانش قصد نداشتند که شرایط سیاسی سخت گیرانه ای را ایجاد کنند تا باورهای قدیمی را که هنوز نزد بسیاری نجیب زادگان محبوب بود از میان بردارد.

با توجه به اسناد موجود در کتیبه های هخامنشی در دوران کوروش، می توان نتیجه گرفت که کوروش پرستنده میترا بوده و این را در آثار به جا مانده از پاسارگاد که آرامگاه کوروش در آنجا قرار دارد هم می توان یافت.

میترا یا مهر در کتاب اوستا از آفریدگان اهورامزدا یاد شده و ایزد محافظ عهد و پیمان است. ماه هفتم و روز شانزدهم هر ماه و یشت دهم اوستا و جشن مهرگان مخصوص او می باشد.

پس از حمله اسکندر مقدونی و فتح سرزمین های امپراطوری ایران توسط او در حدود ۳۳۰ سال پیش از میلاد، ساختار اجتماعی پیشین ایران از هم پاشید. بدین ترتیب پرستش میترا یا مهر توسط نجیب زادگان مناطق مختلف در سرزمین های غربی امپراطوری پیشین ایران، باعث گسترش پرستش میترا به دیگر کشورها از جمله امپراطوری رم شد.

پرستش میترا یا میترائیسم در طول سده های دوم و سوم پس از میلاد، در تمامی نواحی تحت فرمانروایی روم در سرزمین اصلی اروپا، شمال آفریقا و بریتانیا در بر بود. رومیان از این آئین با عنوان رازهای میترا و یا رازهای پارسیان یاد می کردند.

تیرداد اول شاه ارمنستان در هنگام تاجگذاری خویش به سال ۵۷ پس از میلاد، نرون امپراتور روم را حکمران بزرگ خود اعلام نمود و آداب و تشریفات مهرپرستی را به نمایش گذاشت و اعلام نمود که میترا رابطه دوستانه ای را بین ارمنی ها و رومیان مقتدر برقرار نموده است.

میترائیسم در سده های سوم و چهارم میلادی به اوج خود رسید و به ویژه در میان سربازان رومی باورمندان بسیاری داشت. پس از گرایش کنستانتین امپراتور روم به آئین مسیحیت که در آن هنگام گسترش یافته بود و پس از پیروزی او در نبرد به سال ۳۱۲ میلادی که طی آن همه آئین های غیرمسیحی ممنوع اعلام شد، آئین مهرپرستی نیز در مغرب زمین از رواج افتاد. گرچه نمادها و پرستشگاه های آن در سراسر اروپا و مفاهیم آئین مسیحی و رفتارهای مسیحیان باقی مانده است.

فرانس کومون باستان شناس معروف بلژیکی طی اکتشافات و تحقیقات بسیار موفق به کشف نقش و نگار و کتیبه هایی در بناهای تاریخی گردید و با تکیه بر آنها شباهت بسیار میترائیسم در غرب و آئین مزدیسنا در ایران باستان را در کتابش در اوایل سده بیستم مطرح نمود و به پدر پژوهش میترائیسم شهرت یافت.

پس اکتشافات بسیار دیگر در سرزمین های متعلق به روم باستان با استفاده از تکنیک های حفاری و بازسازی مدرن در قرن بیستم، فرانس کومون در سال ۱۹۵۴ پایتخت روم باستان را به خاطر اکتشافات فراوان میترائیسم، پایتخت دوم میترائیسم پس از ایران نامید و انبوه این اکتشافات در اهمیت درک رابطه آئین میترائیسم و مسیحیت افزود.

شباهت های آئین مسیحیت و میترائیسم

۱. تسلیس در هر دو آئین وجود دارد.

۲. مراسم تطهیر و غسل تعمید نیز در هر دو مذهب مشترک بوده.

۳. افزودن شمع در کلیساها

۴. نواختن ناقوس

۵. وجود حوضچه آب مقدس در ورودی کلیساها.

۶. سرود دست جمعی به همراه نواختن موسیقی.

۷. مراسم شام وحدت و خوردن نان و نوشیدنی در میترائیسم با مراسم شام آخر و خوردن نان و نوشیدنی در مسیحیت مشترک است.

۸. دوازده مقام میترایی و ۱۲ فلک یاور میترا به حواریون عیسی شباهت دارند.

۹. روز یکشنبه به نام خورشید، چنان که از نام او پیداست، روز ویژه مهرپرستان بود که در مسیحیت نیز به همین شکل است.

۱۰. مسیح و میترا هر دو در رستاخیر ظهور نموده و اعمال انسان ها را داوری می کنند. اعتقاد به روح، جادوانگی و قیامت از موارد مشترک بوده. همانگونه که میترا میانجی میان خداوند و بشر است، عیسی نیز واسط و انسان است.

۱۱. مقام هفتم از آئین میترا، مقام پدر پدران است که به مسیحیت راه یافته و کشیشان پدر مقدس و پاپ نیز پدر پدران نام گرفته است.

۱۲. سرانجام در روز تولد مهر یا خورشید شکست ناپذیر، همان روز انقلاب زمستانی، در روم ۲۲ دسامبر بود که در سده چهارم میلادی روز میلاد مسیح تعیین شده

ارنست رنان متخصص فرانسوی، فیلسوف، مورخ و نویسنده است. ارنست رنان در سال ۱۸۸۱ میلادی کتابی را به نگارش درآورد تحت عنوان مبدا مسیحیت. او در این کتاب عنوان داشت اگر واقعیه مهلکی سد راه مسیحیت می گردید، دنیا میترایی می بود.

در کتاب آمده است که سالها پیش از آنکه عیسی خود را مسیح خداوند معرفی کند، یحیی در رود اردن مردم را غسل تعمید می داد و خود  عیسی نیز ابتدا توسط خود عیسی غسل تعمید دید و سپس مسیح بودنش را اعلام کرد.

برگرفته از تاریخ، ایرانیان تا زمان ساسانیان، یحنی حدود ۶۵۰ میلاد بعد از مسیح همچنان زرتشتی و بعضا مسیحی بودند تا اینکه سپاه اسلام در زمان خلیفه دوم به امپراطوری ساسانی حمله کرد. بعد از حمله اعراب به ایران و تصرف ایران، کسانی که مسلمان نبودند مجبور به پرداخت مالیات سنگین شدند و از طرفی کسانی که به اسلام روی می آوردند از مالیات معاف می شدند. این کار باعث شد تا ایرانیان به تدریج در مدت زمان طولانی به اسلام گرویدند و بدین ترتیب رفته رفته کهن ترین یکتاپرستی به دست فراموشی سپرده شد.